EDEBİYAT ÜRÜNLERİNDEN HAREKETLE YAPILAN ÜÇ BOYUTLU ÇALIŞMALARI DEĞERLENDİRMEYE YÖNELİK DERECELİ PUANLAMA ANAHTARININ (DPA) GELİŞTİRİLMESI

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 4, 1807 - 1821, 15.12.2023

Mehmet Ali Gökdemir , Meliha Yılmaz

https://doi.org/10.7884/teke.1295981

Öz

Bu araştırmanın amacı, görsel sanatlar eğitimi uygulamalarında edebiyat ürünlerinden hareketle yaptırılan üç boyutlu çalışmaları değerlendirmeye yönelik bir dereceli puanlama anahtarı (DPA) geliştirmektir. Araştırma, 2019-2020 eğitim öğretim yılında Diyarbakır’da bulunan bir ortaokulda öğrenim gören 27 beşinci sınıf öğrencisi üzerinde yürütülmüştür. Geliştirilen DPA maddeleri, alan uzmanı 3 öğretim elemanı tarafından değerlendirilmiştir. Ölçeğin geçerlik çalışmasında, kapsam geçerlik oranı (KGO) değerlerinin. 80 ile 1.00 arasında değiştiği ve kapsam geçerlik indeksi (KGİ) değerinin 91 olduğu görülmüştür. Puanlayıcıların öğrencilerin çalışmalarına vermiş oldukları puanlar arasında orta ve yüksek düzeyde ilişkinin olması, DPA’nın boyutlarının birbirleriyle ilişkisinin uygun olduğunu ortaya koymuştur. Edebiyat ürünlerinden hareketle yapılan üç boyutlu çalışmaları değerlendirmeye yönelik DPA’nın Cronbach Alpha katsayısı .81 olarak tespit edilmiştir. DPA’ yı puanlayan üç puanlayıcı arasında Kendall uyum testi (w=.89, p<.05) sonucu yüksek çıkmıştır. Bu durum da puanlayıcılar arasında oldukça iyi bir uyumun olduğunu ortaya koymuştur. Sonuç olarak, geliştirilen DPA’nın geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu ifade edilebilir.

Anahtar Kelimeler

Görsel sanatlar eğitimi, Üç boyutlu çalışmalar, Edebiyat ürünleri, Dereceli puanlama anahtarı

DEVELOPMENT OF A GRADE SCORING KEY (GSK) TO EVALUATE THREE-DIMENSIONAL STUDIES MADE FROM LITERATURE PRODUCTS

Öz

The aim of this research is to determine the validity and reliability of a rubric developed to evaluate three-dimensional studies made under the influence of literary works in visual arts education practices. The research was conducted on 27 fifth grade students studying at a secondary school in Diyarbakır in the 2019-2020 academic year. The rubric items developed in the research were evaluated by three field experts. In the validity study of the scale, it was seen that the content validity ratio (CVR) values ranged between .80 and 1.00 and the content validity ındex (CGI) value was .91. proved to be appropriate. The Cronbach Alpha coefficient of the rubric for evaluating the three-dimensional studies of students on literary works was determined as .81. The Kendall fit test (w=.89, p<.05) result was high among the three raters who scored the rubric. This showed that there was a very good agreement between the raters. As a result, it can be stated that the developed rubric is a valid and reliable measurement tool.

