TÜRKÇE DERS KİTAPLARININ HALK BİLİMİ UNSURLARI BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 2, 589 - 613, 15.06.2024

Özlem Şahin Elif Emine Balta

https://doi.org/10.7884/teke.1410216

Öz

Türkçe ders kitaplarından istenen, çağı yakalamaya çalışan bir anlayışın ürünü olmasının yanı sıra günümüzü, geçmişe ve geleceğe bağlayıcı bir rolü üstlenmesidir. Ana dili dersinin içerik ve hedefleri doğrultusunda öğrencilerin millî, manevi ve kültürel değerlerin farkında olmaları, bu farkındalıkla millî duygu ve anlayışlarını geliştirip güçlendirmeleri beklenmektedir. Bu beklentinin karşılanması için öğrencilerin Türk kültürüne ait unsur ve eserlerle buluşturulması önemlidir. Bu çalışma, ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer alan halk bilimi unsurlarının belirlenmesini ve değerlendirmesini içermektedir. Doküman incelemesi üzerine kurulu olan bu çalışmanın verileri Sedat Veyis Örnek’in halk bilimi çalışma konuları tasnifine göre ayrıştırılmış, betimsel analiz tekniğiyle çözümlenmiştir. Araştırma bulgularına göre Türkçe ders kitaplarında Türk kültürünün gelecek nesillere aktarılması adına birçok edebî tür dâhilinde tarihî ve kültürel unsura yer verildiği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Halk bilimi, kültür, Türkçe dersi, ders kitabı

EVALUATION OF FOLKLORE ELEMENTS IN TURKISH COURSEBOOKS

Öz

The desideratum from Turkish coursebooks is that they should play a critical role in bridging the present with the past and future, in addition to being the product of a perspective that aims to catch the era. The main expectation is for students to be aware of national, spiritual, and cultural values that align with the content and objectives of the native language course so that they develop and reinforce their national sentiments and perspectives with this awareness. Hence, it is vital to introduce elements and works of Turkish culture to satisfy students’ expectations. This study comprised an identification and evaluation process of folklore elements in secondary school Turkish coursebooks. The study data -mainly based on document analysis- was separated by Sedat Veyis Örnek’s classification of folklore study subjects and
analyzed with the descriptive analysis approach. According to the study results, it is viable to assert that secondary school Turkish coursebooks contain historical and cultural elements -albeit with certain deficiencies- in numerous literary genres to pass on Turkish culture to future generations.

Anahtar Kelimeler

Folklore, Culture, Turkish Course, Course Book

Kaynakça

• Alangu, T. (2020). Türkiye folkloru el kitabı, (haz. İsmail Görkem). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Artun, E. (2010). Türk halk bilimi. İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• Boratav, P. N. (2013). 100 soruda Türk folkloru. Ankara: BilgeSu Yayınları.
• Ceran, D. ve Yıldız, D. (2021). 6. ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarında somut olmayan kültürel miras unsurları. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (51), 321-337.
• Çobanoğlu, Ö. (2008). Halk bilimi kuramları ve araştırma yöntemleri tarihine giriş. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Elçin, Ş. (1997) Halk edebiyatı araştırmaları II. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Eker, Ö. G. (2013). Gelenekten geleceğe halk edebiyatı. Türk Halk Edebiyatı El Kitabı. Ankara: Grafiker Yayınları, 393-410.
• Ergin, M. (2011). Dede Korkut kitabı. Ankara: TDK Yayınları.
• Günay, U. (1992). Cumhuriyet terkibi ve Barış Manço. Millî Folklor, 13(3).
• Miles, B. M. ve Huberman, A. M. (2016). Nitel veri analizi: genişletilmiş kaynak kitap. (ed. S. Akbaba ve A. Ersoy). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Oğuz, Ö. M. (2009). Somut olmayan kültürel miras nedir? Ankara: Geleneksel Yayıncılık.
• Okur, A. (2013). Millî kültür ve folklorun Türkçe ders kitapları aracılığıyla aktarımı. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 877-902.
• Örnek, S. V. (1998). Eğitim ve öğretimde halkbilim. Folklor / Edebiyat, 16, 9-11.
• Örnek, S. V. (2014). Türk halk bilimi. Ankara: Bilgesu Yayıncılık.
• Sağır, M. (1991). Folklor ve okullu eğitim. Millî Folklor, Bahar, (9), 38-39.
• Sığrı, Ü. (2018). Nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Beta Yayıncılık.
• Yardımcı, M. (2012). Halk bilimi. Millî Folklor Dergisi, Türkoloji Araştırmaları Merkezi. https://turkoloji.cu.edu.tr/HALKBILIM/mehmet_yardimci_halkbilimi.pdf
• Yılar, Ö. (2021). Halk bilimi ve eğitim. Ankara: Pegem.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• İncelenen Ders Kitapları
• Erdal N. (2021). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 7 ders kitabı. Ankara: Dörtel Yayıncılık.
• Ertürk, N., Keleş S. ve Külünk D. (2021). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 6. sınıf ders kitabı. Ankara: MEB Yayınları.
• Eselioğlu, H., Set S. ve Yücel. A. (2021). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 8. sınıf ders kitabı. Ankara: MEB Yayınları.
• Kır, T., Kırman, E. ve Yağız S. (2021). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 7. sınıf ders kitabı. Ankara: MEB Yayınları.
• Saygı, S. (2023). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 8. sınıf ders kitabı. Ankara: Ferman Yayıncılık.
• Sevim, B. (2023). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu 5. sınıf Türkçe ders kitabı, Ankara: Koza Yayınları.
• Yavuz, D. ve Kahraman, G. (2023). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu 6. sınıf Türkçe ders kitabı, Ankara: Anka Yayınevi.