FEN BİLİMLERİ ÖĞRETMENLERİNİN ÇEVRİM İÇİ ÖĞRENME (SENKRON) ORTAMLARI İLE İLGİLİ DENEYİMLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 1, 398 - 421, 15.03.2022

Serkan Aslan Tuğba Güner

Öz

Bu araştırmanın amacı, fen bilimleri öğretmenlerinin çevrim içi öğrenme (senkron) ortamlarında yaşadıkları deneyimleri derinlemesine incelemektir. Bu amaç doğrultusunda araştırma nitel araştırma desenlerinden biri olan fenomenolojik desene göre yürütülmüştür. Araştırmanın katılımcıları, 2020-2021 eğitim-öğretim yılında Akdeniz Bölgesi’nde görev yapan 10 fen bilimleri öğretmeninden oluşmaktadır. Araştırmada amaçlı örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada yarı-yapılandırılmış görüşme formu ile veriler elde edilmiştir. Verilerin analizinde nitel veri analizinden biri olan içerik analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda fen bilimleri öğretmenleri; çevrim içi öğrenme sürecinin farklı olduğunu, dijital ve teknoloji okuryazarlık düzeylerinin yetersiz olduğunu, fırsat eşitsizliğinin yaşandığını ifade etmişlerdir. Çevrim içi öğrenme ortamlarında istekli olarak yer alan öğrencilere ders veren öğretmenler olumlu tutum geliştirirken derse katılımın az olduğu, velileri ilgisiz olan öğrencilere ders veren öğretmenlerin olumsuz tutum geliştirdikleri görülmüştür. Öğretmenler, düşünme becerilerini geliştirmek için çeşitli etkinlikler hazırladıklarını ve koşullara uygun çeşitli ölçme değerlendirme araçlarını kullanıldıklarını belirtmişlerdir. Web 2.0 araçlarını kullanan bir fen bilimleri öğretmeni, araçların derste kullanılmasının verimliliği arttırdığını ifade etmiştir. Öğretmenler, çevrim içi öğrenme ortamları için öğretmenlerin donanımlı ve yeniliklere açık olmaması, velilerin ilgisizliği, öğrenciler ile göz temasının ve iletişimin kurulamaması gibi sorunlarla karşılaştıklarını belirtmişlerdir. Öğretmenler, çevrim içi öğrenme ortamlarında sanal materyallerin çeşitliliğinin arttırılması ve farklı duyu organlarına hitap eden materyallerin tasarlanması, öğrencilerin eksik materyalleri giderilmesi, internet alt yapısının güçlendirilmesi yönünde öneriler geliştirmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Fen bilimleri dersi, çevrim içi öğrenme, pandemi, Covid-19, fenomenolojik desen

