KÖK DEĞERLER AÇISINDAN OSMAN ÇEVİKSOY’UN ROMANLARI

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 4, 1531 - 1546, 15.12.2022

Kadir Kaplan Şemsinur Arıc

Öz

Osman Çeviksoy’un romanlarını kök değerler açısından incelemeyi amaçlayan bu çalışmada tarama yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın inceleme materyalini Osman Çeviksoy’un Başıma Dağlar Düştü, Ömrümüz Gurbet ve Bebiha adlı romanları oluşturmaktadır. Çalışmanın verileri betimsel analiz tekniği ile çözümlenmiştir. Çalışmanın sonunda, romanlarda değerlerin 204defa kullanıldığı tespit edilmiştir. En çok kullanılan kök değer sevgi (f=53) olup onu sorumluluk (f=37), yardımseverlik (f=35), saygı (f=31), dostluk (f=12), dürüstlük (f=11), öz denetim (f=8), vatanseverlik (f=7), sabır (f=6), adalet (f=4) değerleri takip etmiştir. Eserlerde, kök değerlerden en az yer verilenin adalet olduğu belirlenmiştir. Buna göre Osman Çeviksoy’un romanlarının değerler açısından zengin olduğu tespit edilmiş olup bu eserlerin değerler eğitimi açısından da önemli olduğu kanısına varılmıştır. Çalışmanın sonunda önerilere yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Osman Çeviksoy, romanlarda değerler eğitimi, kök değerler

