GAZİANTEP TÜRKÜLERİNE YANSIYAN KÜLTÜREL ÖGELER ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 2, 632 - 643, 15.06.2022

Filiz Mete Muhammed Şerbetçi Ümmügülsüm Candeğer

Öz

Türk halkının yüzlerce yıllık kültürel birikimini aktardığı halk edebiyatının sözlü geleneğinden olan türküler oldukça önemli ürünlerdir. Detaylı incelendiği vakit türkülerde, hayatın bütün boyutlarının ve hayatı algılayış felsefesinin billurlaşmış numunelerini görmek mümkündür. Türk insanının yaşadığı her dönem ve her yerde türküler, onların müşterek sesi olmuştur. Türküler önemli kültür taşıyıcılarıdır ve aynı kültürü paylaşmak kuşaklar arasında kaynaşma, yakınlaşıp bütünleşmeyi getirecektir. Bireyle ataları arasında bağ oluşturan türküler bu anlamda bireyi yaşadığı toplumun kültürüne uyum sağlamaya hazırlar. Bireyler kültürünü türküleriyle özümser. Bu çalışmanın amacı, türkülerin işlevlerini incelemek, yöre türkülerini
derlemek veya sınıflandırmak değil, kültürel ögelerin türkülere yansımasını sadece bir şehir (Gaziantep) kaynaklı türkülerde takip etmektir. Bu amaçla yörenin türküleri incelenerek kültürel özelliklerin ifade edildiği dizeler örneklendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Gaziantep, kültür, kültür aktarımı, türkü, kültürel ögeler, türkülerde kültürel ögeler

Kaynakça

• Aliağaoğlu, A. (2018). Türkülerde Erzurum: Bir şehir kimliği çalışması. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Dergisi, 44, 14-25.
• Aydoğdu, C. (2010). Bir türküye sır verdim âleme dedi beni. Türk Yurdu Dergisi, 269, https://www.turkyurdu.com.tr/yazar-yazi.php?id=1822
• Basat, E. M. (2013). Somut ve somut olmayan kültürel mirası birlikte koruyabilmek, Millî Folklor, 100, 61-71.
• Bekki, S. (2004). Baş yastıkta göz yolda Sivas türküleri. İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• Boratav, P. N. (1969). 100 soruda Türk halk edebiyatı (1. Baskı). İstanbul: Gerçek Yayınevi.
• Carney, G. O. (1980). Country music and the south: A cultural geography perspective. Journal of Cultural Geography, 1(1), 16-33.
• Carney, G. O. (1987). The sounds of people and places: Reading in the heography of American folk and popular music. Boston: University Press of America.
• Carney, G. O. (1998). Music geography. Journal of Cultural Geography, 18(1), 1-10.
• Ekici, M. (2000). Halk, halk bilimi ve halk bilgisi üzerine bir deneme. Millî Folklor, 45, 2-8.
• Drum, S. L. (1971). Country and western music as educational media. Journal of Geography, 70(8), 314.
• Erdal, G. (2019). Yeni derlenen Kocaeli türkülerinin kültürel özellikleri. Görünüm Dergisi, 5(6), 31-44.
• Gaziantep İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü: https://gaziantep.ktb.gov.tr/TR-52369/gaziantep-tasinmaz-kultur-varliklari-ve-sit-alanlari.html
• Gökşen, C. ve Gökşen, R. (2016). Dağın türkülere mitik bir öğe olarak yansıması. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi (TAED), 7, 1599-1618.
• Güneş, M. (2010). Türkülerimize dair. Türk Yurdu Dergisi, Sayı 269. https://www.turkyurdu.com.tr/yazar-yazi.php?id=1837
• Kalfa, M. (2013). Yabancılara Türkçe öğretiminde sözlü kültür unsurlarının kullanımı. Millî Folklor, 97, 167-177.
• Kolaç, E. (2009). Somut olmayan kültürel mirası koruma, bilinç ve duyarlılık oluşturmada Türkçe eğitiminin önemi. Millî Folklor, 82, 19-31.
• Kong, L. (1995). Music and cultural politics: Ideology and resistance in Singapore. Transactions of the Institute of British Geographers, 20(4), 447-59.
• Kong, L. (1996). Making music at the Margins? A social and cultural analysis of xinyao in Singapore. Asian Studies Review, 19, 99-124.
• Küçük, A. (2015). Giresun yöresi kemençecilik geleneği ve bu bağlamda ortaya çıkan türkülerin işlevleri. TEKE Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 4(3), 1149-1165.
• Mazırık, Ö. (2017). Gaziantep türküleri üzerine halk bilimsel bir inceleme. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
• McLeay, C. (1994). The "Dunedin Sound": New Zealand Rock and cultural geography. Perfect Beat, 2(1), 38-50.
• Mukhitdenova, Maksatovna, B. (2016). Traditional folk, vocal and professional songs as the basis for development and modernization of the new forms of Kazakh musical stage. IEJME Mathematıcs Educatıon, 11(9), 3203-3219.
• Özbek, M. (2010). Türkü deyip de geçme tanı. Türk Yurdu Dergisi, 269. https://www.turkyurdu.com.tr/yazar-yazi.php?id=1817
• Somut olmayan kültürel mirasın korunması sözleşmesi. (2005). Millî Folklor, 65, 160-171. https://www.millifolklor.com/PdfViewer.aspx?Sayi=65&Sayfa=160
• Şenocak, E. (2019). Eriştirici/ dönüştürücü bir güç olarak aşk/sevda türküleri. AKRA Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi, 18, 45-60.
• Tokel, B. B. (2010). Biz bu türküleri sokakta bulmadık. Türk Yurdu Dergisi, 269. https://www.turkyurdu.com.tr/yazar-yazi.php?id=1821
• Tavenor, J. (1970). Musical themes in Latin American culture: A geographical appraisal. The Bloomsbury Geographer. 3, 60-66.
• Turan, Ş. (1990). Türk kültür tarihi. Ankara: Bilgi Yayıncılık.
• Waterman, S. (1998). Place, culture and identity: Summer music in upper Galilee. Transactions of the Institute of British Geographers, 23(2), 253-67.
• Vural, F. G. (2011). Türk kültürünün aynası: Türküler. e-Journal of New World Sciences Academy Fine Arts, D0068, 6(3), 397-411.
• Yakıcı, A. (2007). Halk şiirinde türkü/tanım-tasnif-inceleme-metin. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Yavuzel, T. S. (2020). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kültürel aktarım açısından türkülerin önemi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Yurt, B. (2019). Türkülerde Manisa çevresinin sosyo-kültürel-ekonomik özellikleri üzerine bir inceleme. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.