DİJİTAL HİKÂYE ARAÇLARI KULLANIMI YETKİNLİĞİ ÖLÇEĞİ (DHAKYÖ): ÖLÇEK GELİŞTİRME ÇALIŞMASI

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 4, 1580 - 1597, 15.12.2021

Türkan Çelik

Öz

Bu çalışmada dijital hikâye araçları kullanım yetkinliğini belirlemek için likert tipi bir ölçeğin geliştirilmesi amaçlanmıştır. Geliştirilen ölçekle öğretmen ve öğretmen adaylarının derslerinde Web 2.0 araçları ile dijital hikâye hazırlayıp kullanabilme yetkinlikleri belirlenecektir. Araştırmacının dijital hikâye araçlarını derslerde kullanım deneyimleri ve taranan literatür kapsamında ölçeğin 49 maddelik taslak formu hazırlanmıştır. Uzman görüşü alındıktan sonra 2020-2021 eğitim-öğretim yılında 505 kişiye uygulanmıştır. Farklı üniversitelerde eğitim görmüş ve gören katılımcılar kolay örnekleme yöntemi ile seçilmiştir. Çalışmanın Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) aşamasında ise farklı üniversite ve bölümlerde eğitim gören ve görmüş 335 öğretmen ve öğretmen adayına Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) süreci sonucundaki ölçek formu uygulanmıştır. Ölçek verileri SPSS ve Lisrel paket programlarında analiz edilmiştir. Analiz sürecinde AFA, DFA, madde analizleri, madde toplam korelasyonu ve Cronbach Alpha testleri yapılmıştır. Geçerlik ve güvenirlik analizleri sonrasında 49 madde olarak hazırlanan ölçeğin 19 maddeden oluştuğu belirlenmiştir. Ölçek 14 maddeden oluşan “teknolojik yetkinlik boyutu” ve 5 maddeden oluşan “pedagojik yetkinlik boyutu” şeklinde iki faktörlü bir yapı sergilemiştir. Yeni yapılacak çalışmalarda öğretmen ve öğretmen adaylarına teknolojik pedagojik ve alan bilgileri çerçevesinde verilen eğitimlerin etkililiğinin belirlenmesi sürecinde bu ölçek çalışmasının kullanılması önerilir.

Anahtar Kelimeler

Dijital hikâye, dijital hikâye kullanım yetkinliği, öğretmen, öğretmen adayları, web 2.0 araçları

