EDEBÎ TASVİR GELENEĞİ ÇERÇEVESİNDE LÂMİ’Î ÇELEBİ’NİN BURSA VE TABİAT TUTKUSU: SARNIÇ YAYLASI

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 3, 1063 - 1083, 15.09.2022

Sadettin Eğri

Öz

İnsanlık tarihinin en önemli gelişmelerinden sayılan yazı ile birlikte sözlü ve yazılı metinler, insanlığın hazinesi olarak günümüze kadar etkisini sürdürmüştür. Pek çok farklı konuda esere sahip olan XVI. yüzyıl şairlerinden Lâmi’î Çelebi, iki hamse sahibi olmasının yanı sıra, yaşadığı dönemin canlı tasvirleri ile Bursa’nın belgeselini çizmiştir. Lâmi’î Çelebi, Divan, Münâzara-i Bahâr u Şitâ, Şehr-engîz-i Burûsa eserleri başta olmak üzere yeri geldikçe; Bursa’nın tabiatı, kuşları, meyveleri, mesire yerleri, tarihî mekânları, suları ve çeşmelerinden canlı tasvirlerini konu edinmiştir. Bu araştırmada tarihî seyir ile birlikte Sarnıç Yaylası örneğinin canlı övgüleri, yazma metinlerden yola çıkarak araştırmacıların dikkatine sunulmuştur. Bu araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmış, Türk edebiyatında konu ile ilgili literatür taranmıştır. Özellikle tasvir konusunda ele alınan metinlerin kaynağına gidilmiş ve örnek olarak alınan yazma metinler görsel olarak eklenmiştir. Sarnıç yaylası ile ilgili şiirler araştırmacılar için yorumlanmış ve tahlil edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Lâmi’î Çelebi, tasvir, tavsif, Bursa, Sarnıç Yaylası

Kaynakça

• Akkuş, M. (2018). Nef’î divanı, Ankara Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Akün, Ö.F. (2014). Divan edebiyatı. İstanbul: İsam Yayınları.
• Arat, R. R. (1986). Eski türk şiiri, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Ayvazoğlu, B. (1999). Osmanlı estetik dünyasına bir bakış. Osmanlı, X, 17-28.
• Baykal Ö. (1964). Mevlânâ’nın mesnevîsinde hayvan hikâye ve motifleri. Şarkiyat Mecmuası, V, 23-30.
• Dönmez, A.O. (2007). Tanpınar’ın şiir estetiği ve bursa algısı ışığında bursa’da zaman şiirini okuma denemesi. Edebiyatın Penceresinden Bursa içinde (37-38. ss.), Bursa: Bursa Osmangazi Belediyesi Yayınları.
• Evliya Çelebi (1999). Evliya çelebi seyahatnâmesi II. kitap. (haz. Z. Kurşun, S.A. Kahraman, Y. Dağlı). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Gazzizâde A. Hulâsatü’l-vefeyât. Süleymaniye Kütüphanesi, Esad Efendi, No: 2257.
• İsen M.& Burmaoğlu H. (1988). Bursa şehr-engîzi (Lâmi’î çelebi). Marmara Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türklük Araştırmaları Dergisi, 3, 57-105.
• Karahan, A. (1980). Eski türk edebiyatı incelemeleri. İstanbul, 1980: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Kurgan, Ş. (1972). Divânü lûgâti’t-türk üzerine. Türk Dili-Divânü Lûgâti’t-Türk Özel Sayısı, XXVII, 61-80.
• Kut, G. “Lâmi’î Çelebi”. TEİS, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/lamii-celebi-mahmud-osman)
• Lâmi’î Çelebi. Şerefü’l-insân, Süleymaniye Kütüphanesi, Pertevniyal Valide Sultan Bölümü, No. 424.
• Lâmi’î Çelebi. Münâzara-i bahâr u şitâ, Süleymaniye Kütüphanesi, Pertev Paşa Bölümü, No. 484.
• Levend A. S. (1984). Türk edebiyatı tarihi I. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Kepecioğlu K. Bursa Kütüğü I-II-III-IV. Bursa Yazma ve Eski Basma Eserler Kütüphanesi Genel No: 4519-4522.
• Siyavuşgil, S. E. (1943). Türk halk şiirinde tabiat. Ş. Elçin (Ed.), Türk Edebiyatında Tabiat içinde (7-20. ss.), Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• Şentürk, A. A. (1987). XVI. asra kadar anadolu sahası mesnevilerinde edebî tasvirler. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Okutan H. İ. (2015). Ahmet paşa’nın bahariyyât kasidesinde baharın çağrıştırdığı anlamlar. EKEV Akademi Dergisi, 62, 351-378.
• Yurtsever, M. (1987). Lâmi’î çelebi’nin bursa şehr-engîzi’nde mekân tasvirleri. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2, 243-252.
• Zâtî. Şem ü Pervâne, Süleymaniye Kütüphanesi, Lala İsmail Bölümü No. 443/3.