Kaynakça

• Akay, İ. (2018). Ahmet Yılmaz Boyunağa’nın çocuk romanlarında yer alan kök değerler. Electronic Turkish Studies, 13(28).
• Allport, G. W. (1968). A person in psychology. Beacon Press.
• Aydın, İ. ve Öksüz, A. (2021). Çocuk kitaplarının değerler eğitimi açısından incelenmesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 25, 579-619. DOI: 10.29000/rumelide.1036589.
• Aydın, M. Z. ve Gürler, Ş. A. (2013). Okulda değerler eğitimi yöntemler etkinlikler kaynaklar. Nobel Yayınları.
• Aytaş, G. (2020). Romanın çocuk edebiyatı açısından önemi. Journal of World of Turks/Zeitschriftfür die Welt der Türken, 12(3), 1-24.
• Bağcı, M. (2019). Osman Çeviksoy’un hikâye ve romanlarının edebî incelemesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Beyhan, A. (2013). Eğitim örgütlerinde eylem araştırması. Bilgisayar ve Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 65-89.
• Bekçibaşı, G. O. (2017). Osman Çeviksoy’un romanlarında tema ve yapı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Tokat: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bilgin, N. (1995). Sosyal psikolojide yöntem ve pratik çalışmalar. Sistem Yayıncılık.
• Bulgan, G. (2016). Osman Çeviksoy’un romanında Anadolu’nun izi: Başıma dağlar düştü. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 8(15), 99-113.
• Bulut, K. (2021). Ayla Kutlu’nun ‘Merhaba Sevgi’ adlı çocuk romanının değerler eğitimi ve on kök değer açısından incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 57, 248-272.
• Çetişli, İ. (2004). Metin tahlillerine giriş 2 (Hikâye-Roman-Tiyatro). Akçağ Yayınları.
• Çeviksoy, O. (2011). Başıma dağlar düştü (3. Baskı). Akçağ Yayınları.
• Çeviksoy, O. (2013). Ömrümüz gurbet (2. Baskı). Akçağ Yayınları.
• Çeviksoy, O. (2021). Bebiha (3. Baskı). Akçağ Yayınları.
• Er, M. A. (2021). Değerlerin tanımı ve sınıflandırılması. M. Turan ve E. Bozkurt (Ed.). Karakter ve değerler eğitimi içinde (ss. 51-81). Vizetek.
• Gök, M. ve Alyılmaz, S. (2021). Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun şiirlerinin değerler eğitimi açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 10(4), 1535-1550.
• Gökçehan, S. (2014). Osman Çeviksoy'un Hikâyeciliği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gönen, M., Katracı, M., Uygun, M. ve Uçuş, Ş. (2011). İlköğretim birinci kademe öğrencilerine yönelik çocuk kitaplarının, içerik, resimleme ve fiziksel özellikleri açısından incelenmesi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 36(160), 250-265.
• Gülden, B. (2015). Değerler eğitiminde çizgi filmlerin işlevi. Saygın, A.G. ve Saygın M. (Ed.), Eğitimde Gelecek Arayışları: Dünden Bugüne Türkiye’de Beceri, Ahlak ve Değerler Eğitimi Uluslararası Sempozyumu (ss. 735- 765).
• Güngör, E. (1993). Değerler psikolojisi üzerine araştırmalar. Ötüken Yayınları.
• Gürgil, F., Kılcan, B., Kılıçoğlu, G. ve Kurtoğlu, F. S. (2019). Hünkar Hacı Bektaş Velî Velayetnames’nin kök değerler açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 8(1), 446-461.
• Han, C. ve Türkyılmaz, M. (2020). Miyase Sertbarut’un romanlarının değerler aktarımı bakımından incelenmesi. TAY Journal, 4(2), 122-151.
• Hocaoğlu, N. V. ve Akbaş Baysal, E. (2019). Nicel araştırma modelleri-desenleri. G. Ocak (Ed.). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri içinde (ss. 6-11). Anı Yayıncılık.
• Hökelekli, H. (2011). Değerler psikolojisi ve eğitimi (Ailede, okulda, toplumda). Timaş Yayınları.
• Karamsar, N. (2013). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayıncılık.
• Karatay, H. (2015). Değer aktarımı açısından yerli ve yabancı çocuk edebiyatı ürünleri. Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, 939-948.
• Kaymakcan, R. ve Meydan, H. (2012). Yerel evrensel ikileminde ilköğretim DKAB ve sosyal bilgiler öğretim programlarında değerler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(2), 1573-1591.
• Kurtoğlu, F. S. (2019). Kök değerler açısından Hacı Bektaş Velî’nin eserleri. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 89, 55-70.
• MEB. (2018). Türkçe dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). MEB (2010/53) Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı İlk Ders Genelgesi, 2010/53.
• MEB. (2010a). 18. Milli Eğitim Şurası Kararları, (11.10.2011tarihinde http://www.meb.gov.tr/duyurular/duyurular2010/ttkb/18Sura_kararlari_tamami.pdf adresinden edinilmiştir).
• Moğul, S. (2012). Mehmet Akif Ersoy’un Safahat isimli eserinin Türkçe eğitimi ve değerler eğitimi açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kayseri: Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Özay, Ş. (2019). Çocuk edebiyatı açısından Ülker Köksal’ın romanlarında değerler eğitimi. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Afyon: Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özen, N. E. ve Topbaşoğlu, N. (2021). Ortaokul öğrencilerinin değer algıları. 19. Uluslararası Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu (s. 415-428). Şanlıurfa: Harran Üniversitesi.
• Polat, S. ve Celep, C. (2008). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet, örgütsel güven, örgütsel vatandaşlık davranışlarına ilişkin algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 14(54), 307-331.
• Ros M., Schwartz, S. H. ve Surkiss, S. (1999). Basic individual values, work values, and the meaning of work. Applied Psychology: An International Review, 48(1), 49-71.
• Sönmez, V. ve Alacapınar, F. G. (2019). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri. Anı Yayıncılık.
• Şimşek, Ş. (2015). Kemalettin Tuğcu’nun romanlarında değerler eğitimi. Uluslararası Beşeri Bilimler ve Eğitim Dergisi, 1(1), 79-104.
• Topal, Y. (2019). Değerler eğitimi ve on kök değer. Mavi Atlas, 7(1), 245-254. DOI: 10.18795/gumusmaviatlas.543521
• TTKB. (2017). Müfredatta yenileme ve değişiklik çalışmalarımız üzerine. TTKB. https://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_07/18160003_basin_aciklamasi-program.pdf
• Türkan, Ç. Ç. ve Dinç, A. (2018). Sara Gürbüz Özeren’in eserlerinde aktarılan değerler. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16, 321-339.
• Türk Dil Kurumu. (2005). Türkçe sözlük. Ankara.
• Tozlu, N. ve Yüce, B. N. (2020). Hamdi Ülker’in eserlerinin kök değerler açısından incelenmesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 21, 575-597. DOI: 10.29000/rumelide.843597.