ULUSLARARASI HANS CHRISTIAN ANDERSEN ÇOCUK EDEBİYATI ÖDÜLÜ’NE GENEL BİR BAKIŞ

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 3, 1112 - 1129, 15.09.2022

Çare Tufaner

Öz

Araştırmada Hans Christian Andersen Ödülü genel özellikleri ve ödülü kazanan yazarları incelemek üzere nitel bir çalışma yapılmıştır. Hans Christian Andersen Ödülü 2. Dünya Savaşı’nın açtığı derin yaraları iyileştirme çalışmalarının bir ürünü olarak 1956 yılında ortaya çıkmıştır. Ödülün fikri temellerinde hayatın kusurlarına rağmen yaşamanın mutlaka bir yolunun bulunacağı mesajını iletmeye çalışan çocuk edebiyatı yazarlarının ve çizerlerinin ön plana çıkarılması düşüncesi vardır. Böylelikle ödülle birlikte çocukların daha nitelikli, çok kültürlü ve onlara yaşama ümidi veren eserlerle buluşmaları hedeflenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre ödül kazanan yazarların cinsiyetlere göre dağılımında eşitliğin sağlandığı görülmüştür. Kazanan yazarların ülkelere göre dağılımda ödülün %86 oranla Avrupa, Amerika ve Avustralya gibi “Batı toplumu” ülkelerine verildiği belirlenmiştir. Ödül alan “Doğu toplumu” ülkelerinin Japonya, Çin ve İsrail ile sınırlı kaldığı görülmüştür. Bu noktadan hareketle ödülün tüm toplumları temsil etme gücünü artırmak için ödülü düzenleyen kurulun başta Türkiye olmak üzere edebiyatın ana vatanı olan “Doğu kültürlerini” daha yakından değerlendirmesi gerektiği önerisi getirilmiştir. Ayrıca makalede ödülü kazanan yazarların Türkçeye çevrilen eserleri de belirlenmiş ve çeşitli tespitlerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Çocuk edebiyatı, Hans Christian Andersen Ödülü, uluslararası ödül, dünya edebiyatı, çok kültürlülük

Kaynakça

• ALMA (Astrid Lindgren Memorial Award). (2022). In memory of Astrid Lindgren. https://alma.se/en/ 17.02.2022 tarihli erişim
• Britannica Ansiklopedisi (2022). Nobel Edebiyat Ödülü sahipleri. https://www.britannica.com/topic/Winners-of-the-Nobel-Prize-for-Literature-1856938 18.03.2022 tarihli erişim.
• Cırık, İ. (2008). Çok kültürlü eğitim ve yansımaları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(34), 27-40
• Çakmak Güleç, H. & Geçgel, H. (2006). Çocuk Edebiyatı-Okul Öncesinde Edebiyat ve Kitap (2. Baskı). Ankara: Kök.
• ÇGYD (Çocuk ve Gençlik Yayınları Derneği). (2022). Uluslararası Ödüller. http://cgyd.org/uluslararasi-oduller 17.02.2022 tarihli erişim.
• Çıkla, S. (2005). Tanzimattan günümüze çocuk edebiyatı ve bazı öneriler. Hece Dergisi Çocuk Edebiyatı Özel Sayısı, 104(105), 89-107.
• De Mylius, J. (2021). Hans Christian Andersen. https://andersen.sdu.dk/liv/biografi/index_e.html 23.02.2022 tarihli erişim. Demir, F. & Süslü, N. E. Küresel Edebiyat Eğilimi Bağlamında Milenyum Sonrası Dönemdeki Nobel Edebiyat Ödülleri. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 61(1), 103-121.
• Glistrup, E. 2002. The Hans Chrıstıan Andersen Awards 1956-2002. Denmark: Narayana Press. Erişim https://www.ibby.org 21.02.2022 tarihli erişim.
• İBBY (International Board on Books for Young People). (2022). Hans Christian Andersen Award. https://www.ibby.org/awards-activities/awards/hans-christian-andersen-award 21.02.2022 tarihli erişim.
• Karasubaşı, İ. (2015). II. Dünya Savaşı Çocukları. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 55(1), 441-450.
• Kirsch, A. (2019). Küresel roman: 21. Yüzyılda Dünyayı yazmak. Çev. Abdullah Yılmaz. İstanbul: Vakıfbank Kültür Yayınları.
• Küçükislamoğlu, Ü. (2014). Nobel Edebiyat Ödülü’nün Yapısı ve Dünya Edebiyatındaki İşlevi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Lewis, N. (1990). Introduction. Hans Andersen’s Fairy Tales. Hans Christian Andersen. Çev. L. W. Kingsland. Oxford: Oxford University Press.
• Neydim, N. (2022). Çeviri Çocuk Edebiyatı. İstanbul: Bilgiyolu kültür yayınları.
• Sezer, S. (2005). Masal çevirilerinde karşılaşılan sorunlar: Türkçe'de Andersen masalları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şenalp, L. & Şan A. (1981). Çocukluk Yılında Çocuk Kitapları. İstanbul: Onur Basımevi.
• Şimşek, T. (2014). Çocuk Edebiyatı Tarihine Ön Söz. Türk Dili Dergisi, 7(756), 15-58.
• Şirin, M. R. (2019). Çocuk, Çocukluk ve Çocuk Edebiyatı. İstanbul: Uçan At Yayınları. Yalçın, A. & Aytaş, G. (2017). Çocuk Edebiyatı. Ankara: Akçağ Yayıncılık.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Zeece, P. D. & Hayes, N. (2004). International children's literature. Early Childhood Education Journal, 32(3), 191-197.