TÜRK KÜLTÜRÜ ÖĞRETİMİNE YÖNELİK ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİNİN İNCELENMESİ: KUZEY MAKEDONYA CUMHURİYETİ ÖRNEĞİ

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 1, 427 - 442, 15.03.2023

Mahmut Cömert Esra Kaptan İzmir Ersin Topçu

https://doi.org/10.7884/teke.5631

Öz

Bir Balkan ülkesi olan Kuzey Makedonya Cumhuriyeti’nde diğer Balkan
ülkelerinde olduğu gibi yoğun bir Türk nüfusu yaşamaktadır. Ülkede MS 4.
yüzyılda başlayan Türk varlığı, Osmanlı’nın 14. yüzyılda Rumeli’ye geçişi ile
uzun süren bir hâkimiyete dönüşmüştür. Makedonya Balkan Savaşı ile
Osmanlı hâkimiyetinden çıkmıştır. Ancak yüzyıllardır burayı vatan olarak
kabul eden çok sayıda Türk, Makedonya’da yaşamaya devam ettiğinden ve
Çocuk Hakları Evrensel Beyannamesi’nde de belirtildiği üzere, gelişim ve
eğitim hakkı gereği bölgede Türk kültürünün öğretimine yönelik faaliyetlerin
sürdürülmesi önemli kabul edilmektedir. Bu araştırmanın amacı, Kuzey
Makedonya’da görev yapan öğretmenlerin, Türk kültürünün öğretimine ilişkin
görüşlerini tespit etmektir. Nitel araştırma desenlerinden olgu bilim deseninin
kullanıldığı çalışmada, 2021-2022 eğitim-öğretim yılında Kuzey
Makedonya’da 5 farklı şehir ve 7 okulda görev yapan toplam 65 öğretmenden
yarı yapılandırılmış görüşme formu ile elde edilen veriler, betimsel analiz
tekniği ile çözümlenmiştir. Öğretmenlerin genel olarak öğretim programları ve
ders kitaplarının Türk kültürü öğretimi açısından yeterli düzeyde olmadığına
yönelik görüş beyan ettikleri tespit edilmiştir. Çalışma sonucunda okul-aile iş
birliğinin sağlanması, ders programları ve kitaplarının incelenmesi gibi
öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kuzey Makedonya, Türk kültürü, öğretmen

