PİPPİ UZUNÇORAP SERİSİNİN DEMOKRATİK KÜLTÜR BİLİNCİ EDİNİMİNE ETKİSİ

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 2, 678 - 694, 15.06.2023

Yasemin Gül Gedikoğlu Özilhan

https://doi.org/10.7884/teke.1312780

Öz

Demokrasi yalnızca yönetim biçimi değil bir yaşam biçimidir. Demokratik kültür bilincinin yaşam biçimine dönüşebilmesi aile, okul, toplum tarafından desteklenip yaşam boyu sürmesine bağlıdır. Bu çalışmada, Astrid Lindgren’in kaleme aldığı Pippi Uzunçorap, Pippi Uzunçorap Denize Açılıyor, Pippi Uzunçorap Büyük Okyanus’ta adlı yapıtlar demokratik kültür bilinci kavramı bağlamında incelenmiştir. Bu inceleme Gedikoğlu Özilhan (2016) tarafından geliştirilen “Demokratik Kültür Bilinci Ölçeği”nde yer alan boyutlar bağlamında gerçekleştirilmiştir. Yapılan incelemeler sonucunda seride demokratik kültür bilinci edindireceği düşünülen 2475 tümce saptanmıştır. Demokratik kültür bilincine yönelik ifadeler en çok serinin ilk kitabı olan Pippi Uzunçorap kitabında görülmüştür (894, %36,12). Kitaplarda demokratik kültür bilinci edinimine katkı sağlama düzeylerine bakıldığında özgürlük düşüncesi edinimine yönelik anlatımların diğer haklara oranla çok daha fazla olduğu tespit edilmiştir (965, %38,98).