Kaynakça

• Akbulut, İ. H. ve Çepni, S. (2013). Bir üniteye yönelik başarı testi nasıl geliştirilir? İlköğretim 7. Sınıf kuvvet ve hareket ünitesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 18-44.
• Aktaş, M. ve Alıcı, D. (2012). Eğitimde ölçme ve değerlendirme dersine yönelik tutum ölçeği'nin (EÖD-TÖ) geliştirilmesi. Journal of Qafqaz Unıversity, 33, 66-73.
• Alagüney, E., Arkan, G., Demiral, Y., Özgür, A. ve Şahan, C. (2019). Covid-19 pandemisi'nde meslek hastalığı tanı kılavuzu. https://korona.hasuder.org.tr/wp-content/uploads/Mesleksel-COVID_19_Tan%C4%B1_Rehberi_2020.pdf.
• Altaş, R., Sarıoğlan, B. A. ve Şen, R. (2020). Uzaktan eğitim sürecinde fen bilimleri dersinde deney yapmaya ilişkin öğretmen görüşlerinin araştırılması. Milli Eğitim Dergisi, 49(1), 371-394.
• Antalyalı, Ö. ve İbicioğlu, H. (2005). Uzaktan eğitimin başarısında imkan, algı, motivasyon ve etkileşim faktörlerinin etkileri: Karşılaştırılmalı bir uygulama. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(2), 325-338.
• Arastaman, G. F. ve Fidan, T. (2018). Nitel araştırmada geçerlik ve güvenirlik: Kuramsal bir inceleme. Van Yüzüncü Yıl Eğitm Fakültesi Dergisi, 15(1), 37-75.
• Arslan, A., Durak, S. ve Haşıloğlu, A. M. (2020). COVID-19 uzaktan eğitim sürecinde fen bilimleri şube rehber öğretmenlerinin gözünden öğretmen, öğrenci ve velilerin değerlendirilmesi. Uluslararası Eğitim Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6(3), 214-239.
• Ayas, A., Coştu, B. ve Ünal, S. (2007). Günlük yaşamdaki olayların fen bilimleri öğretiminde kullanılması. Ahi Evran üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 197-207.
• Bakioğlu, B. ve Çevik, M. (2020). COVID-19 pandemisi sürecinde fen bilimleri öğretmenlerinin uzaktan eğitime ilişkin görüşleri. Turkish Studies, 15(4), 110-129.
• Başkale, H. (2016). Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi. DEUHFED, 9(1), 23-28.
• Bayılmış, C., Çakıroğlu, M., Çetin, Ö. ve Ekiz, H. (2004). Teknolojik gelişme için eğitimin önemi ve internet destekli öğretimin eğitimdeki yeri. The Turkish Online Journal Of Educational Technology, 3(3), 144-147.
• Berg, L. B. ve Howard, L. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (Çev. H. Aydın). Konya: Eğitim.
• Berkant, G. ve Özdoğan, Ç. (2020). COVID-19 pandemi dönemindeki uzaktan eğitime ilişkin paydaş görüşlerinin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 49(1), 13-43.
• Bollati, V., Milani, P. G., Winter, D. ve Winter, P. J. (2020). A safe flight for children through covıd-19 disaster: keeping our mind open! European Journal of Pediatrics, 179(8), 1175-1177.
• Bulunuz, N. ve Ünal, M. (2020). COVID-19 salgını dönemi uzaktan eğitim çalışmaları ve sonraki süreçle ilgili fen bilimleri öğretmenlerinin görüş ve önerileri. Milli Eğitim Dergisi, 49(1), 343-369.
• Burke, J. ve Dempsey, M. (2020). COVID-19 Practice in primaryschools in Ireland report. National University of Ireland Maynooth, Ireland. https://www.into.ie/app/uploads/2020/04/COVID-19-Practice-in-Primary-Schools-Report1.pdf.
• Burton, S. J., Sudweeks, R. R., Merrill, P. F., ve Wood, B. (1991). How to prepare better multiple-choice test items: Guidelines for university faculty. Brighaam young university testing.
• Cansoy, R. (2018). Uluslararası çerçevelere göre 21. yüzyıl becerileri ve eğitim sistemde kazandırılması. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırma Dergisi, 7(4), 3112-3134.
• Cengiz, E. (2019). Fen bilgisi öğretmenlerinin 2018 yılında güncellenen fen bilimleri (5, 6, 7 ve 8) dersi öğretim programlarına ilişkin düşünceleri. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(2), 125-141.
• Creswell, W. J. (2020). Nitel araştırma yöntemleri. (Çev. M. Bütün ve S. B. Demir). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Çekerol, K. (2020). Çevrimiçi eğitim. Ankara: Nobel.
• Deperlioğlu, Ö. ve Yıldırım, R. (2009). Mesleki eğitimin uzaktan eğitim ile desteklenmesi ve örnek uygulama. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 1, 71-84.