Anahtar Kelimeler

Visual arts education, Three-dimensional studies, Literary works, Rubric

Kaynakça

• Allen, W. (1978). Waren-ästhetik und angst; (Probleme der Ästhetik II). (Çev Handan Tunç), London: Orange Hill.
• Aslan, S. (2017). Çok kültürlü eğitime dayalı olarak geliştirilen disiplinler arası öğretim programı aracılığıyla öğrencilerde hoşgörü değerinin ve eleştirel düşünme becerisinin geliştirilme sürecinin incelenmesi: Bir durum çalışması. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Adana: Çukurova Üniversitesi.
• Aydın Gürler, S. (2018). Ortaokul öğrencilerinin fen bilimleri dersinde dereceli puanlama anahtarı (DPA) kullanımı ve akran değerlendirmesi. Journal of Social and Humanities Sciences Research. 5 (24), 1786-1794.
• Ayre, C. ve Scally, A. J. (2014). Critical values for Lawshe’s content validity ratio: revisiting the original methods of calculation. Measurement and Evaluation in Counseling and Development, 47(1), 79–86.
• Beyoğlu, A. (2015). Sanat eğitiminde algı, görsel algı ve yanılsama: Victor Vasarely’nin çalışmaları üzerine bir inceleme. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,17(1), 333-348.
• Bıkmaz Bilgen, Ö. (2019). Tamamlayıcı ölçme ve değerlendirme teknikleri 1: Performans değerlendirme. N. Doğan (Ed.). Eğitimde ölçme ve değerlendirme içinde (s. 181-216). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Can, A. (2019). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Çapar, M. (2006). Temel eğitimde 9-12 yaş arası çocuklarda üç boyutlu çalışmaların yaratıcılık eğitimine etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Demir, C. (2009). Görsel sanatlar dersinde sanat eleştirisi yönteminin üç boyutlu çalışmalarda öğrencilerin öğrenme süreçlerine etkisi (8. sınıflar örneği). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Demirok, D., Şen, G. ve Doğan Saraç, M. (2019). Üç boyutlu sanat atölye 11 ders kitabı, (editör; Suat Karaaslan). Ankara: Milli Eğitim Yayınları.
• Deniz, A. ve Gönen, M. S. (2020). Resimli öykü kitaplarını değerlendirme ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Erken çocukluk çalışmaları dergisi, 4(2), 88-116
• Dilmaç, S. (2020). Görsel sanatlar öğretmenlerinin alternatif değerlendirme araçlarını kullanabilme özyeterlik düzeylerinin belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 26(44), 138-149.
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E. ve Hyun, H. (2014). How to design and evaluate research in education. New York: McGraw-Hill Education.
• Göçer, A., Arslan, S. ve Çaylı, C. (2017). Türkçe eğitiminde öğrenci gelişim durumunun belirlenmesinde süreç temelli tamamlayıcı ölçme değerlendirme yöntem ve araçları. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(28), 263-292.
• Gökdemir, M. A. (2021). Görsel Sanatlar eğitiminde edebiyat ürünlerinin öğrencilerin üç boyutlu çalışmalarına etkisi (5. sınıf örneği). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Griffard, P. B., Mosleh, T. ve Kubba, S. (2012). Devoloping the inner scientist: Book club participation. Life Sciences Education, 12(1), 80-91.
• Kan, A. (2007). Performans değerlendirme sürecine katkıları açısından yeni program anlayışı içerisinde kullanılabilecek bir değerlendirme yaklaşımı: Rubrik puanlama yönergeleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 7(1), 144-152.
• Karagöz, Y. (2019). SPSS, AMOS, META uygulamalı nitel-nicel-karma bilimsel araştırma yöntemleri ve yayın etiği. Ankara: Nobel.
• Kınşoğlu, O. T. (2002). Sanatta eğitim. (2. baskı). Ankara: Pegem AYayıncılık.
• Kırışoğlu, O. T. (2015). Sanatta eğitim. (2. Baskı). Ankara: Pegem A yayıncılık.
• Kutlu, Ö., Doğan, D. C. ve Karakaya, İ. (2009). Öğrenci başarısının belirlenmesi: Performansa ve portfolyaya dayalı durum belirleme. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Küçükahmet, L. (2017). Öğretim ilke ve yöntemleri. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Lawshe, C.H. (1975). A quantitative approach to content validity. Personnel psychology, 28(4), 563-575.
• Legendre, P. (2005). Species associations the kendall coeff icient of concordance revisited. JABES, 10(2), 226-245.
• Liang, L. L., Chen, X., Kaya, O. N., Adams, A. D., Macklin, M. ve Ebenezer, J. (2006). Student understanding of science and scientific inquiry (SUSSI): Revision and further validation of an assessment instrument. Paper presented at Annual of National Association for Research in Science Teaching, San Francisco, USA.
• Mamur, N. (2010 Temmuz). Görsel Sanatlar Eğitiminde Ölçme ve Değerlendirme. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. Sayı:28 (Temmuz 2010/II), Sayfa:175-188.
• Moskal, B.M. (2000). Scoring rubrics: what, when, and how? Practical Assessment, Research ve Evaluation, 7(3), 1-5.
• Özsoy, V. ve Ayaydın, A. (2016). Görsel tasarım öğe ve ilkeleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Rubba, P. A. ve Harkness, W.J. (1996). A new scorin procedure for the views on sciencetechnology-society instrument. International Journal of Science Education, 18(4), 387-400.
• Şeker, H. ve Gençdoğan, B. (2006). Psikolojide ve eğitimde ölçme aracı geliştirme. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Türk Dil Kurumu. (2020). Türkçe sözlük. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. https:// sozluk.gov.tr adresinden 07.08.2023 tarihinde alınmıştır.
• Uzgören, N. (2012). Bilimsel araştırmalarda kullanılan temel istatistiksel yöntemler ve SPSS uygulamaları. Bursa: Ekin Yayıncılık.
• Yaşar, M. D. (2018). Performans ölçülmesi. S. Baştürk (Ed.). Eğitimde ölçme ve değerlendirme (s. 155-174). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Yeşilyurt, S. ve Çapraz, C. (2018). Ölçek geliştirme çalışmalarında kullanılan kapsam geçerliği için bir yol haritası. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 251-264.
• Yıldırım, M. (2021). Örneklem ve örnekleme yöntemleri. S. Şen, İ. Yıldırım (Ed.). Eğitimde araştırma teknikleri (s. 62-92) Ankara: Nobel.
• Yılmaz, M. (2005). Görsel sanatlar eğitiminde uygulamalar (175 uygulama biçimi ile). Ankara: Gündüz Eğitim.
• Yılmaz, M. (2009, Nisan). Sanatsal motivasyonda yazılı ve sözlü edebiyat ürünlerinin yeri ve önemi. Uluslararası Karşılaştırmalı Edebiyat, Edebiyat ve Dil Öğretimi Kongresi’nde sunulmuş bildiri, 29 Nisan- 01 Mayıs 2009, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Yılmaz, M. (2010). Görsel sanatlar eğitiminde uygulamalar, (196 Uygulama Biçimi ile). (5.Baskı). Ankara: Data Yayınları.
• Yılmaz, M. ve Canbolat, C. (2020). Masal kitabı tasarımını değerlendirmeye yönelik dereceli puanlama anahtarının geliştirilmesi. Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi,7(2), 543- 560.
• Yılmaz, M. ve İnceağaç, M. (2017). Görsel sanatlar eğitimi uygulamalarında edebiyat ürünlerinin etkisini belirlemeye yönelik dereceli puanlama anahtarının (rubrik) geliştirilmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 1-16.
• Yolcu, E. (2009). Sanat eğitimi kuramları ve yöntemleri. Ankara: Nobel Yayıncılık.