Kaynakça

• Bachman, L. F. (2004). Statistical analyses for language assessment book. Cambridge: Cambridge University.
• Barret, H. C. (2009). How to create simple digital stories. Erişim adresi: http://electronicportfolios.org/academy/digitalstorysite/training/workshop-handouts/How%20to%20Create%20Simple%20Digital%20Stories.pdf.
• Benzer, A. (2017). Dijital çağda öğretim teknolojileri ile Türkçe eğitimi. Ankara: Yeni Anadolu Yayıncılık.
• Bişirici, S., Kul, Ü., Aksu, Z., Akaslan, D. ve Çelik, S. (2017). Web 2.0 hızlı içerik geliştirme öz-yeterlik inancı belirlemeye yönelik ölçek (W2ÖYİÖ) geliştirme çalışması. Eğitim Teknoloji Kuram ve Uygulama, 8(1), 187-208.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı istatistik, araştırma deseni SPSS uygulamaları ve yorum. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Ciğerci, F. M. ve Gültekin, M. (2017). Use of digital stories to develop listening comprehension skills. Issues in Educational Research, 27(2), 252-268.
• Comrey, A. L., & Lee, H. B. (1992). A first course in factor analysis. Multivariate Behavioral Research, 1, 245-276.
• Cueva, M., Kuhnley, R., Revels, L. J., Cueva, K., Dignan, M., & Lanier, A. P., (2013) Bridging storytelling traditions with digital technology, International Journal of Circumpolar Health, 72(1), 20717. https://doi.org/10.3402/ijch.v72i0.20717.
• Çam, E. ve Uysal, M. (2017). Mobil uygulamaların eğitsel amaçlı kullanımı: bir ölçek geliştirme çalışması. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, (9), 559-567.
• Çelik, T. (2020a). Examination of sample course design studies performed by pre-service social studies teachers by using digital technologies. Turkish Online Journal of Distance Education, 22(1), 209-228. https://doi.org/10.17718/tojde.849910.
• Çelik, T. (2020b). Sosyal bilim derslerini dijital materyallerle bütünleştirme sürecinde öğretmen adayı görüşleri: fenomenolojik bir araştırma. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(3), 1407-1422. https://dx.doi.org/10.17240/aibuefd.2020.20.56791-603364.
• Çelik, T. (2020c). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının web 2.0 teknolojilerini alanlarına entegre etme sürecine ilişkin algıları. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 875-915.
• Çelik, T. (2020d). Dijital çağda sosyal bilgiler öğretmeni yetiştirme: bir eylem araştırması. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 38, 211-229. https://doi.org/10.30794/pausbed.541913.
• Çelik, T. (2021). Web 2.0 araçları kullanımı yetkinliği ölçeği geliştirme çalışması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 51, 449-478. https://doi.org/10.9779/pauefd.700181.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş., (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik spss ve lısrel uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Dockter, J., Haug, D., & Lewis, C. (2010). Redefining rigor: critical engagement, digital media, and the new English/language arts. Journal of Adolescent & Adult Literacy, 53(5), 418-420.
• Eşgi, N. ve Kocadağ Ünver, T. (2018). Bilişim teknolojileri, öğretim teknolojileri, materyal geliştirme için web 2.0 araçları. Ankara: Nobel Akademi Yayıncılık.
• Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS (3. baskı). London: Sage.
• Foley, L. M. (2013). Digital storytelling in primary-grade classrooms (Doctoral dissertation). Erişim adresi: https://repository.asu.edu/attachments/110570/content/Foley_asu_0010E_12913.pdf.
• Fornell, C. and Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of marketing research, 18(1): 39-50.
• Frazel, M. (2010). Digital storytelling guide for educators. Washington, DC. International Society for Technology in Education (ISTE).
• Green, M. R. (2011). Teaching the writing process through digital storytelling in pre-service education (Doctoral dissertation). Erişim adresi: https://oaktrust.library.tamu.edu/handle/1969.1/ETD-TAMU-2011-05-9416.
• Gündüzalp, C. (2021). Web 2.0 araçları ile zenginleştirilmiş çevrimiçi öğrenmenin öğrencilerin üst bilişsel ve yaratıcı düşünme becerilerine etkisi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 10(3), 1158-1177.
• Gününç, S. (2017). Eğitimde teknoloji entegrasyonunun kuramsal temelleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Horn, J. L. (1965). A rationale and test for the number of factors in factor analysis. Psychometrika, 30(2), 179-185. https://doi.org/10.1007/BF02289447.
• Horzum, M. B. ve Aydemir, Z. (2014). Web 2.0 Tools and Educational Usage Self-Efficacy: A Scale Development Study, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 116 (1), 453 – 458.
• Jakes, D. S. & Brennan, J. (2005). Capturing stories, capturing lives: An introduction to digital storytelling. Erişim adresi: http://id3432.securedata.net/jakesonline/dst_techforum.pdf.
• Kalaycı, Ş. (2009). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (2. baskı). (Ed. Ş. Kalaycı). Ankara: Asil Yayıncılık.
• Kass, R. A. and Tinsley, H. E. A. (1979). Factor analysis. Journal of Leisure Research, 11, 120-138.
• Kazancı, A.ve Dönmez, F. İ. (2013). OKUL 2.0 eğitimde sosyal medya ve mobil uygulamalar. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling (3. baskı). New York, NY: Guilford.
• Koehler, M.J., & Mishra, P. (2005). What happens when teachers design educational technology? The development of technological pedagogical content knowledge. Journal of Educational Computing Research, 32(2), 131-152. https://doi.org/10.2190/0EW7-01WB-BKHL-QDYV.
• Kulla-Abbott, T. M. (2007). Developing literacy practices through digital storytelling (Doctoral dissertation). Erişim adresi: https://core.ac.uk/download/pdf/217321726.pdf.
