ORTAOKUL TÜRKÇE DERS KİTABI (5, 6, 7 VE 8. SINIF) ETKİNLİKLERİNİN DİL BECERİLERİNE DAĞILIMI ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 4, 1445 - 1456, 15.12.2021

Nurşen Yıldırım

Öz

Bu araştırmanın amacı 5, 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki etkinlikleri dil becerilerine dağılım bakımından değerlendirmektir. Bu amaçla nitel araştırma desenlerinden tarama modeli ile dört Türkçe ders kitabındaki 1094 etkinlik incelenmiştir. Etkinlikler yönergedeki açıklamalar ve içerik dikkate alınarak dinleme, konuşma, okuma ve yazmadan uygun olanla ilişkilendirilmiştir. Birden fazla beceriye yönelik veya aşamalı olan etkinliklerde baskın beceri alanı dikkate alınmıştır. Doküman incelemesi yoluyla elde edilen veriler betimsel analiz ile değerlendirilmiştir. Her sınıf düzeyinde etkinliklerin dil becerilerine dağılım oranları tablolar hâlinde sunulmuştur. Buna göre her sınıf seviyesinde etkinliklerin büyük çoğunluğu okuma becerisiyle (f=612) ilgilidir. Bunu sırasıyla yazma (f=221), dinleme (f=165) ve konuşma (f=96) izler. Araştırma neticesinde Türkçe ders kitaplarındaki etkinliklerin dil becerileri bakımından dengeli bir dağılım göstermediği belirlenmiştir. En fazla üzerinde durulan dil becerisi okumadır. Konuşma becerisi ise okuma, yazma ve dinlemeye oranla etkinliklerde daha az yer almıştır.

Anahtar Kelimeler

Dil becerileri, Türkçe ders kitapları, etkinlikler

Kaynakça

• Alyılmaz, S. ve Alyılmaz, C. (2018). Ağız bilimi çalışmalarının Türkçe öğretimi açısından önemi, Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, 45, 1-34.
• Benzer, A. ve Ünsal, F. (2019). Konuşma öğretiminin program ve ders kitabı ekseninde uygulamaya yansıması. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(3), 647-662.
• Çarkıt, C. (2019). 2018 Türkçe dersi öğretim programı bağlamında hazırlanan ortaokul Türkçe ders kitaplarına yönelik öğretmen görüşleri. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi,7(17), 22-34.
• Çetinkaya, V. (2020). Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki metin ve etkinliklerin tür ile kazanımlar açısından değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Van: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Çevik, A. ve Güneş, F. (2017). Türkçe ders kitaplarındaki etkinliklerin incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(2), 272-286.
• Durukan, E. ve Demir, E. (2017). 6, 7 ve 8. Sınıf Türkçe Dersi Öğrenci Çalışma Kitaplarındaki Etkinliklerin Bloom’un Yenilenmiş Taksonomisine Göre Sınıflandırılması. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 6(3), 1619-1629.
• Karasar, N. (2019). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Lüle Mert, E. (2014). Türkçenin eğitimi ve öğretiminde dört temel dil becerisinin geliştirilmesi sürecinde kullanılabilecek etkinlik örnekleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(1), 23-48.
• MEB (2019). Türkçe dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara.
• Nuhoğlu M., Taş, H., Karakuş, E., ve Gökkaya, H. (2015). Türkçe öğretimi uygulamaları. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Oryaşın, U. (2020). Türkçe ders kitaplarındaki etkinliklerin bütüncül bir anlayışla incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Özbay, M. (2006). Türkçe özel öğretim yöntemleri 1. Ankara: Öncü Kitap.
• Sarıkaya, B. (2019). Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki (5, 6, 7 ve 8. sınıf) etkinliklerin değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 64, 563-580.
• Sarıoğlu, A. İ. (2021). Dil becerileri öğretiminde kullanılan yöntem ve tekniklerin Türkçe ders kitaplarında kullanımının incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Sever, S., Kaya, Z. ve Aslan, C. (2006). Etkinliklerle Türkçe öğretimi. İstanbul: Morpa Yayınları.
• Şahan, N. ve Çerçi, A. (2018). Türkçe Dersi Etkinliklerine Yönelik Algı Ölçeği Geliştirilmesi: Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(1), 411-430.
• Temizkan, M. (2014). Ortaokul Türkçe ders kitaplarının Türkçe dersi öğretim programındaki temel beceriler açısından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(1), 49-72.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Çapraz Baran, Ş. ve Diren, E. (2020). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 5. sınıf ders kitabı. Ankara: Anıttepe Yayıncılık.
• Demirel, T. (2020). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 6. sınıf ders kitabı. Ankara: Ekoyay Eğitim Yayıncılık Matbaacılık.
• Erkal, H. ve Erkal, M. (2020). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe ders kitabı 7. sınıf. Ankara: Özgün Yayıncılık.
• Eselioğlu, H., Set, S. ve Yücel, A. (2020). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 8 ders kitabı. İstanbul: MEB Yayınları.