Kaynakça

• Açık, F. ve Yavuz, İ. R. (2020). Balkan Türklerinin gözünde Türkçe. Türklük Bilimi Araştırmaları, 48, 39-54.
• Akalın, Ş. H. (2002). Kuzey Makedonya’da eğitim dili olarak Türkçe. Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, 13, 7-13.
• Akkaya, A. ve Doyumğaç, İ. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde metin türleri ve metin türlerine yönelik etkinlik örnekleri. Dil kullanıcısı bağlamında kuramdan uygulamaya Türkçe’nin Yabancı Dil Olarak Öğretimi (Eds. A. Akay Ahmed ve A. Fişekcioğlu) içinde (371-412). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Ali, M., Çevik, İ. A., Ruşid, F., Özdemir, S. ve Yerlikaya, E. (2016). Kuzey Makedonya'da Türkçe öğretimi, karşılaşılan güçlükler ve çözüm önerileri. Yunus Emre Enstitüsü Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde yöntem ve uygulamaları II (Eds. İ. Gültekin ve F. Gündüz) içinde (211-257), İstanbul: Kültür Sanat.
• Altay, E. ve Akkaya, A. (2022). Kuzey Makedonya'da Türkçe eğitimi, Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 7(1), 147-167.
• Andoyan, A. (2002). Balkan Savaşı. İstanbul: Aras Yayıncılık.
• Arslan, S. (2008). Balkan Savaşları sonrası Rumeli’den Türk göçleri ve Osmanlı Devleti’nde iskânları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Edirne: Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Atalay, İ. (2008). Avrupa’da Türklere karşı önyargıların tarihsel gelişimi ve bunların yazınsal yapıtlarda yansıması. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), 39– 48.
• Aydın, G. (2018). İki dilli Türkçe öğretmenlerinin Türkçeye ilişkin metaforik algıları: Kuzey Makedonya örneği. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 25(12), 230-254.
• Bektaş, G. (2020). Bir Rumeli kentinin modernleşmesi: Üsküp 1839-1912. METU JFA. 37(1), 169-198. Doi: 10.4305/METU.JFA.2020.1.9.
• Beyatlı, Y. K. (1974). Kendi gök kubbemiz. İstanbul: Yahya Kemal Enstitüsü Yayınları. Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (12. Baskı). Ankara: PegemA.
• Creswell, J. W. (2016). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve nitel araştırma deseni (Çev. Mesut Bütün ve Selçuk Beşir Demir). Ankara: Siyasal Kitap.
• Creswell, J. W. (2020). Nitel araştırma yöntemleri (Çev. M. Bütün ve B. Demir) (5.Baskı). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Christensen, L. B., Johnson, B., & Turner, L. A. (2011). Research methods, design, and analysis. New York: Pearson.
• Çangal, Ö. (2013). Yabancılara Türkçe öğretiminde dil ihtiyaç analizi: Bosna-Hersek örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Çelik, M. (2021). Kuzey Makedonya’da Türkçe eğitim ve öğretim. I. Uluslararası Balkanlarda Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 261-267.
• Çelik, M. ve Denkova, J. (2014). Kuzey Makedonya’da Türkçe eğitim. Trakya Üniversitesi 9. Uluslararası Balkan Eğitimi ve Bilim Kongresi, 749-752. URL: https://dosyalar.trakya.edu.tr/egitim/docs/Kongreler/FProceedings.pdf. (30.10.2022).
• Çelik, M. ve Gürel, Z. (2018). Kuzey Makedonya’da Türkçe dilbilgisi öğretimi ve bu alanda yayımlanan kitaplar. Knowledge International Journal, 22(6), 1621-1626.
• Çelik, N. (2005). Okul-aile ilişkilerinde yaşanan sorunlar. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Dalkılıç, M. (2019). Kuzey Makedonya Müslümanlarının günümüzde en yaygın sorunları ve çözüm önerileri. Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1), 64-84.
• Demir, N. ve Kayadibi, N. (2012). Kuzey Makedonya'dan uzanan Türkçe bir köprü: “Köprü dergisi”. Journal Of World Of Turks/Zeitschrift Für Die Welt Der Türken, 4(3),8-25.
• Demirhan-Serinken, N. (2017). Almanya’daki Türklere karşı yabancı düşmanlığı bağlamında inşa edilen milliyetçilik. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Emin, O. (2020). Balkanlarda Türk kültürünün kaybolan değerleri Kuzey Makedonya. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Kongresi, 3-5 Aralık 2020, Gümüşhane.
• Hamzaoğlu, Y. (2010). Balkan Türklüğü I-II-III. Üsküp: Logos-A.
• Hasan, E. ve Adiller, S. (2017). Kuzey Makedonya, Radoviş Türklerinin Türkçe eğitiminde sorunlar ve çözüm önerileri. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 1-28.
• Kayadibi, N. ve Demir, N. (2018). Makedonya’da ilköğretim 7. sınıfta öğrenim gören Türk öğrencilerin konuşma becerilerinin farklı değişkenler açısından değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(1), 220-237.
• Kebeci, S. (2006). Okul-aile birliğinin okul performansı üzerinde rolü. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kıymaz, M. S. ve Doyumğaç, İ. (2019). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde temel kavramlar ve kurumlar. Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi (Ed. M. N. Kardaş) içinde (43-74). Ankara: PegemA.
• Kuzey Makedonya Cumhuriyeti Ulusal İstatistik Kurumu [STAT], Census of Population, Households and Dwellings in the Republic of North Macedonia 2021. Erişim Tarihi 10.11.2022. https://www.stat.gov.mk/PrikaziSoopstenie_en.aspx?rbrtxt=146
• Miles, B. M. ve Huberman, A.M. (2015). Nitel veri analizi (Çev. Eds. S. Akbaba-Altun, ve A. Ersoy). Ankara: PegemA.
• Ok, S (2016). Öğretmen ve ailelere göre okul öncesi eğitimde okul-aile iş birliğinin önemi. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 32, 61-79.
• Özgören-Kınlı, İ. ve Kınlı O. (2019). Etnik kalıp yargılar ve Avrupa’da Türk imgesi (16.-18. Yüzyıl). Eğitim Bilim ve Toplum Dergisi, 17(66), 55-73.
• Özsüer, E. (2018). Türkokratia - Avrupa'da Türk imajı. İstanbul: Kronik.
• Öztürk, Ü. (2021). Balkanlarda Türk kimliğinin bakiyesi: Kuzey Makedonya ve Kosova. Ankara: Astana Yayınları.
• Patton. M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (Çev. Eds. M. Bütün ve S. Beşir Demir) (3. Baskı). Ankara: PegemA.
• Stemler, S. (2001). An overview of content analysis. Practical Assessment, Research & Evaluation, 7(17). DOI: https://doi.org/10.7275/z6fm-2e34.
• Şentürk, M. H. (21993). Osmanlı Devleti'nin kuruluş devrinde Rumeli'de uyguladığı iskân siyaseti ve neticeleri. Belleten Türk Tarih Kurumu, 57(218), 89-112. DOI: 10.37879/belleten.1993.89.
• The New York Times, Cuma, 22 Kasım 1912.
• Ulucak, Z. (2017). Avrupa’daki Türklerin karşılaştıkları sorunların çatışma kuramı çerçevesinde incelenmesi. ASSAM Uluslararası Hakemli Dergi, 4(7), 5-19.
• Ural, S. (2016). Tarihî perspektif ışığında Kuzey Makedonya'da Türklerin gündelik yaşamı. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1), 383-426, DOI: 10.18026/cbusos.90318.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (Genişletilmiş 5.Baskı). Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2012). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.