• Kurt, A. A. (2013). Teknopedagojik öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı. (Ed. Kabakçı Yurdakul). Eğitimde teknoloji Entegrasyonuna Kavramsal ve Kuramsal Bakış, (s. 3-37). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Kuzu-Demir, E. B. ve Akbulut, Y. (2017). Çevrimiçi sosyal ağların öğretim amaçlı kabul ve kullanımı ölçeğinin geliştirilmesi. Türk Bilgisayar ve Matematik Eğitimi Dergisi, 8(1), 52-82. https://doi.org/10.16949/turkbilmat.298120.
• Lambert, J. (2006). Digital storytelling cookbook (2nd ed.). Berkeley, CA: Digital Diner Press. Erişim adresi: https://wrd.as.uky.edu/sites/default/files/cookbook.pdf.
• Lambert, J. (2013). Digital storytelling: Capturing lives, creating community: Routledge. Erişim adresi: https://pdfrock.com/compress-pdf.html?queue_id=6013f3e0421873cc4d8b45be.
• Landis, J. R. ve Koch, G. G. (1977). The measurement of observer agreement for categorical data. Biometrics, 33, 159-174.
• Morra, S. (2013). Steps to great digital storytelling. Edtechteacher. Erişim adresi: https://edtechteacher.org/8-steps-to-great-digital-storytelling-from-samantha-on-edudemic/.
• O’Connor, B. P. (2000). SPSS and SAS programs for determining the number of components using parallel analysis and Velicer’s MAP test. Behavior Research Methods, Instruments, & Computers, 32(3), 396-402. https://doi.org/10.3758/BF03200807.
• Ohler, J. (2006). The World of dijital storytelling, Edicational Leadership, 63(4), 44-47. Erişim adresi: http://www.ascd.org/publications/educational-leadership/dec05/vol63/num04/The-World-of-Digital-Storytelling.aspx
• Orhan Göksün, D. ve Kurt, A., (2018). Öğretim teknolojilerinin temelleri. (Ed. Kurt, A. A.). 21. Yüzyıl Öğrenci ve Öğretmen Becerileri (s. 95-114). Ankara: Nobel Akademi Yayıncılık.
• Önal, N. (2018). Etkinlik örnekleriyle zenginleştirilmiş eğitimde teknoloji uygulamaları. (Ed. N. Önal). Öğretimde Kullanılabilecek Teknoloji Destekli Uygulamalar, (s. 2-13). Ankara: Pegem Akademi. Özdamar, K. (2016). Eğitim, sağlık ve davranış bilimlerinde ölçek ve test geliştirme yapısal eşitlik modellemesi. Eskişehir: Nisan Yayıncılık.
• Öztürk, E. ve Horzum, M. B. (2011). Teknolojik pedagojik içerik bilgisi ölçeği’nin Türkçeye uyarlaması. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 255-278.
• Piccone, A. V. (2009). A comparison of three computational procedures for solving the number of factors problem in exploratory factor analysis. Published Doctor of Philosophy Dissertation. University of Northern Colorado.
• Pohlmann, J. T. (2004), Use and interpretation of factor analysis in the journal of educational research: 1992-2002. The Journal of Educational Research, 98(1), 14-23 https://doi.org/10.3200/JOER.98.1.14-23.
• Pullu, E. K. ve Gömleksiz, M. N. (2021). Üniversite öğrencilerinin Edmodo kullanımına ilişkin görüşleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 10(3), 1178-1192.
• Püsküllüoğlu, A. (2010). Arkadaş Türkçe sözlük. Ankara: Arkadaş Yayınevi.
• Robin, B. (2006). The Educational Uses of Digital Storytelling. Erişim adresi: http://digitalstorytelling.coe.uh.edu/articles/Educ-Uses-DS.pdf.
• Robin, B. R. (2008). Digital storytelling: A powerful technology tool for the 21st century classroom. Theory Into Practice, 47(3), 220-228. https://doi.org/10.1080/00405840802153916.
• Robinson, J. P., Shaver, P. R. ve Wrightsman, L. S. (1991). Criteria for scale selection and evaluation. In: Robinson, J.P., Shaver, P.R. and Wrightsman, L.S., Eds., Measures of Personality and Social Psychological Attitudes, Academic Press, San Diego, 1-15.
• Rule, L. (2010). Digital storytelling: never has storytelling been so easy or so powerful. Knowledge Quest, 38(4), 56-57.
• Sarıtepeci, M. (2016). Dijital hikâye anlatım yönteminin sosyal bilgiler dersinde etkililiğinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=0xfGZyEAq5xLazoAmChWBQ&no=3qidGIVf2eygqr3lg_g0zA.
• Sarıtepeci, M. (2018). Etkinlik örnekleriyle zenginleştirilmiş eğitimde teknoloji uygulamaları. (Ed. N. Önal), Dijital Hikâye Anlatım Araçları, (s. 16-42). Ankara: Pegem Akademi.
• Seçer, İ. (2015). Pisikolojik test geliştirme ve uyarlama süreci spss ve lisrel uygulamaları. Ankara: Anı yayıncılık.
• Shulman, L. S. (1986). Those who understand: knowledge growth in teaching. Educational Researcher, 15(2), 4-14. https://doi.org/10.2307/1175860.
• Speaker, K. (2010). Speaking the lower frequencies 2.0: digital ghost stories. Mentoring literacy professionals: continuing the spirit of CRA/ALER after 50 years, 27, 28-33. Erişim adresi: https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED510148.pdf.
• Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri. İstanbul: Türk Psikoloji Yayınları.
• Şahin, Y. L. (2013). Teknopedagojik eğitime dayalı öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı. (Ed. I. Kabakçı Yurdakul). Teknopedagojik Eğitimde Web 2.0 Araçları (s. 163-192). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2001). Çok değişkenli istatistiklerin kullanılması (4. baskı). Needham, MA: Allyn ve Bacon.
• Tatlı, Z. (2017). Kavram öğretiminde web 2.0. (Ed. Z. Tatlı). Pixton, (s. 262-273). Ankara: Pegem Akademi.
• Tekkurşun Demir, G. ve Mutlu Bozkurt, T. (2019). Dijital oyun oynama tutumu ölçeği (DOOTÖ): geçerlik ve güvenirlik çalışması. Sportif Bakış: Spor ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(1), 1-18. https://doi.org/10.33468/sbsebd.79.
• Türk Dil Kurumu (TDK). (2021). Güncel Türkçe sözlük. https://sozluk.gov.tr/ Erişim adresi: https://www.google.com/search?
• Worthington, R. L., ve Whıttaker, T. A. (2006). Scale development research: a content analysis and recommendations for best practices. The Counseling Psychologist, 34(6), 806-838. https://doi.org/10.1177/0011000006288127.
• Xu, Y., Park, H., & Baek, Y. (2011). A new approach toward digital storytelling: an activity focused on writing self-efficacy in a virtual learning environment. Educational Technology & Society, 14(4),181–191.