TÜRKÇE EĞİTİMİ ALANINDA NİTEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ KULLANILARAK YAPILAN DOKTORA TEZLERİNDEKİ EĞİLİMLER

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 4, 1412 - 1429, 15.12.2021

Talat Tarık Demir Gürbüz Çalışkan

Öz

Bu çalışmanın amacı 2011-2020 yılları arasında Türkçe eğitimi alanında nitel araştırma yöntemleri kullanılarak hazırlanan doktora tezlerindeki eğilimleri belirlemektir. Çalışmada nitel araştırma yöntemleri içerisinde geçen doküman analizi kullanılmıştır. Çalışma kapsamındaki tezlere Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi aracılığıyla erişilmiştir. Çalışma sürecinde 285 teze ulaşılmıştır. Bu tezlerin 99 tanesi nitel araştırma yöntemleri kullanılarak hazırlanmıştır. Tezler incelenirken tez değerlendirme formu kullanılmış ve içerik analizi yapılmıştır. Çalışma sonucunda nitel araştırma yöntemleriyle hazırlanan tezlerde genellikle doküman analizinin yapıldığı belirlenmiştir. Tezlerde daha çok yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ile ilgili konularının çalışıldığı görülmüştür. Örneklem seçim yöntemi olarak amaçlı örnekleme yöntemlerinin kullanıldığı tespit edilmiştir. Tezlerde en çok içerik analizi yapılmıştır. Bu çalışmanın meta-sentez çalışmaları için bilgi verebileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Türkçe Eğitimi, nitel araştırma yöntemleri, doktora tezleri

