XIX. YÜZYILDA ESKİ ŞİİRİN RÜZGÂRIYLA ŞİİRLER YAZAN BİR ŞAİR: İBRAHİM NECÂTÎ VE MAHSÛL-İ ŞEBÂBIM ADLI ESERİ

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 4, 1400 - 1423, 15.12.2022

Kadriye Hocaoğlu Alagöz

Öz

XIX. yüzyılda Batı tesirinde gelişen edebî geleneğe karşın “Divan şiiri” veya “kültürü” etkinliğini ve varlığını sürdürmeye devam eder. Bu yüzyılda Batı tarzında gelişen Türk şiiri ile klasik Türk şiirini birleştiren isimlerden biri de İbrahim Necâtî’dir. Kaynaklarda hakkında bilgi bulunmayan ve çağdaşı tekke şairi İbrahim Necâtî ile karıştırılan şairin günümüze ulaşan iki eseri bulunmaktadır: Mahsûl-i Şebâbım ve Gencîne-i Belâgat.
1305/1887 tarihinde İstanbul’da Âlem Matbaası’nda basılmış olan 42 sayfalık Mahsûl-i Şebâbım, İsmail Safâ (ö. 1318 / 1901) tarafından yazılan bir takriz ile başlar. Eser, kaside nazım şekliyle yazılmış 1 naat, 1 terbî, 7 şiiri “Nazireler” başlığı altında olmakla birlikte toplam 19 gazel, 4 kıta, yeni biçimde kaleme alınmış 3 manzume, 1 mesnevi ve “Muhtelifü’l-Me’âl-i Eş‘ârıma Bir Nazar” başlığı altında da 14 beyti ihtiva eder. Ayrıca eserde “Bir Demet Çiçeğe” ve “Cümel” başlıklı mensur bölümler yer almaktadır.
Makalede, Mahsûl-i Şebâbım’ın Latin harflerine aktarılmış metninin yayımlanması ile XIX. yüzyılın bilinmeyen şairlerinden biri olan İbrahim Necâtî ve edebî kişiliği hakkında bilgilerin ortaya konulması amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İbrahim Necâtî, Mahsûl-i Şebâbım, XIX. yüzyıl, klasik Türk şiiri, ara nesil

Kaynakça

• Akkuş, M. ve Yılmaz, A. (hzl.) (2011). Hüseyin Vassâf, Sefîne-i Evliyâ. C. 3. İstanbul: Kitabevi Yay.
• Aksoyak, İ. H. (2000). Müşterek şiir söyleme geleneği. Türklük Bilimi Araştırmaları, 8, 239-254.
• Aksoyak, İ. H. (2004). Eşref Paşa’nın müşterek şiirlerinde ehl-i beyt ve on iki imam sevgisi. Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 30, 363-381.
• Birdal, T. (2013). Son dönem Osmanlı şâirlerinden Dânişmendzâde Şevket Gavsî ve Muallim Nâci’ye nazîreleri. TURUK International Language, Literature and Folklore Researches Journal, 1, 203-205.
• Çetin, N. (2017). İkinci Abdülhamit dönemi Türk edebiyatı. Ankara: Nobel Yayınları.
• Ekinci, R. (2013). Necâtî, İbrâhîm. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/necati-ibrahim-efendi [Erişim Tarihi: 12 Nisan 2022].
• Hocaoğlu Alagöz, K. (2022). Mahsûl-i şebâbım. Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/mahsul-i-sebabim [Erişim Tarihi: 12 Nisan 2022].
• İbrâhîm Necâtî (1305). Mahsûl-i şebâbım. İstanbul: Âlem Matbaası.
• İbrâhîm Necâtî (1312). Gencîne-i belâgat. İstanbul: Artin Asaduryan Şirket-i Mürettebiye Matbaası.
• Köksal, M. F. (2006). Sana benzer güzel olmaz divan şiirinde nazire. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Köksal, M. F. (2009). Metin neşrinde vezinle ilgili problemler, bazı tespit ve teklifler. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi. 3, 63-86.
• Şanlı, B. (2013). Osmanlı dönemi Diyarbakırlı dîvân şâ‘irleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Turan, T. (2018). 1880-1895 yılları arasında yayımlanmış şiir kitapları üzerine bir inceleme. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1986). Necâtî İbrahim. C. 6. İstanbul: Dergâh Yay.
• Ünver, İ. (1993). Çeviriyazıda yazım birliği üzerine öneriler. Ankara Üniversitesi DTCF Türkoloji Dergisi, XI(1), 51-89.
• Yılmaz, M. (2013). Kültürümüzde ayet ve hadisler. İstanbul: Kesit Yayınları.