BEHÇET NECATİGİL’İN ŞİİRİNDE BİR İNŞA UNSURU OLARAK DİL BİLGİSİ TERİMLERİNİN KULLANILMASI

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 1, 179 - 196, 15.03.2022

Alpay Gezer

Öz

Türk şiirinin kilometre taşlarından olan Behçet Necatigil’in şiir dünyasını yansıtan birçok inşa unsuruna rastlanmaktadır. Dış dünya hemen hemen bütün yönleriyle şairin bilincine yansır. Bilinçte işlenen veriler, şair Ben’den şiirsel Ben’e geçişi sağlar. Coğrafya, büyük kent, sokak (parklar, kahveler), ev, gece, gündüz, akşam, karanlık, mevsimler, zaman, mitoloji, tarih, masal gibi soyut ve somut kavramların hinterlandını sıklıkla şiirlerinde bir inşa unsuru olarak kullanan Behçet Necatigil, ortalama insanın hayatını, dramını, çelişkilerini duru bir Türkçeyle dilin zengin olanaklarını kullanarak başarılı bir şekilde şiirine yansıtmıştır. Şairin bazı şiirinde dil bilgisi terimlerini bir inşa unsuru olarak kullandığı ve bu terimlerin gramatikal işlevlerini kimi zaman başat inşa unsuru olarak kimi zaman da şiire anlam zenginliği katmak için bir tevriye ögesi olarak kullandığı görülmektedir. Soyut dil bilgisi terimlerinin şiirde bir malzeme ve inşa unsuru olarak başarılı bir şekilde kullanılması şiirimizin anlam ve çağrışım yönünden zenginleşmesine katkı sunmaktadır. Çalışmamızda, Behçet Necatigil’in şiirinde gramatikal malzemenin sanatsal malzemeye özgün bir şekilde dönüştürüldüğü görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Behçet Necatigil, şiir, inşa, dil bilgisi terimi

Kaynakça

• Akay, H. (2006). Kare-deniz/ Behçet Necatigil’in şiiri üzerine. İstanbul: 3F Yayınevi.
• Atasoy, F. O. (2010). Türkçede noktalama. İstanbul: Özel Kitaplar Yayınları.
• Benjamin, W. (1995). Son bakışta aşk. (Çev.: Nurdan Gürbilek). İstanbul: Metis Yayınları.
• Çetin, N. (1997). Behçet Necatigil hayatı, sanatı ve eserleri. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Enginün, İ. (2012). Yeni Türk edebiyatı araştırmaları 1. İstanbul: Dergâh yayınları.
• Hatiboğlu, V. (1978). Dilbilgisi terimleri sözlüğü. 3.bs., Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları.
• Hengirmen, M. (1997). Türkçe dilbilgisi. 2.bs., Ankara: Engin Yayınevi.
• İleri, S. (2015). Kırık incelikler şairi Behçet Necatigil. Ankara: Everest Yayınları.
• Kalpaklı, M. (2011). Çağdaş bir tezkire yazarı olarak Behçet Necatigil. (Ed.: Filiz Kılıç). Klasik Türk Edebiyatında Biyografi. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, 345-350.
• Kaplan, M. (1998). Şiir tahlilleri 2 / Cumhuriyet devri Türk şiiri. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Kaplan, M. (2016). Türk edebiyatı üzerinde araştırmalar 2. 9. bs., İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Narlı, M. (2009). Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı / 1950-1980 Dönemi / Kişiler Çerçevesinde. Tanzimat’tan bugüne yeni Türk edebiyatı şiir çözümlemeleri. İstanbul: Kriter Yayınları, 233-327.
• Necatigil, B. (1999). Düzyazılar II. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Necatigil, B. (2014). Şiirler /bütün yapıtları/. (Haz.: Ali Tanyeri – Hilmi Yavuz). Ankara: Yapı Kredi Yayınları.
• Necatigil, B. (2015). Bile/ Yazdı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Nesin, A. (2010). Sayma kombinasyon hesapları. 6. bs., İstanbul: Nesin Yayıncılık.
• Pazarkaya, Y. (2016). Unutulmak isteyen şair Behçet Necatigil 100 yaşında. İstanbul: Sözcükler Yayınları.
• Tarım, R. (2004). Kültür, dil, kimlik Behçet Necatigil’in şiir dünyası. 2. bs., İstanbul: Özgür Yayınları. Türk Dil Kurumu. (2005). Türkçe sözlük. 10. bs., Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.