Kaynakça

• Balcı, A. (2016). Sosyal bilimlerde araştırma – yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegem Akademi.
• Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma süreci: nitel bir araştırma nasıl yapılır? Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388.
• Başbayrak, M., Çiftçi, B. ve Şahin, A. (2020). Teknoloji destekli Türkçe eğitimi tezlerinin eğilimleri. Uluslararası Eğitim Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6(2), 98-114.
• Biçer, N. (2017). Yabancılara Türkçe öğretimi alanında yayınlanan makaleler üzerine bir analiz çalışması. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 27, 236-247.
• Boyacı, S. ve Demirkol, S. (2018). Türkçe eğitimi alanında yapılan doktora tezlerinin incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(2), 512-531.
• Büyüköztürk, Ş. (2009). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (10. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Özcan, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri (21. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Can, A. (2019). Spss ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi (19. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Cin Şeker, Z. (2020). Dinleme ve konuşma becerilerine yönelik lisansüstü tezlerin anahtar kelimeleri üzerine bir inceleme: Betimsel analiz. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 19, 128-140.
• Creswell, J. W. (2020). Nitel araştırma yöntemleri beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. (Çev. S. B. Demir, M. Bütün). Ankara: Siyasal Yayın. (Orijinal yayın tarihi, 2013).
• Demir, T. T. (2021). Türkçe eğitimi alanında nicel araştırma yöntemleri kullanılarak yapılan doktora tezlerindeki eğilimler. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9(2), 543-560.
• Demirbaş, M. (2014). Bilimsel araştırma ve özellikleri. M. Tekin (Ed.). Kuramdan uygulamaya eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri (ss. 3- 19). Ankara: Pegem Akademi.
• Deniz, K. ve Karagöl, E. (2016). Eğitim bilimleri alanındaki lisansüstü tez başlıklarının kelime sayısı ve söz dizimi bakımından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 4(2), 248-260.
• Direkçi, B., Akbulut, S. ve Şimşek, B. (2020). Türkçe eğitimi alanında yapılan değerler eğitimi tezlerinin incelenmesi. Journal of World of Turks, 12(2), 117-140.
• Doğan, Y. ve Özçakmak, H. (2014). Dinleme becerisinin eğitimi üzerine yapılan lisansüstü tezlerin değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(2), 90-99.
• Ekiz, D. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Eyüp, B. (2020). Türkçe öğretmenleri ile ilgili yapılan lisansüstü tezlerin eğilimleri: Bir içerik analizi (2000-2019). RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 21, 536-558.
• Glesne, C. (2014). Nitel araştırmaya giriş. (Çev. Ed. A. Ersoy ve P. Yalçınoğlu). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Göktaş, Y., Şahin, A. ve Varışoğlu, B. (2013). Türkçe eğitimi araştırmalarında eğilimler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(3), 1767-1781.
• Gönen Kayacan, S. ve Öncül, V. (2021). Yabancılara Türkçe öğretimi ders kitaplarındaki terim karmaşası. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 10(2), 778-790.
• Gülen Canlı, M. ve Tepeli, Y. (2019). Dil bilgisi öğretimi üzerine yapılmış doktora tezlerinin sistematik incelenmesi. International Journal of Social Science Research, 8(2), 60-87.
• Kan, M. K. (2014). Sözbilimsel yapı temelli bir metindilbilim çözümlemesi: Türkçe eğitimi alanındaki yüksek lisans tezlerinin sözbilimsel yapı özellikleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Karasar, N. (2004). Araştırmalarda rapor hazırlama (4. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Karasar, N. (2020). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar ilkeler teknikler (35. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Kayabaşı, B. ve Karadağ, N. (2021). Türk dili ve edebiyatı derslerinin işlenişine ilişkin öğretmen görüşleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 10(3), 1105-1123.
• Maden, S. ve Önal, A. (2021). Yabancı dı̇l olarak Türkçe öğretı̇mı̇ ı̇le ı̇lgı̇lı̇ lı̇sansüstü tezlerı̇n araştırma eğı̇lı̇mlerı̇. Uluslararası Eğitim Bilim ve Teknoloji Dergisi, 7(1), 42- 56.
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (2016). Genişletilmiş bir kaynak kitap: Nitel veri analizi. (S. A. Altun, A. Ersoy Çev.). Ankara: Pegem Akademi.
• Özçakmak, H. (2017). Türkçe eğitimi lisansüstü araştırmalarında yeni yönelimler (2011-2015). Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 6(3), 1607-1618.
• Özoğlu, S. Ç. (2008). Türkiye Cumhuriyeti Eğitiminde Bilimsel Tutum ve Davranışların Kazandırılması. Cumhuriyetimizin Kuruluş Felsefesinin Öngördüğü Eğitim “Bildiriler.” Malatya: İnönü Üniversitesi Matbaası, 2008, s. 136-162.
• Öztürk, O. (2004) Sorma-bilme dürtüsü ve girişim dürtüsü nasıl yok ediliyor? TÜBA, Akademi Forumu 11 (2. Baskı), Ankara: Şenol Matbaacılık.
• Seale, C. (1999). Quality in qualitative research. Qualitative Inquiry, 5(4), 465-478.
• Sevim, O. ve Özdemir Erem, N.H. (2012). Türkçe eğitimi alanındaki yüksek lisans tezlerinin başlıklarına ve özetlerine bir bakış. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 1(3), 174-186.
• Şahin, A., Çiftçi, B. ve Başbayrak, M. (2020). Teknoloji destekli Türkçe eğitimi tezlerinin eğilimleri. Uluslararası Eğitim Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6(2), 98-114.
• Temizkan, M. ve Erdevir, M. (2020). Yazılı anlatımla ilgili yüksek lisans tezlerinde kullanılan değişkenler üzerine bir değerlendirme. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(4), 1218-1244.
• Tok, M. ve Potur, Ö. (2015) Yazma eğitimi alanında yapılan akademik çalışmaların eğilimleri (2010-2014 yılları). Ana Dili Eğitimi Dergisi, 3(4), 1-25.
• Turan, L., Sevim, O. ve Tunagür, M. (2018). Türkçe eğitimi alanındaki doktora tezlerinin özet bölümlerine yönelik bir içerik analizi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 11, 29-44.
• Türkben, T. (2018). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi alanında yapılan lisansüstü çalışmaların değerlendirilmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(4), 2464-2479.
• Yağmur Şahin, E., Kana, F., ve Varışoğlu, B. (2013). Türkçe eğitimi bölümlerinde yapılan lisansüstü tezlerin araştırma eğilimleri. International Journal of Human Sciences, 10(2), 356-378.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.