BİYOGRAFİ ESERLERİNİN ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN ÖZ GÜVEN DUYGUSUNUN GELİŞİMİNE ETKİSİ

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 2, 777 - 792, 15.06.2022

Erkan Aydın Mustafa Kaya

Öz

Araştırmada, biyografi eserlerinin ortaokul öğrencilerinin öz güven duygusunun gelişimine etkisinin olup olmadığı incelenmiştir. Karma araştırma yöntemlerinden biri olan açımlayıcı sıralı desen kullanılmıştır. Bu bağlamda araştırmanın nicel sürecinde, ön-test ve son-test kontrol gruplu yarı deneysel desen kullanılmış; nitel sürecinde ise yazılı görüşmeler yapılmıştır. Araştırma, ortaokul 6. sınıfta okuyan 20’si deney, 21’i ise kontrol grubunda olmak üzere 41 öğrenci ile yürütülmüştür. 8 haftalık uygulama süreci olan bu araştırmanın nicel verileri, Piers ve Harris tarafından geliştirilen, Öner (1996) ve Çataklı (1985) tarafından Türkçeye uyarlanan Öz-Kavram Ölçeği (Öz Güven Ölçeği) ile; nitel verileri ise araştırmacılar tarafından geliştirilen yazılı görüşme formu ile toplanmıştır. Araştırmanın nicel verileri, t-testi ve karışık ölçümler için iki yönlü ANOVA; nitel verileri ise içerik analiziyle çözümlenmiştir. Araştırmanın nicel analizi sonucunda biyografi kitapları okuyan deney grubu öğrencilerinin öz güven puanlarının diğer kitapları okuyan kontrol grubu öğrencilerinin öz güven puanlarına göre son-testte daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Araştırmanın nitel sonucunda ise öğrenciler, biyografi eserleri okuduktan sonra başarılı olma isteklerinin arttığını; azim, gurur ve mutluluk gibi duygularının oluştuğunu belirtmiştir. Ayrıca öğrenciler, ünlü kişilerin hayatlarından etkilenerek onlar gibi olmayı, çalışkan ve tanınır olmayı, pes etmemeyi, başarıya giden yolda engelleri ortadan kaldırmayı istediklerini ve biyografi eserleri okuduktan sonra öz güvenlerinin arttığını ifade etmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Biyografi, öz güven, ortaokul öğrencileri

