SİSTEMATİK BÜTÜNLÜĞÜ İÇİNDE “SAFAHAT”

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 1, 148 - 157, 15.03.2022

Cem Şems Tümer

Öz

Mehmet Âkif’in şiirlerini içeren Safahat, bugün yedi kitabın birleşimiyle tek bir cilt hâlinde yayımlanmış olsa da, yedi ayrı kitaptan oluştuğu için genellikle çeşitli meseleler kapsamında bu ayrı kitapların değerlendirilmesi şeklinde ele alınmaktadır. Âkif eserini oluştururken aslında ayrı kitaplar yayımlamasına rağmen içerik ve şekil olarak bir bütünlüğü de kurgulamıştır. Bu aynı zamanda “Safahat” isminin “evreler” anlamına da uygundur. Safahat’ı bu parça - bütün ilişkileri içinde görerek Âkif’in bütüne yansıyan temel meselesi üzerinde düşünme zorunluluğu bulunmaktadır. Safahat’ı oluşturan her bir kitabın sadece kendi başına yüklendiği anlam ve değer üzerinde durmak bir yönüyle eksik olacaktır, ancak bu kitapların aynı zamanda bütüne kattıkları anlam üzerinde de düşünüldüğünde doğru yorumlara ulaşılabilir. Bu çalışmada böyle bir endişe doğrultusunda Safahat külliyatı bir bütün olarak görülerek bütünün taşıdığı anlam doğrultusunda parçaların ne gibi bir anlam ve değeri olabileceği üzerinde durulmuştur. Bu esere böyle bir bakış açısıyla yaklaşmanın çeşitli anlam zenginliklerine kapı açacağı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Safahat, Âkif, sistematik bütünlük, parça - bütün ilişkileri

Kaynakça

• Aktaş, Ş. (1996). Yenileşme dönemi Türk şiiri ve antolojisi. Ankara: Akçağ Yayınevi.
• Birgül, M. F. (2011). Nurettin Topçu’nun Âkif’i ve Safahat’ın felsefesi. Vefatının 90. yılında Mehmet Âkif Ersoy bilgi şöleni 5 Mehmet Âkif Milli Mücadele ve İstiklal Marşı. Ankara: Türkiye Yazarlar Birliği Yayınları.
• Devellioğlu, F. (1986). Osmanlıca-Türkçe ansiklopedik lûgat. Ankara: Aydın Kitabevi.
• Enginün, İ. (2014). Yeni Türk edebiyatı Tanzimat’tan Cumhuriyet’e (1839-1923). İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Gökçek, F. (2013). Bir medeniyetin şairi Mehmet Âkif. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Karataş, T. (2008). Safahat: her yüzde, yüz ıstırap. Hece , 12/133, 263-269.
• Okay, O. (1989). Mehmed Âkif bir karakter heykelinin anatomisi. Ankara: Akçağ Yayınevi.
• Okay, O. (1990). Meşrutiyet Sonrası Türk Edebiyatı. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Okay. O. (2015). Mehmed Âkif kalabalıklarda bir yalnız adam. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Sayın, Ş. (1999). Metinlerle söyleşi. (Akt. Selahattin Dilidüzgün) İstanbul: Multilingual Yayınları.
• İpşiroğlu, Z. (2001). Türkiye’de edebiyat öğretimi ve edebiyat öğretiminde çağdaş yönelimler, Çağdaş Türk Yazını, İstanbul: Adam Yayınları.
• Soytürk, R. (2019). “Bir tefrika roman” olarak Safahat. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tansel, F. A. (1991). Mehmed Âkif Ersoy (hayatı ve eserleri). İstanbul: Polat Ofset.
• Topçu, N. (1998). Mehmet Âkif. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Uğur, V. (2016). Safahat’ı Bakhtin’le okumak. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi The Journal of International Social Research, 9/43, 457-466.
• Yetiş, K. (2006). Bir mustarip Mehmet Akif Ersoy. Ankara: Akçağ Yayınevi.