Anahtar Kelimeler

Çocuk edebiyatı, demokratik kültür bilinci, çocuk romanı, Astrid Lindgren

Kaynakça

• Aslan, C. (2014) Türkiye’de çocuk ve gençlik edebiyatında duyarlı konuların (sensitive ıssues) ele alınışı üzerine eleştirel bir yaklaşım. Eleştirel Pedagoji, 6(32), 51-56.
• Cavkaytar, S. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının Türkçe dersinde demokratik kültür bilincini geliştirmeye ilişkin görüşleri. Turkish Studies. 8(13), 607-631.
• Corbin, J. & Strauss, A. (2008). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory (3rd ed.). Thousand Oaks: CA: Sage Publications. https://doi.org/10.4135/9781452230153
• Dewey, J. (2004). Demokrasi ve eğitim. (Çev.: Göbekçin, T.). Ankara: Yeryüzü Yayınevi.
• Dilidüzgün, S. (2003). Çağdaş çocuk yazını. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Doğan, İ. (2001). Vatandaşlık demokrasi ve insan hakları. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Doğan, İ. (2004). Toplum ve eğitim sorunları üzerinde felsefi ve sosyolojik tahliller. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Düzkaya, G. (2021). Türkçe öğretiminde çocuk edebiyatı yapıtlarının demokratik kültür bilinci edinimine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Edwards, C. H. (2008). Classroom Discipline &Management. (Fifth Edition). New Jersey: John Wiley& Sons Publishers.
• Gedikoğlu Özilhan, Y. G. (2016). Çocuk romanlarının demokratik kültür bilinci edinimine etkisi (Burdur İli Örneği). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Gedikoğlu Özilhan, Y. G. ve Çetin, Ş. (2022). Current Problems of Children's Literature According to Today's Poets and Writers, Suggestions for Solutions to the Problems. Journal of Language Education and Research, 8(1), 104-135. DOI:10.31464/jlere.1069181
• Gözübüyük, M. (2002). Türkiye’de demokrasi ve hoşgörü kültür ve eğitiminin yaygınlaştırılmasında sivil toplum kuruluşlarının yeri ve önemi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Gutek, G. L. (2001). Eğitimin felsefi ve ideolojik temelleri. (Çev.: Kale, N.). Ankara: Ütopya Yayınevi. Harrison, S. (2003). Mutlu çocuk. (Çev.: Sağlam, M.). İstanbul: Dharma Yayınları.
• Kansu-Yetkiner, N. (2010). Çocuk yazınındaki dilsel ve dil ötesi normlar bağlamında Felaket Henry serisinin Türkçeye çevirileri. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 27(2), 55-77.
• Kükürtçü, S. K. (2019). Çocuk hakları ve demokrasi eğitiminin çocukların demokratik davranışlarına etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Lindgren, A. (2021). Pippi Uzunçorap. (Çev.: Arda, A.). İstanbul: Pegasus Yayınları.
• Lindgren, A. (2021). Pippi Uzunçorap denize açılıyor. (Çev.: Arda, A.). İstanbul: Pegasus Yayınları.
• Lindgren, A. (2021). Pippi Uzunçorap Büyük Okyanus’ta. (Çev.: Arda, A.). İstanbul: Pegasus Yayınları.
• Neydim, N. (2021). Astrid Lindgren’in Pippi Uzunçorap romanına çocuk gerçekliği ve cinsiyet eşitliği açısından bakış. Sözelti Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Dergisi İnceleme, Araştırma ve Eleştiri, 1, 1-12.
• Nüzket Özen, N. (2017). Heidi’nin fedakârlığı, Biene Maya’nın cesareti, Pippi Langstrumpf’un özgürlüğü: gelenekselden moderne Alman çocuk ve gençlik edebiyatı figürlerinin toplumsal cinsiyet kurguları. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 14(4), 3366-3378.
• Oğuzkan, A. F. (2010). Çocuk edebiyatı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• San, C. (1994). Demokratik siyasal kültür ve insan hakları. Ankara: TODAİE Yayınları.
• Semiz, E. (2010). Demokratik bilinç kazanımı ve eğitim ilişkisi. http://www.caginpolisi.com.tr/eski_sitemiz/32/35-36-37-38.htm (Erişim Tarihi: 11.05.2014).
• Sever, S. (1998). Demokratik kültür bilinci edinimi sürecinde dil ve edebiyat öğretimi. Türkiye’de ve Dünyada Ana Dili Eğitimi Sempozyumu-Bildiriler. (123-130 ss.). Ankara Üniversitesi TÖMER Dil Merkezi, Ankara.
• Sever, S. (2004). Okuma kültürü edinme sürecinde Türkçe öğretiminin sorumluluğu. Okuma Kültürü ve Okullarda Uygulama Sorunları Toplantısı. (108-126 ss.). Devlet Kitapları Müdürlüğü, Ankara.
• Sever, S. (2008a). Eğitimde ve bilimde Türkçe. Türkiye Cumhuriyeti’nin Kuruluşunun 100’üncü Yılında Eğitim Kurultayı. (1-27 ss.). İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Sever, S. (2008b). Çocuk ve edebiyat. İzmir: Tudem Yayıncılık.
• Sever, S., Dilidüzgün, S., Neydim, N., Aslan, C. (Ed.: Güneş, Z.). (2007). İlköğretimde çocuk edebiyatı. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Sütel, D. (2010). Demokrasi kültürü. Eğitişim Dergisi. 25. http://www.egitisim.gen.tr/site/arsiv/59-25/447-demokrasi-kulturu.html (Erişim Tarihi: 17.02.2014).
• Turhan, H. ve Çer, E. (2017). Türkçe öğretiminde hak ve özgürlüklere yönelik ortamlar: bir eğitim durumu örneği. International Journal of Language Academy-Türkçenin Eğitimi Öğretimi Özel Sayısı, 5(2), 211-235.
• TÜBA. (2011). Türkçe bilim terimleri sözlüğü sosyal bilimler. Ankara: TÜBA Yayınları.
• Türk Dil Kurumu. (1998). Türkçe sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Ulun, E. B. (2021). Astrid Lindgren ve Cahit Uçuk’un çocuk romanlarında çocuk ve değerler eğitimi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bursa: Bursa Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Yanıklar, C. ve Yıldırım, Ü. Y. (2004). Demokrasi eğitimi ve uygulamalar. Çoluk Çocuk. 44. http://www.bianet.org/cocuk/cocuk/49907-demokrasi-egitimi-ve-uygulamalar (Erişim Tarihi: 03.05.2014).
• Yazıcı, H. ve Eroymak, S. S. (2021). Çocuk edebiyatı ürünlerinin çocuk hakları bağlamında incelenmesi (Pippi Uzun Çorap örneği). EJERCongress 2021 Bildiri Kitabı. (7-10 Temmuz 2021-Aksaray), 1257-1264.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Wach, E., & Ward, R. (2013). Learning about qualitative document analysis. IDS Practice Paper in Brief, ILT Brief 13 August 2013, www.ids.ac.uk. Brighton: IDS. https://opendocs.ids.ac.uk/opendocs/bitstream/handle/20.500.12413/2989 (Erişim Tarihi: 07.06.2020).