Kaynakça

• Açık, İ. (2020). İlkokul 4. sınıf sosyal bilgiler dersinde kültürel mirasa duyarlılık ve vatanseverlik değerlerinin biyografilerle öğretimi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Zonguldak: Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Alpaslan, G. (2009). Şiir, yaşam öyküsü, öz yaşam öyküsü. İçinde N.Demir ve E.,Yılmaz (Editörler). Türk dili yazılı ve sözlü anlatım, (s. 120-135). Nobel Yayın Dağıtım.
• Bektaş, A. E. (2019). Sosyal bilgiler ders kitaplarında kullanılan biyografilerin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Bolu: Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Burns, G. W. (2004). 101 healing stories for kids and teens: Using metaphors in therapy. John Wiley & Sons, Inc.
• Can, A. (2019). SPSS ile bilimsel araştırma surecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi.
• Creswell, J. W. ve Clark, V. L. P. (2018). Karma yöntem araştırmaları: tasarımı ve yürütülmesi (Çev. Y. Dede ve S.B. Demir). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Creswell, J. W. (2017). Araştırma deseni (Çev. S. B. Demir). Ankara: Eğiten Kitap.
• Çataklı, M. (1985). Transliteral equivalence and eeliabilty of the Turkish ve rsion of the PiersHarris Children’s Self-Concept Scale. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Demiray, K. (1973). Türkçe çocuk edebiyatı. Ankara: Millî Eğitim Basımevi.
• Doğdu, D. (2021). 6., 7. ve 8.sınıf çocuklarının özgüven düzeyleri ile anne-baba tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Bursa: Bursa Uludağ Üniversitesi, Eğitim Bilimler Enstitüsü.
• Eldeleklioğlu, J. (2004). Çocuklarda özgüven gelişimi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(2), 111-121.
• Er, H. ve Şahin, M. (2012). Sosyal bilgiler dersinde biyografi kullanımına ilişkin öğrenci görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(1), 75-96.
• Erdem, R. (2010). Sosyal bilgiler öğretiminde biyografi kullanımı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Niğde: Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ergen, D. ve Bilen, S. (2010). İlköğretim düzeyinde eşlikli çalmaya dayalı keman eğitiminin entonasyon, öz güven ve tutum üzerindeki etkisi. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi (BAED), 1(1), 23-32.
• Feltz, D. L. (1988), Self Confidence and Sports Performance, Exercise and Sports Science Reviews, 16, 423-457.
• Fırat, H. (2012). Çocuk edebiyatının Türkçe eğitimindeki yeri: biyografi örneği. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 29, 44-56.
• Gençtürk, M. (2005). Tarih öğretiminde biyografı kullanımı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Karabacak, E.; Kangalgil, M.; Kaya, M. (2021). Halk oyunları eğitiminin 9-16 yaş grubu öğrencilerin özgüven düzeyleri üzerine etkisinin incelenmesi. Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi, VI(I), 12- 22.
• Kaya, M. ve Erdem, İ. (2020). Çocuk edebiyatı eserlerinin 7. sınıf öğrencilerinin empati becerisinin gelişimine etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 79-114. http://efdergi.yyu.edu.tr doi:10.33711/yyuefd.671863.
• Kaymakcı, S. ve Er, H. (2009). Sosyal bilgilerde biyografi öğretimi. İçinde M. Safran (Ed.) Sosyal bilgiler öğretimi içinde, (ss. 413- 431). Pegem Akademi.
• Kıbrıs, İ. (2000). Uygulamalı çocuk edebiyatı. Eylül Yayınları.
• Kılıç, Y. (2011). Çocuk edebiyatının kaynakları. İçinde Ö. Yılar ve L. Turan. (Editörler). Eğitim fakülteleri için çocuk edebiyatı, (s. 89-118). Pegem Akademi.
• Kurtuldu, S. P. (2007). İlköğretim okulu yöneticilerinin özgüven düzeyleri ile liderlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul: Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Mcgowan, T., Guzzetti, B. ve Doğanay, A. (2003). Edebiyat temelli sosyal bilgiler öğretimi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(11), Retrieved from. https://dergipark.org.tr/tr/pub/cusosbil/issue/4367/59729.
• MEB (2018). Ortaöğretim Türk dili ve edebiyatı dersi öğretim programı. Ankara.
• MEB (2019). Türkçe Dersi Öğretim Programı. Ankara.
• Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi Sayı: 11/2 2022 s. 777-792, TÜRKİYE
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (2016). Nitel veri analizi. (Çev. S. Akbaba Altun ve A. Ersoy). Pegem Akademi.
• Oğuzkan, F. (2000). Çocuk edebiyatı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Otacıoğlu, G. (2008). Öğretmen adaylarının problem çözme becerileri ile öz güven düzeylerinin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 8(3), 893-923.
• Öner, N. (1996). Piers-Harris çocuklarda öz-kavramı ölçeği el kitabı. Türk Psikologlar Derneği.
• Öztürk, M. ve Kardaş, M. N. (2018). Biyografiyi öyküleştirme yöntemi ve öğretmen adaylarının biyografiyi öyküleştirme yöntemi uygulamalarına ilişkin görüşleri. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 42, 35- 64.
• Ras, P. (2015). Özgüven: daha iyi bir hayat için öz değeri geliştirmek. Çev. Belgin Çınar. Akılçelen Kitaplar Yayınları.
• Russell, D. L. (2004). Literature for Children: A Short Introduction. Allyn & Bacon Pub.
• Sturm, B. W. (2003). Reader’s advisory and bibliotherapy: Helping or healing? Journal of Educational Media & Library Sciences, 41(2), 171-179.
• Şirin, M. R. (1994). Çocuk edebiyatı. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
• Tunagür, M. (2021). Yazınsal çocuk edebiyatı türleri (roman, hikâye, şiir, gezi yazısı, deneme, anı, tiyatro, biyografi). İçinde M. Tunagür ve M. N. Kardaş (Editörler) Çocuk Edebiyatı içinde, (ss. 143- 178). Pegem A Yayıncılık.
• Turgut, G. (2007). Televizyon Programlarında Biyografilerin İçeriğinin Dönüşümü. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Warren, A. & Wellek, A. (1983). Edebiyat biliminin temelleri. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Warren, Ann K. (1992). biography and autobiography in the teaching of history and social studies. Teaching Innovations column in the Perspectives, American Historical Association, https://www.historians.org/publications-and-directories/perspectives-on-history/january-1992/biography-and-autobiography-in-the-teaching-of-history-and-social-studies, (Erişim Tarihi: 15.09.2021).
• Yiğittir, S. ve Er, H. (2013). Sosyal bilgilerde değer eğitiminde biyografi kullanımı. Millî Eğitim Dergisi, 43(200), 200-219.