• Ertuğ, C. (2020). Coronavirüs (Covid-19) pandemisi ve pedagojik yansımaları: Türkiye'de açık ve uzaktan eğitim uygulamaları. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırma Dergisi, 6(2), 11-53.
• Gelişli, Y. (2015). Uzaktan eğitimde öğretmen yetiştirme uygulamaları: Tarihçe ve gelişimi. Journal of Research in Education and Teaching, 4(3), 313–321.
• Güneş, F. (2012). Öğrencilerin düşünme becerilerini geliştirme. Türklük Bilimi Araştırmaları, 32, 127-146.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Güven, B. ve Yılmaz, K. G. (2015). Öğretmen adaylarının uzaktan eğitime yönelik algılarının metaforlar yoluyla belirlenmesi. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 6(2), 299-322.
• Karal, H. , Çebi, A. ve Turgut, Y. E. (2011). Synchronic distance education from the perspective of a handicapped person . Turkish Online Journal of Distance Education , 12(2), 183-192.
• MEB. (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara: Devlet Kitapları Basımevi.
• MEB. (2020). 16-20 Nisan 2020 tarihleri arasında ikinci ara tatil, 23-27 Mart 2020 tarihleri arasında ise uzaktan eğitim yöntemi ile eğitim ve öğretime devam edilmesi ve yönetici ve öğretmenlere genel-idari izinli olması ile ilgili resmi yazı.
• Miller, S. (2003). Analysis of phenomenological data generated with children as research participants. Nurse Research, 10(4), 68-82.
• Motiejūnaitė-Schulmeister, A. ve Crosier, D. (2020). How is covid-19 affecting schools in europe? research report. european commission. EURYDICE. https://eacea.ec.europa.eu/nationalpolicies/eurydice/content/how-covid-19-affecting-schools-europe_.
• Mulenga, E. M. ve Marban, J. M. (2020). Is COVID-19 the gateway for digital learning in mathematics education? Contemporary Educational Technology, 12(2), 1-11.
• Özalkan, Ş. G. (2021). Uzaktan eğitimde ölçme ve değerlendirme: Pandemi sürecinde sosyal bilimler eğitimini yeniden düşünmek. International Journal of Economics Administrative and Social Sciences, 4, 18-26.
• Pınarbaşı, T., Doymuş, K., Canpolat, N. ve Bayrakçeken, S. (1998). Üniversite kimya bölümleri öğrencilerinin bilgilerini günlük hayatla ilişkilendirebilme düzeyleri. III. Ulusal Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu, s 268-271, 23-25 Eylül, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Robson, C. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri (Çev. Ş. Çınkır ve N. Demirkasımoğlu). Ankara: Anı.
• Sintema, E. J. (2020). Effect of COVID-19 on the performance of grade 12 students: implications for STEM education. EURASIA Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 16(7), 1-6. Şen, S. ve Yıldırım, İ. (2019). Eğitimde araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel.
• Tao, Y. H. ve Yeh, C. C. (2008). Typology of teacher perception toward distance education issues-A study of college information department teachers in Taiwan. Computers ve Education, 50(1), 23-36.
• Türel, Y. K. ve Varol, A. (2003). Çevrimiçi uzaktan eğitimde iletişim modülü. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 2(1), 34-42.
• Türk Dil Kurumu (TDK), (2020). Bilim ve sanat terimleri sözlüğü. https://sozluk.gov.tr/.
• United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization. [UNESCO], (2020). How to keep engaged remotely with your students in the context of the covıd-19 crisis: tips for teachers. https://en.unesco.org/news/resources-parents-and-teachers-motivating-supportingchildren-during-remote-learning.
• Uz, Ö. (2009). Programlı öğretim ile işbirlikli öğrenme yaklaşımının 7. sınıf öğrencilerinin akademik başarısı ve fen tutumuna etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya: Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Wang, S. K. (2008). The effects of a synchronous communication tool (yahoo messenger) on online learners’ sense of community and their multimedia authoring skills. Journal of Interactive Online Learning, 7(1), 59-74.
• Yeşilyurt, E. (2012). Fen ve teknoloji dersinde kullanılan ölçme-değerlendirme yöntemleri ve karşılaşılan güçlükler. Turkish Studies, 7(2), 1183-1205.