THE FIRST DISTOPIC TURKISH NOVEL: YAŞAR KEMAL’S THE SULTAN OF THE ELEMENTS AND THE RED BEARDED LAME ANT

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 4, 1644 - 1659, 15.12.2023

İpek Demir , Mesut Tekşan

https://doi.org/10.7884/teke.1301797

Öz

When we look at the development of dystopian literature in Turkey, which started to be popular in Turkish literature after the 90s, it is seen that the first dystopian novel was written by Yaşar Kemal in 1977. Known as a socialist realist novelist, Yaşar Kemal’s Filler Sultanı ile Kırmızı Sakallı Topal Karınca was identified as the first dystopian novel in Turkish literature. In this novel, which Yaşar Kemal wrote as a serious social criticism, just like George Orwell’s Animal Farm, the social distortions in the human world are treated with a dystopian fiction based on the animal world. In this novel, Yaşar Kemal underlines what kind of losses the passion for power and consumption can lead to. The novel emphasises how societies that do not heed the warnings can turn the world they live in into hell with their own hands and how the basic values that hold societies together must be protected. In this study, Yaşar Kemal’s novel Filler Sultanı ile Kırmızı Sakallı Topal Karınca is analysed in the axis of dystopian novel both in terms of fictional elements and thematic context.

Anahtar Kelimeler

Dystopia, Utopia, Yaşar Kemal, Anti-utopia, Dystopian.

DİSTOPİK İLK TÜRK ROMANI: YAŞAR KEMAL’İN FİLLER SULTANI İLE KIRMIZI SAKALLI TOPAL KARINCA

Öz

Türk edebiyatında 90’lı yıllardan sonra rağbet görmeye başlayan distopya edebiyatının Türkiye'deki gelişimine bakıldığında ilk distopik romanın 1977 yılında Yaşar Kemal tarafından yazıldığı görülmektedir. Toplumcu gerçekçi romancı olarak bilinen Yaşar Kemal’in Filler Sultanı ile Kırmızı Sakallı Topal Karınca adlı eseri, Türk edebiyatında ilk distopik roman olarak tespit edilmiştir. Yaşar Kemal’in ciddi bir toplumsal eleştiri olarak kaleme aldığı bu romanda tıpkı George Orwell’in Hayvan Çiftliği’nde olduğu gibi hayvanlar âleminden yola çıkılarak insanlar âlemindeki toplumsal çarpıklıklar, distopik bir kurguyla işlenmiştir. Yaşar Kemal, bu romanında güç ve tüketim tutkusunun ne gibi kayıplara yol açabileceğinin altını çizmektedir. Söz konusu roman, uyarıları dikkate almayan toplumların yaşadıkları dünyayı kendi elleriyle nasıl cehenneme çevirebileceğini ve toplumları bir arada tutan temel değerlerin korunması gerektiğini vurgulamaktadır. Bu çalışmada Yaşar Kemal’in Filler Sultanı ile Kırmızı Sakallı Topal Karınca romanı gerek kurgu unsurları ve gerekse tematik bağlamda distopik roman ekseninde incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Distopya, Ütopya, Yaşar Kemal, Karşı-ütopya, Distopik.

Kaynakça

• Bakhtin, M. (2001). Karnavaldan romana. Soydemir, C. (Çev.), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Claeys, G. (Haz.) (2017). Ütopya edebiyatı. İstanbul: İş Bankası Yayınları.
• Çiçek, M. (2018). Zaman/sız. Güldal Ülger (Ed.), Distopya hayal ile gerçek arasında içinde (s. 31-48). İstanbul: Aya.
• Demir, İ. (2020). Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatında distopik romanların kuramsal analizi ve tematik çerçevesi (1990-2019). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ordu: Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Kaplan, R. (1997). Cumhuriyet dönemi Türk romanında köy. Ankara: Akçağ.
• Kemal, Y. (2022). Filler sultanı ile kırmızı sakallı topal karınca. İstanbul: Yapı Kredi.
• Kumar, K. (2006). Modern zamanlarda ütopya ve karşı ütopya. İstanbul: Kalkedon.
• Sönmez İşçi, G. (2015). Erendiz atasü edebiyatı. Erişim https://books.google.com.tr/books?id=aUmGDQAAQBAJ&printsec=frontcover&hl=tr&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false. (Erişim Tarihi: 13.03.2020).
• Tekşan, M. (2021). Roman teknikleri. Çanakkale: Paradigma Akademi.
• Ülger, G. (Ed.) (2018). Distopya hayal ile gerçek arasında. İstanbul: Aya.
• Vieira, F. (2021). Ütopya kavramı, İçinde G. Claeys (Eds.), Ütopya edebiyatı içinde (s. 3- 35). Türkiye İş Bankası Yayınları.