KIRŞEHİR YÖRESİ AĞITLARINDA AL(A)MANYA İMGESİ

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 2, 681 - 702, 15.06.2021

Yeliz Saygılı Savaş

Öz

30 Ekim 1961 tarihinde Türkiye ile Almanya arasında yapılan “İş Gücü Antlaşması”, iş gücü göçü sürecinin miladı olmuş ve bundan sonra birçok Avrupa ülkesi (Belçika, Avusturya, Hollanda, Fransa, İsveç…) ile de benzer antlaşmalar imzalanmıştır. İmzalanan antlaşmalar neticesinde bu ülkeler bir umut kapısı olarak görülmüş ve vatandaşlarımız Almanya başta olmak üzere bu ülkelerin yolunu tutmuşlardır.
İlk işçinin Almanya’ya gidişinden bu yana birçok yurttaşımız ya gurbette ya da sıla yolunda hayatını kaybetmiştir. Bunun yanı sıra sılaya gidip dön(e)meyen birçok gurbetçimizin var olduğunu da bilmekteyiz. Bu göçler sonucunda çeşitli sebeplerle yaşanan kayıpların acısı sılada kalanlar aracılığıyla sözlere dökülerek sadece Almanya ağıtları diyebileceğimiz bir ağıt repertuvarının ortaya çıkmasını sağlamıştır. Şüphesiz ki bu ağıtlar, üreticisinin düşünce dünyasını şekillendiren ve içselleştirdiği bazı olayların tasarlanarak imgeler vasıtasıyla sunulmasıyla oluşmuştur. Kişiler güçlü bir anlatımla ifade ettikleri bu imgeler aracılığıyla zihinlerinde var olan gerçek dünyaya dair gözlemleri, nesneleri, gerçekleşmesini istedikleri durumlara dair beklentilerini söze dökmüşlerdir.
Bu çalışmada, çeşitli kaynaklardan tespit edilen Almanya temalı ağıt metinleri konularına göre tasniflendirilmiştir. İnsanların ortak ızdıraplarının canlı bir şekilde yer aldığı bu ağıt metinlerinde hissedilenler imgelerle yeniden tasarlanmış olup bu tasarımlar ile de toplumun göç, Al(a)mancı, Al(a)manya gibi kavramlara olan bakış açısı açıklanmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Al(a)manya, imge, Kırşehir, ağıt, işçi göçü

