MÜASİR AZƏRBAYCAN NƏSRİNDƏ DİLİN PSİXOPOETİK FUNKSİYASI VƏ ÜSLUB MÜXTƏLİFLİYİ

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 4, 1602 - 1610, 15.12.2023

Suqra Alakbarli

https://doi.org/10.7884/teke.1362263

Öz

Bu makale psikopoetik kavramını açıklığa kavuşturacaktır. Pek çok ilim adamının bu terimle ilgili yaklaşımları üzerinde durulacaktır. Yerli ve yabancı bilim adamlarının bu konudaki görüşleri karşılaştırılacaktır. Aynı zamanda sanatsal eserler de bu açıdan analize dâhil edilecektir.
Filoloji bilimlerinin bir alt dalı olan psikopoetiğin amacı, içeride ve derinde olup bitenlerin sözel anlatımını incelemektir. Psikolojik başlangıçları ve düşüncenin söze dönüşmesindeki rolünü belirlemektir. Edebiyatta psikolojik içeriğin sanatsal biçimle bütünleşmesinde dilin işlevi çok önemlidir. Dilin psikopoetik yönü, kelimelerin arkasında açıkça ifade edilmeyen fikirleri, duyguları, ifadeleri anlamayı amaçlanmaktadır.
Bu bağlamda psikopoetik analiz için Elchin'in "Canavarlar" öyküsü ve Kamal Abdulla'nın "Unutulacak Kimse Yok" romanı kullanıldı. Bahsedilen eserler psiko-şiirsel analiz için oldukça zengin bir malzeme sunmaktadır. Bu eserlerin psiko-şiirsel analizi makalenin ana konusu olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Psikopoetik, psikopoetik analiz, psikolojizm, hikâye, roman

THE PSYCHOPOETIC FUNCTION OF LANGUAGE IN MODERN AZERBAIJAN PROSE AND VARIETY OF STYLES

Öz

This article will clarify the concept of psychopoetics. The approaches of a number of scholars regarding this term will be emphasized. The opinions of local and foreign scientists on this issue will be compared. At the same time, artistic works will be involved in the analysis from this point of view.
The goal of psychopoetic, as a subfield of philological sciences, is to study the verbalization of what is happening inside and deep. It is to determine the psychological beginnings and its role in the transformation of thought into words. In literature, the function of language is very important in the unity of psychological content with artistic form. The psychopoetic aspect of language aims to understand the thoughts, feelings and expressions behind the words that are not clearly expressed.
In this regard, Elchin's story "Monsters" and Kamal Abdulla's novel "No one to forget" were used for psychosomatic analysis. The mentioned works provide very rich material for psychopoetic analysis. The psychopoetic analysis of these works is defined as the main issue of the article.

Anahtar Kelimeler

Psychopolitics, psychosomatic analysis, psychologism, story, novel

Kaynakça

• Abdulla, K. (1985). Müəllif-əsər-oxucu. Bakı: Yazıçı Nəşriyyatı.
• Abdulla, K. (2020). Seçilmiş əsərləri I. Bakı: Mütərcim Nəşriyyatı.
• Alyılmaz, S. ve Alyılmaz, C. (2018). Ağız Bilimi çalışmalarının Türkçe öğretimi açısından önemi. Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, (45), 7-38.
• Baxtin, M.M. (2005). Dostoyevski poetikasının problemləri. Bakı: Şərq-Qərb Nəşriyyatı.
• Belyanin, V.P. (2006). Psixologiçeskoe literaturovedeniye. Moskva: Qenezis.
• Cavid, H. (2005). Əsərləri I. Bakı: Lider Nəşriyyatı.
• Elçin. (2009). Canavarlar. 525-ci qəzet, 26-29.
• Etkind, Е.Q. (1999). “Vnutrenniy çelovek i vneşnaya reç. Oçerki psixopoetiki ruskoy literaturı XVIII – XIX vv. Moskva.
• Kamal, R. (2011). Yazıçı kosmoqoniyası: paralel dünyaların ahəngi. 525-ci qəzet, 15-17.
• Kulibina, N.V. (2001). Linqvodidaktika. Moskva: МАКС Пресс.
• Leontyev, А.А. (1997). Ocnovı psixolinqvistiki. Moskva.
• Levitan, L.S., Çileviç, L.M. (1990). Osnovı izuçeniya syujeta. Riqa.
• Məmmədov, M. (2021). “Mənim Füzulim”dəki Göylə Yer harmoniyası. https://simsim.az/mnim-fuzulimdki-goyl yer-harmoniyasi (e.t.20 aprel 2023).
• Məmmədov, M. (2021). Nar çiçəkləri və ya həvəsin psixologiyası. https://525.az/news/169921-nar-cicekleri-meqale (e.t.19 aprel 2023).
• Sabutay. (2009). Yaşamaq fədakarlıqdır. Mədəniyyət, 12.
• Tağısoy, N. (2009). Canavarlığın anatomiyası. Elçinin "Canavarlar" hekayəsinin təsirindən yaranan düşüncələr. 525-ci qəzet, 7.
• Vıqotskiy, L.S. (1998). Psixologiya iskustva. Rostov: Feniks.