ÖĞRETMENLERİN YARATICILIĞI BESLEME DAVRANIŞI ÖLÇEĞİNİN TÜRKÇEYE UYARLANMASI: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 3, 1203 - 1214, 15.09.2021

Tuğba Sadıç Bülent Alcı

Öz

Bu çalışmanın amacı Sharma ve Sharma tarafından geliştirilen öğretmenlerin yaratıcılığı besleme davranışı ölçeğini Türkçeye uyarlamaktır. Çalışmaya 165 öğretmen katılmıştır. Ölçeğin uyarlanması sürecinde uygun uygulama adımları izlenmiştir. Türkçe ölçek 15 madde, 4 boyuttan oluşmaktadır. Açımlayıcı faktör analizi ile 15 maddelik ve 4 boyutlu yapı elde edilmiştir. Ölçek toplam varyansın %65.084’ünü açıklamaktadır. Ölçekte bulunan dört boyutta, açımlayıcı faktör analizi ile sonucunda ortaya çıkan yapıyı doğrulamak amacıyla DFA yapılmış, yapı geçerliği incelenmiştir. Doğrulayıcı faktör analizleri sonucunda orijinal ölçek ile uyumlu sonuçlar göstermiştir. Ölçeğin tümü için Cronbach Alfa iç tutarlılık katsayısı .931 olarak hesaplanmıştır. Çalışma sonuçlarına göre öğretmenlerin yaratıcılığı besleme davranışı ölçeği (ÖYBDÖ) Türkçe formu geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olarak öğretmenlerin yaratıcılığı besleme davranışını belirlemede kullanılabilir.

Anahtar Kelimeler

Yaratıcılık, yaratıcılığı besleme, öğretmen davranışı, öğretmen yaratıcılığı, öğrenci yaratıcılığı

Kaynakça

• Aslan, N. ve Arslan Cansever, B. (2009). Eğitimde yaratıcılığın kullanımına ilişkin öğretmen tutumları. TÜBAV Bilim Dergisi, 2(3), 333-340.
• Balcı, A. (2018). Düşünen okullar öğrenen ulus: Singapur’da yaratıcılık ve eleştirel düşünme girişimi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2(51) 187-208.
• Büyüköztürk, Ş. (2015). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Byrne, B. M. (2011). Structural equation modeling with AMOS basic concepts, applications, and programming (Multivariate Applications Series). New York: Routledge.
• Çiçekler, Y. C., Pirpir, D. A. ve Aral, N. (2020). Turkish standardization of early childhood creativity scala. Ilkogretim online- Elemantary Education Online, 2(19), 817-830.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2018). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve Lisrel uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
• Deniş Çeliker, H. ve Balım, A. G. (2012). Bilimsel yaratıcılık ölçeğinin türkçeye uyarlama süreci ve değerlendirme ölçütleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 5(2), 1-21.
• Dikici, A. (2013). Yaratıcılığı destekleyen ilköğretim öğretmenleri indeksi ölçeğinin Türkçeye uyarlanması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(1), 307-324.
• Dilek Eren, C. (2011). Fen eğitiminde probleme dayalı öğrenmenin eleştirel düşünme eğilimine, kavram öğrenmeye ve bilimsel yaratıcı düşünme becerisine etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Dünya Ekonomi Forumu (2020). Geleceğin meslekleri raporu. http://www3.weforum.org/docs/WEF_Future_of_Jobs_2020.pdf 23.11.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Erkuş, A. ve Selvi, H. (2019). Ölçek uyarlama ve “norm” geliştirme. Ankara: Pegem Akademi. Erol, S. E. (2019). Sanatsal yaratıcılık ölçeğinin geliştirilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Filiz, F. (2013). Kimya dersleri için bilimsel yaratıcılık ölçeği geliştirilmesi ve genel yaratıcılık ile bilimsel yaratıcılık arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Gökden Kaya, N. (2018). Üstün yetenekli öğrencilerin öğretmenlerinin yaratıcılığı destekleme düzeylerinin belirlenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(16), 157-175.
• Güleryüz, H. (2001). Eğitim programlarının dili ve yaratıcı öğrenme. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Karasar, N. (2018). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar ilkeler teknikler. Ankara: Nobel Yayın.
• Kındıroğlu, Z. (2020). Erken çocukluk, gönüllülük ve yaratıcılığın önemi. Göller Bölgesi Aylık Ekonomi ve Kültür Dergisi, 8(85), 71-74.
• Mamur, E. (2002). M.E.B'nın yürürlükteki sanat (resim-iş) öğretimi programı ile kaynaştırılmış sanat öğretimi programının ilköğretim çocuğunun yaratıcılığına etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• OECD 2019. PİSA 2021 Creative Thinking Framework (Third Draft) https://www.oecd.org/pisa/publications/PISA-2021-creative-thinking-framework.pdf den 23.11.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Özaşkın, A. G. ve Bacanak, A. (2016). Eğitimde yaratıcılık çalışmaları: neler biliyoruz. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(25), 212 - 226.
• Özdamar, K. (2017). Ölçek ve test geliştirme yapısal eşitlik modellemesi. Eskişehir: Nisan Kitapevi yayınları.
• Özgenel, M. ve Çetin, M. (2017). Marmara yaratıcı düşünme eğilimleri ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 46, 113-132.
• Özmusul, M. (2012). Öğretmen eğitiminde yaratıcılık ve inovasyon. Kastamonu Eğitim Dergisi, 3(20), 731-746.
• Schreglmann, S. ve Kazancı, Z. (2016). Öğretmen adaylarının “yaratıcı öğretmen” kavramına yönelik metaforik algıları. Üstün Zekalılar Eğitimi ve Yaratıcılık Dergisi, 3(3),21-34.
• Sharma, E. ve Sharma, S. S. (2018). Creativity nurturing behaviour scala for teachers. International Journal of Educational Management, 6(32), 1016-1028.
• Sönmez Ektem, I. (2017). Okul öncesi öğretmen adaylarının görüşlerine göre uygulama okullarındaki etkinliklerin yaratıcılık bağlamında değerlendirilmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(26), 523-547.
• Sternberg, R. J. (2000). Patterns of giftedness: A Triarchic analysis. Roeper Review, 22, 231-235.
• Torrance, E. P. (1963). Education and the creative potential. Minneapolis, MI: University of Minnesota Press.
• Yavuz, M. (2020). Başımıza icat çıkaran çocuklar ve gençler. Ankara: Pegem Akademi.
• Yüner, B. ve Özdemir, M. (2020). Okul yenilikçiliği ile öğretmen yaratıcılığı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (PAU Journal of Education), 50, 162-179.