ÇOCUK EDEBİYATINDA GENEL ÇATIŞMA TÜRLERİ, ÇATIŞMA ÇÖZME YÖNTEMLERİ VE KUŞAK ÇATIŞMASI: UÇURTMAM BULUT ŞİMDİ VE GÖKYÜZÜNDE BALONLAR ÖRNEĞİ

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 3, 1027 - 1048, 15.09.2021

Arzu Çevik Merve Müldür

Öz

Çatışma; insan davranışının bir gereği olarak görülen, iletişimin doğasında olan bir durumdur. Günlük hayatın bir parçası olan çatışma unsuru edebî metinlerin kurgulanmasının da bir gereğidir. Bu araştırmada çocuk edebiyatı ürünlerindeki çatışma türleri, alt çatışma birimleri, kahramanın konumu ve çatışma çözüm yöntemleri ile kuşak çatışması örnekleri incelenmiştir. Araştırmanın çalışma materyali olarak Uçurtmam Bulut Şimdi ve Gökyüzünde Balonlar adlı kitaplar amaçlı örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Araştırmanın yöntemi temel araştırma deseni olarak tasarlanmıştır. Veriler doküman incelemesi yoluyla toplanmış, betimsel analiz ile analiz edilmiştir.
Araştırmada incelen iki kitap, çatışma türleri açısından incelendiğinde kişinin kendiyle çatışmasının en çok başvurulan çatışma yöntemi olduğu görülmüştür. Kişinin kendiyle çatışmasında en çok kullanılan çatışma biriminin “kahramanın değer verdiği bir şey/biri için yaşadığı çaresizlik” olduğu tespit edilmiştir. En çok kullanılan diğer bir çatışma türü kişiler arası çatışmadır, bu çatışma türünde aile bireyleri ile çatışma türüne yer verildiği tespit edilmiştir. Kahramanın çatışmanın çözümünde ağırlıklı olarak etkin rol aldığı görülürken çatışmayı daha çok akıl yürüterek çözdüğü belirlenmiştir. Kuşak çatışması açısından ise Gökyüzünde Balonlar adlı kitapta daha çok örneğin olduğu anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Çocuk edebiyatı, çatışma türleri, çatışma çözme yöntemleri, kuşak çatışması, Z kuşağı, 21. yüzyıl becerileri

