SÖZ VARLIĞINI ZENGİNLEŞTİRME AÇISINDAN TÜRKÇE DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 2, 756 - 777, 15.06.2021

Aslı Maden

Öz

Araştırmada, uygulamada olan Türkçe Dersi Öğretim Programı’nın söz varlığını zenginleştirme açısından değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaca ulaşabilmek için Türkçe Dersi Öğretim Programı’nın özel amaç, yaklaşım, öğrenme öğretme sürecine dair açıklamaları ve kazanımları incelenmiştir. Araştırma nitel yaklaşıma uygun olarak yürütülmüştür. Çalışmanın veri kaynağını, 2019 yılında güncellenen Türkçe Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar) oluşturmaktadır. Veriler doküman incelemesi tekniği ile toplanmıştır. Verilerin analizinde, betimsel ve içerik analizi bir arada kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, Türkçe Dersi Öğretim Programı’nın söz varlığını zenginleştirmeye dair özel bir amaca sahip olduğu, programın temel yaklaşımının söz varlığı öğretiminde öğrenci merkezli ve aktif katılımlı bir süreci gerektirdiği tespit edilmiştir. Tüm öğrenme alanlarında söz varlığını zenginleştirmeye yönelik kazanımların yer aldığı, ancak ilişkili kazanımların daha çok okuma ve yazma öğrenme alanlarında yoğunlaştığı görülmüştür. Bunun yanında ilkokuldan ortaokul sonuna kadar devamlılık gösteren kazanımların bulunması da ulaşılan önemli sonuçlardandır.

Anahtar Kelimeler

Türkçe dersi, öğretim, program, söz varlığını zenginleştirme

Kaynakça

• Arı, G. ve Keskin, H. K. (2016). Türkçe dersi (1-8. sınıflar) öğretim programı okuma öğrenme alanındaki kazanımlarla ilgili eleştirel bir değerlendirme. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 144-169.
• Arı, G. (2017). Türkçe Dersi Öğretim Programı’ndaki (ortaokul) okuma kazanımlarının değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(4), 685-703.
• Bağcı Ayrancı, B. ve Mutlu, H. H. (2017). 2006, 2015 ve 2017 Türkçe dersi öğretim programlarının karşılaştırılması. International Journal of Language Academy, 5(7-December), 119-130.
• Balcı, A. (2005). Sosyal bilimlerde araştırma. Ankara: PegemaA Yayıncılık.
• Baş, B. (2006). 1985-2005 yılları arasında çocuk edebiyatı sahasında yazılmış tahkiyeli metinlerin söz varlığı üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Baş, B. (2012). İlköğretim Türkçe programına sözlü ve yazılı kültür temelli bir eleştiri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(1), 271-290.
• Başkan, A. (2019). Kelime bilgisi ve dil bilgisi düzeyinin yedinci sınıf öğrencilerinin yazma becerisi ile ilişkisi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 8(2), 965-982.
• Beyreli, L., Çetindağ, Z. ve Celepoğlu, A. (2005). Yazılı ve sözlü anlatım. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Bilgin, N. (2006). Sosyal bilimlerde içerik analizi. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Demirel, Ö. (2006). Kuramdan uygulamaya eğitimde program geliştirme. Ankara: PegemA Yayınları. Deniz, K., Tarakcı, R. ve Karagöl, E. (2019). Okuma kazanımları açısından ortaokul Türkçe ders kitapları. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(3), 688-708.
• Ekiz, D. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık. Gündoğdu, A. E. (2012). İlköğretim altıncı sınıf Türkçe dersi sözcük öğretimi etkinliklerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 1(1), 201-217.
• Güzel, A. ve Karadağ, Ö. (2013). Anlatma becerileri açısından Türkçe dersi öğretim programı (6, 7, 8. sınıflar)’na eleştirel bir bakış. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(1), 45-52.
• Karadağ, Ö. (2012). Anlama becerileri açısından Türkçe dersi öğretim programı (6, 7, 8. sınıflar)’na eleştirel bir bakış. CÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 36(1), 97-110.
• Karadağ, Ö. (2013). Kelime öğretimi. İstanbul: Kriter Yayınları.
• Karatay, H. (2007). Kelime öğretimi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(I), 141-153. Kavcar, C, Oğuzkan, F. ve Sever, S. (1998). Türkçe öğretimi. Ankara: Engin Yayınevi.
• Korkmaz, Z. (1992). Gramer terimleri sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları.
• Kurudayıoğlu, M. ve Soysal, T. (2016a). Cumhuriyet dönemi ilkokul Türkçe dersi öğretim programlarının söz varlığının geliştirilmesi açısından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 4(4), 559-598.
• Kurudayıoğlu, M. ve Soysal, T. (2016b). Cumhuriyet dönemi ortaokul Türkçe dersi öğretim programlarının söz varlığının geliştirilmesi açısından incelenmesi. Millî Eğitim Dergisi Söz Varlığı Özel Sayısı, 45(210), 115-140.
• Lüle Mert, E. (2013). İlköğretim Türkçe programı ile Türkçe çalışma kitaplarındaki kazanım ve etkinliklerin sözcük öğretimi açısından değerlendirilmesi. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 2(5), 13-31.
• Maden, S. ve Demir, R. (2019). Ortaokul Türkçe dersi öğretim programlarında sözlük kullanma alışkanlığı kazandırmaya dair tespitler. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 419-436.
• Marvasti, A.B. (2004). Qualitative research in sociology. London: Sage Publications Ltd.
• Merriam, S. (1998). Qualitative research and case study applications in education. Revised and expanded from case study research in education. USA: JB Printing.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2005). İlköğretim Türkçe dersi (1-5. Sınıflar) öğretim programı. Ankara: MEB Yayınları.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2006). İlköğretim Türkçe dersi (6, 7, 8. Sınıflar) öğretim programı. Ankara: MEB Yayınları.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2015). İlköğretim Türkçe dersi (1-8. Sınıflar) öğretim programı. Ankara: MEB Yayınları.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2017). İlköğretim Türkçe dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara: Millî Eğitim.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2019). Türkçe dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 1, 2,3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara: MEB Yayınları. 01.04.2020 tarihinde http://mufredat.meb.gov.tr/Programlar.aspx adresinden erişilmiştir.
• Onan, B. (2013). Dil eğitiminin temel kavramları. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Özbay, M. ve Melanlıoğlu, D. (2008). Türkçe eğitiminde kelime hazinesinin önemi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 30-45.
• Sever, S. (2000). Türkçe öğretimi ve tam öğrenme. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Türk Dil Kurumu (2005). Türkçe sözlük. 10 baskı. Ankara: TDK Yayınları.
• Vardar, B. (2002). Açıklamalı dilbilim terimleri sözlüğü. (1. baskı). İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Yıldırım, A. (1999). Nitel araştırma yöntemlerinin temel özellikleri ye eğitim araştırmalarındaki yeri ve önemi. Eğitim ve Bilim, 23(112), 7-17.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.