Kaynakça

• Abadan-Unat, N. (2017). Bitmeyen göç konuk işçilikten ulusötesi yurttaşlığa. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Adıgüzel, Y. (2019). Göç sosyolojisi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Akgün, A. (2015). Edebiyatımızda göç ve göçmen edebiyatları üzerine bir değerlendirme. Göç Dergisi, 2(1), 69-84.
• Akgün, D. (2006). Kırşehir türkülerinde insan. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aksan, D. (1999). Halk şiirimizin gücü. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Aksoy, Z. (2012). Uluslararası göç ve kültürlerarası iletişim. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(20), 292-303.
• Altınok, B. Y. (2003). Öyküleriyle Kırşehir türküleri, destanları, ağıtları. Ankara: Oba Kitabevi.
• Atalay, A. ve Tanus, Ö. Ü. (2014). Mucur ve köyleri halk kültürü ürünleri. Araştırma Projesi, Kırşehir: Ahi Evran Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi.
• Banarlı, N. S. (1987). Resimli Türk edebiyatı tarihi. Ankara: MEB Yayınları.
• Banarlı, N. S. (2016). Edebiyat sohbetleri. İstanbul: Kubbealtı Neşriyat.
• Bartram, D., Poros, M. V. ve Monforte, P. (2019). Göç meselesinde temel kavramlar. Ankara: Hece Yayınları.
• Baş, P. (2012). Yağmurlu köylerinde derlenen maniler, türküler, ağıtlar. Araştırma Projesi, Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi.
• Bekki, S. (2004). Baş yastıkta göz yolda Sivas türküleri. İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• Bekki, S. (2018). Nasreddin Hoca’dan Temel’e Türk fıkralarında mizah unsuru olarak mülemma. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(2), 1047-1054.
• Bulut, V. (1983). Kırşehir halk ozanları. Ankara: Filiz Yayınları.
• Çakır, S. (2008). Üretimden tüketime insan-kültür ve toplum yazıları. Isparta: Fakülte Kitabevi Yayınları.
• Çelik, E. (2013). Edebiyat eseri toplumun aynasıdır: edebiyat ve sosyoloji ilişkisi üzerine. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, 104, 59-64.
• Dervişoğlu, E. (2017). Türk şiirinde Almanya’ya işçi göçü olgusu. Göç Konferansı Seçilmiş Bildiriler. Atina Harokopio Üniversitesi, 23-26 Ağustos 2017, s. 109-117, London: Transnational Press London.
• Doğan, İ. (2018). Göç ve kültür. İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları.
• Durmuş, M. (2011). İmge-sembol kavramlarını yorumlama projesi ve Melih Cevdet Anday şiirlerinde imge. Turksh Studies, 6/3, 745-762.
• Elçin, Ş. (1986). Halk edebiyatına giriş. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Fidan, S. (2019). Göç, kimlik, kültürel etkileşim bağlamında Avrupa’ya Türk işçi göçü ve âşıklık geleneği. Filoloji Alanında Yeni Ufuklar, Ankara: Gece Akademi.
• Genç, H. N. (2017). 70’li yıllardan 2000’li yıllara Almanya’ya dış göçün Türk sinemasındaki yansımaları. Göç Konferansı Seçilmiş Bildiriler. Atina Harokopio Üniversitesi, 23-26 Ağustos 2017, s. 173-189, London: Transnational Press London.
• Kaya, A. ve Şahin, B. (2007). Kökler ve yollar Türkiye’de göç süreçleri. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Kaya, D. (2010). Ansiklopedik Türk halk edebiyatı terimleri sözlüğü. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Korkmaz, M. A. (2017). Almanya işgücü toplumunun muhalif sesi Kölnlü Âşık Metin Türköz. I. Uluslararası Dil, Sanat ve İktidar Sempozyumu. Giresun Üniversitesi, 11-12 Mayıs 2017, Giresun, s. 437-448.
• Lanson, G. (2017). Edebiyat tarihinde usûl. İstanbul: Büyüyenay Yayınları.
• Makal, T. K. (1990). Halk bilim ve edebiyat. İstanbul: Toker Yay.
• Oymak, A. (2005). Almanya’daki Türk edebiyatı/ilk kuşak yazarları ve eserlerinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
• Öztürk, A. O. (2001). Alamanya türküleri. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Sirkeci, İ., Cohen, J. H. ve Yazgan, P. (2012). Türk göç kültürü: Türkiye ile Almanya arasında göç hareketleri, sosyo-ekonomik kalkınma ve çatışma. Migration Letters, 9(4), 373-386.
• Suvağci, İ. (2018). Almanya’ya göçün Almanya’daki Türk yazarların hikâyelerine yansıması (1961-2001). Yayınlanmamış Doktora Tezi, Diyarbakır: Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şahin, H. (2020). Göç olgusu, mülteci çocukların eğitimi ve Suriyeli mülteci çocukların Türk eğitim sistemine entegrasyonu süreci. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 9(1), 377-394.
• Şahin, S. (2013). Almanya’da ünlü ve yalnız bir şair: Hasan Özdemir. Edebiyat Fakültesi Dergisi, 30(1), 239-248.
• Şimşek, E. (2009). Yakınma/yakarışlar dünyasında felek ve Türk halk edebiyatına yansımaları. Millî Folklor, 84, 34-41.
• Tekeli, N. (2009). Dedeli köyü monografisi. Araştırma Projesi, Kırşehir: Ahi Evran Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi.
• Topçu, H. (2015). Seyfe köyü monografisi. Araştırma Projesi, Kırşehir: Ahi Evran Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi.
• Turan, Ş. (1993). Çukurova kına geleneğinde ağıt türküler. II. Uluslararası Karacaoğlan-Çukurova Halk Kültürü Sempozyumu (Bildiriler), 20-24 Kasım 1991, Adana, 533-546.
• Tuzcu, A. ve Bademli, K. (2014). Göçün psikososyal boyutu. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 6(1), 56-66.
• Umucu, Z. (2013). Kırşehir Kızılırmak havzası ağıtları (araştırma-inceleme-metin). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Uslu, S. ve Cassına, G. (1999). Türkiye’den Avrupa’ya göç. Ankara: HAK-İŞ Eğitim Yayınları.
• Vural, T. (2018). Türkülerdeki göç algısı. Sahne-Müzik Eğitim-Araştırma e-Dergisi, 6, 1-12.
• Yağmur, F. (2007). Kırşehir türküleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Niğde: Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• AHİ TV, Köy Yolu Programı (2014). https://www.youtube.com/watch?v=_6btlRi5sUo