ÖRGÜ MODEL ADLANDIRMALARI ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 2, 489 - 510, 15.06.2021

Betül Bülbül Oğuz

Öz

Başlangıçta insanoğlunun ihtiyaçları ile ortaya çıkmış olan ör- eylemi günümüzde bir hobi olarak evrensel kimlik kazanmıştır. Her toplum örmek ile elde edilen ürünlerde farklı motifler kullanmaktadır. Üretilen bu motiflerin adlandırılması da toplumsal ve kültürel etkiler taşımaktadır. Çalışma kapsamında yün ipi ile örülen örgü modellerinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Elde edilen iki yüze yakın örgü model adlandırması öncelikle yapısal olarak ele alınmıştır. Türkçenin kelime yapım yolları ve kelime grupları ile oluşturulmuş birleşik ve basit yapıdaki adlandırmalar incelenmiştir. Çalışmanın ele aldığı bir diğer konu ise örgü modellerine adlandırma yapılırken hangi nedenlerle ve güdülerle davranıldığı ve model isimlerinin içeriğidir. Bu konu semantik başlığı altında incelenmiştir. Adlandırmalarda gündelik hayatın, coğrafyanın, yiyecek-içecek adlarının, eşyaların ve popüler kültür öğelerinin bulunduğu tespit edilmiştir. Ör- eylemi toplumsal cinsiyet rolleri bağlamında kadın emeğini yansıtmaktadır. Bu bağlamda kadın dünyasından hangi sözleri barındırdığı, yüz yüze öğrenilebilecek olan örmenin, teknolojinin gelişmesi ile genel ağ sayfalarında kendisine nasıl yer bulduğu da çalışma kapsamında ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yün örgü, örgü işleri, morfoloji, semantik, dilbilim.

Kaynakça

• Aksan, D. (1996). Türkçenin sözvarlığı.Ankara: Engin Yayınevi.
• Aksan, D. (2009). Anlambilim, anlambilim konuları ve Türkçenin anlambilimi. Ankara: Engin Yayınevi.
• Aysever, R. (2002). Kratylos: adların doğruluğu ve bilgi. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 19 (2), s. 153-166.
• Guiraud, P. (1984). Anlambilim. Ankara: Kuzey Yayınları.
• Günay, D. (2004). Dil ve iletişim. İstanbul: Multilingual Yayınları.
• İmer, K. (1987). Toplum dil bilimin kimi kavramlarına kuramsal bir bakış ve dil türleri. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, C 31, 1-2, s. 213-229.
• Kalafat, Ş. (2017). Bir toplumsal cinsiyet dili incelemesi: yün örme motiflerinde kültürel bellek metaforları. Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatında “Kadın” Sempozyumu Bildirileri. Bildiriler Kitabı, 2-6 Mayıs 2017, Ankara, s. 555-573.
• Karahan, L. (2010). Türkçede söz dizimi, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Karatay, S. ve Oyman, N. (2017). Aksaray ilinde çorap ve patik örücülüğü. Journal of Awareness, 2 (3S), s. 103-116.
• Korkmaz, Z. (2003). Türkiye Türkçesi grameri (şekil bilgisi). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• König, Ç. G. (1991). Toplumdilbilim açısından dil ve dil türleri. Dilbilim Araştırmaları, Ankara: Hitit Yayınevi.
• Öztürk Dağabakan, F. (2019). Toplumdilbilim. Ankara: Çizgi Kitabevi.
• Platon. (2015). Kratylos diyaloğu. (çev. Furkan Akderin). İstanbul: Say Yayınları.
• Saussure, F. (1998). Genel dilbilim dersleri. İstanbul: Multilingula Yayınları.
• Vatandaş, C. (2007). Toplumsal cinsiyet ve cinsiyet rollerinin algılanışı. Journal of Economy Culture and Society, 0(35), s. 29-56.