Kaynakça

• Adıgüzel, Ö., Batur, Z. H. ve Ekşili, N. (2014). Kuşakların değişen yüzü ve y kuşağı ile ortaya çıkan yeni çalışma tarzı: Mobil yaklaşımlar. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(19), 165-181.
• Ak, S. (2019). Uçurtmam bulut şimdi. Ankara: Can Yayınları.
• Akal, A. (2019). Gökyüzünde balonlar. İstanbul: Red house Kidz Yayınları.
• Akarsu, B. (1998). Dil-kültür bağlantısı. İstanbul: İnkılap Yayınevi.
• Akbayır, S. (2013). Cümle ve metin bilgisi. Ankara: Pegem Akademi.
• Aktaş, Ş. ve Gündüz, O. (2002). Yazılı ve sözlü anlatım. Ankara: Akçağ Kitabevi.
• Ardıç, E. ve Altun, A. (2017). Dijital çağın öğreneni. Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 1, 12-30.
• Arıcı, A. F. (2016). Çocuk edebiyatı ve kültürü. Ankara: Pegem Akademi. Aslan, C. (2006). Türk çocuk yazınında çocuk-yetişkin çatışmasının yer aldığı kimi yapıtların incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 39(2), 193-216.
• Aşık, A. N. (2019). X ve Z kuşağı tüketicilerin yiyecek tercihlerini etkileyen faktörler. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 7(4), 2599-2611.
• Bayramoğlu, G. (2018). X ve Y kuşağının liderlik davranışı açısından karşılaştırılması. Ege Akademik Bakış Dergisi, 18(1), 15-30.
• Belet-Boyacı, D. Ş. ve Özer-Güner, M. (2019). Öğrenmenin geleceği: 21. yüzyıl becerileri perspektifiyle Türkçe dersi öğretim programları. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 9(2), 708-738.DOI: 10.18039/ajesi.578170
• Bora, A. ve Arslan, M. A. (2021). Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik yönünden incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 10(1), 222-236.
• Büyükışık, E. ve Yazıcı-Okuyan, H. (2020). Nur İçözü’nün çocuk kitaplarındaki kişilerarası çatışmalar ve çatışma çözme süreçleri. Electronic Turkish Studies, 15(8), 3853-3872.
• Canlı, S. ve Aslan, C. (2018). Çetin Öner’in “Gülibik” adlı çocuk kitabının yapısal ve eğitsel ilkeler açısından incelenmesi. Elementary Education Online, 17(2), 812-833.
• Coştu, Y. (2009). Toplumsallaşma kavramı üzerine sosyolojik bir değerlendirme. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 9(3), 117-140.
• Cüceloğlu, D. (1991) Yeniden insan insana. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Çelik, E. (2013). Edebiyat eseri toplumun aynasıdır: Edebiyat ve sosyoloji ilişkisi üzerine. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, 104, 59-64.
• Demirkaya, H., Akdemir, A., Karaman, E. ve Atan, Ö. (2015) Kuşakların yönetim politikası beklentilerinin araştırılması. İşletme Araştırmaları Dergisi, 7(1),186-204.
• Göçer, A. (2012). Dil-kültür ilişkisi ve etkileşimi üzerine. Türk Dili, 729, 50-57.
• İşeri, K. (2020). Sözden yazıya dile gelen metin. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Karip, E. (2000). Çatışma yönetimi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık
• Kaplan, M. (2001). Nesillerin ruhu. Ankara: Dergâh Yayınları.
• Kaplan, M. (2002). Kültür ve dil. Ankara: Dergâh Yayınları.
• Karagöz, S. (2014). Çocuk romanlarındaki başkişilerin yaşadıkları çatışmaları çözme yöntemlerinin incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Karagül, S. ve İnce-Samur, A. Ö. (2017). Ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer alan öykülerdeki karakter özelliklerinin incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(2), 336-352.
• Kıbrıs, İ. (2002). Uygulamalı çocuk edebiyatı. Ankara: Eylül Yayıncılık.
• Kivunja, C. (2015) Exploring the pedagogical meaning and implications of the 4cs “süper skills” for the 21st century through bruner’s 5e lenses of knowledge construction to improve pedagogies of the new learning paradigm. Creative Education, 6, 224-239.
• Kıran-Eziler, A. ve Kıran, Z. (2003). Yazınsal okuma süreçleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Kupperschmidt, B. R. (2000). Multigeneration employees: strategies for effective management. HealthCare Manager, 19(1), 65-76.
• Kunduracı Özkan, H. K. ve Avcı, N. (2020). Türk atasözlerinde çocukluk: göstergebilimsel bir bakış. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 9(1), 26-47.
• Kyles, D. (2005). Managing your multigenerational workforce. Strategic Finance, 87(6), 52.
• Lukens, R. J. (2003) A critical handbook of children’s literature. USA: Pearson Education.
• MEB (2019). Türkçe dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 1-8. sınıflar). Ankara: Millî Eğitim Yayınları.
• Melanlıoğlu, D. (2020). Çocuk edebiyatındaki mülteci kahramanların yaşadıkları çatışmalar üzerine bir inceleme. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 9(2), 665-691.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber. (Çev. S. Turan). Ankara: Nobel Yayınları.
• Metin, S. ve Kızıldağ, D. (2017). X ve Y kuşaklarının kariyer beklentilerinin farklılaşması: otomotiv sektöründe bir araştırma. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(40), 340-363.
• Miles, M. B., Huberman, A. M. ve Saldana, J. (2014). Qualitative data analysis: A methods sourcebook. Los Angeles: Sage.
• Moran, B. (1997). Türk romanına eleştirel bir bakış. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Mücevher, M. ve Erdem, R. (2018). X kuşağı akademisyenler ile y kuşağı öğrencilerinin birbirine karşı algıları. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 9(22), 60-74.
• Nutku, Ö. (1998). Drama sanatı. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Oğuzkan, F. (1974). Eğitim terimleri sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Özdemir, E. (2002) Eleştirel okuma. Ankara: Bilgi Yayınevi
• Özdemir, E. (2017). Yazınsal türler. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Partnership for 21st Century Skills (2009). A Framework for Twenty-First Century Learning. http://www.p21.org/
• Russell, D. L. (2009). Literature for children. USA: Pearson.
• İnce-Samur, A. Ö. ve Arıkan, Y. (2018). Behiç Ak’ın çocuk kitaplarındaki çatışmaların mizah ögesi bakımından incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 27(1), 165-182.
• Senbir, H. (2004). Z “Son insan” mı? Z kuşağı ve sonrasına dair düşünceler. Okuyan Us Yayın.
• Sever, S. (1996). Demokratik kültür bilinci edinimi sürecinde dil ve edebiyat öğretimi. Dil Dergisi, 46, 29- 34.
• Sever, S. (2010). Çocuk ve edebiyat. İzmir: Tudem Yayıncılık.
• Sever, S. (2013). Çocuk edebiyatı ve okuma kültürü. İzmir: Tudem Yayıncılık.
• Steinberg, L. (2013). Ergenlik. (F. Çok, Çev.). Ankara: İmge Yayınları.
• Şimşek, N. D. (2021). Ortaokul Türkçe öğretim programı ve 21. yüzyıl becerileri. S. Aslan & N. D. Şimşek (Ed.). Türkçe öğretmeninin rehberi: öğretim programı içinde (s. 297-327). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Tekin M. (2015). Çalışma yaşamında kuşaklar ve işe yönelik tutumların incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Temizkan, M. (2014). Yaratıcı yazma süreci. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Ünal, M. (2017). Y ve Z kuşaklarının yönetimi. İstanbul Beta Yayıncılık.
• Yalçın, O., Sökmen, A. B. ve Kulak, H. (2013). Kuşakların temel özellikleri ve hava harp okulu uygulamaları. Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, 12(24), 133-179.
• Kavalcı, Z. (2001). Çatışma çözme becerileri eğitimi programının üniversite öğrencilerinin çatışma çözme biçimleri üzerindeki etkisi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yakar, Y. M. ve Yılmaz, O. (2015). Beyaz bulut Dergisi’nde yer alan kurgusal metinlerdeki karakterlerin çatışmaları çözme biçimleri. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 57-66.
• Yavuzer, H. (2012) Eğitim ve gelişim özellikleriyle okul çağı çocuğu. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.