ÜSTBİLİŞSEL OKUMA STRATEJİLERİ ÖĞRETİMİNİN ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ ÇEKEN 4.SINIF ÖĞRENCİSİNİN OKUMA BECERİSİNE ETKİSİ: BİR DURUM ÇALIŞMASI

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 4, 1482 - 1497, 15.12.2024

Emine Balcı , Nurşah Bilgiç

https://doi.org/10.7884/teke.1514638

Öz

Okuduğunu anlama problemleri ve okuma becerisindeki aksaklıklar öğrenme güçlüğü çeken öğrencilerin sıklıkla karşılaştığı sorunlardan biridir. Bu güçlüklerin üstesinden gelmek için literatürde pek çok yeni yaklaşımdan bahsedilmektedir. Bu yaklaşımlardan biri de üstbilişsel okuma stratejileridir. Üstbilişsel okuma stratejisi; öğrencilerin okuma süreçlerini takip etmek, okuduğunu anlamak, kendi kendine öğrenmek ve bildiklerini denetlemek açısından oldukça önemlidir. Bu araştırmanın amacı, üstbilişsel okuma stratejilerinin öğrenme güçlüğü tanısı olan 4. sınıf öğrencisinin okuma becerilerine etkisini araştırmaktır. Araştırma Alanya’da bir devlet okulunda öğrenim gören ve öğrenme güçlüğü yaşayan dördüncü sınıfa devam eden bir öğrenciyle gerçekleştirilmiştir. Araştırma boyunca belirlenen bu öğrenciye, üstbilişsel okuduğunu anlama stratejilerinden “TWA (3D) Strateji Yöntemi” ve “KWL (BBÖ) Stratejisi” uygulanmıştır. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden durum araştırması deseni kullanılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Yurdakal ve Susar (2018) tarafından geliştirilen okuduğunu anlama ölçeği, Akyol (2005) tarafından Ekwall ve Shanker’den uyarlanan Okuma Envanteri, Keskin, Baştuğ ve Akyol (2013) tarafından geliştirilen prozodik okuma ölçeği kullanılmıştır. Araştırmanın sonunda üstbilişsel okuma stratejilerinin, katılımcı öğrencinin okuduğunu anlama düzeylerini ve okuma becerilerini artırmada etkili olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Öğrenme güçlüğü, üstbilişsel okuma stratejisi, okuduğunu anlama, okuma becerileri, ilkokul.

THE EFFECT OF METACOGNITIVE READING STRATEGIES INSTRUCTION ON THE READING SKILLS OF 4TH GRADE STUDENTS WITH LEARNING DIFFICULTIES: A CASE STUDY

Öz

Reading comprehension problems and disruptions in reading skills are one of the problems frequently encountered by students with learning difficulties. Many new approaches are mentioned in the literature to overcome these difficulties. One of these approaches is metacognitive reading strategies. Metacognitive reading strategy is very important in terms of following students' reading processes, understanding what they read, self-learning and controlling what they know. The aim of this study is to investigate the effect of metacognitive reading strategies on the reading skills of 4th grade students with learning difficulties. The research was carried out with a fourth grade student with learning difficulties who was studying in a public school in Alanya. During the research, ‘TWA (3D) Strategy Method’ and ‘KWL (CWL) Strategy’, which are metacognitive reading comprehension strategies, were applied to this student. Case study design, one of the qualitative research designs, was used in the study. The reading comprehension scale developed by Yurdakal and Susar (2018), the Reading Inventory adapted by Akyol (2005) from Ekwall and Shanker, and the prosodic reading scale developed by Keskin, Baştuğ, and Akyol (2013) were used as data collection tools. At the end of the study, it was found that metacognitive reading strategies were effective in increasing the participant.

Anahtar Kelimeler

Learning disability, metacognitive reading strategy, reading comprehension, reading skills, primary school.

Kaynakça

• Akyol, H. ve Kodan, H. (2016). Okuma güçlüğünün giderilmesine yönelik bir uygulama: akıcı okuma stratejilerinin kullanımı. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(2), 7-22.
• Akyol, H. ve Yıldız, M. (2010). Okuma bozukluğu olan bir öğrencinin okuma ve yazma becerisinin geliştirilmesine yönelik bir durum çalışması. e-Journal of New World Sciences Academy Education Sciences, 5(4), 1690-1700.
• Baydık, B. (2011). Okuma güçlüğü olan öğrencilerin üstbilişsel okuma stratejilerini kullanımı ve öğretmenlerinin okuduğunu anlama öğretim uygulamalarının incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 36(162), 301-319.
• Bilgi, A. D. ve Özmen, E. R. (2014). Uyarlanmış çok ögeli bilişsel strateji öğretiminin zihinsel engelli öğrencilerin metin anlama sürecinde kullanılan üstbilişsel strateji bilgisini kazanmalarında etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(2), 693-714.
• Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry & research design: Choosing among five approaches (2. Baskı). USA: SAGE Publications.
• Çakıroğlu, A. (2007). Üstbilişsel strateji kullanımının Okuduğunu anlama düzeyi düşük öğrencilerde Erişi artırımına etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Çakıroğlu, A. ve Ataman, A. (2008). Üstbilişsel strateji öğretiminin okuduğunu anlama başarı düzeyi düşük öğrencilerde erişi artırımına etkisi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (16), 1-13.
• Çayır, A. ve Balcı, E. (2017). Bireyselleştirilmiş okuma programının disleksi riski olan bir ilkokul öğrencisinin okuma becerileri üzerindeki etkisi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 6(1), 455-470.
• Erbasan, Ö. ve Sağlam, A. (2020). Okuma güçlüğü olan evde eğitim öğrencisinin okuma becerilerinin geliştirilmesi. Temel Eğitim, 2(1), 14-25.
• Fırat, T. (2017). Okuma öncesinde sırasında ve sonrasında düşün (3D) stratejisi öğretiminin öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin okuduklarını anlama becerilerine etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• İşler, N. K. ve Şahin, A. E. (2016). Bir ilkokul 4. sınıf öğrencisinin okuma bozukluğu ve anlama güçlüğü: Bir durum çalışması. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 4(2), 174-186.
• Keskin, H., Baştuğ, M. ve Akyol, H. (2013). Sesli okuma ve konuşma prozodisi: İlişkisel bir çalışma. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 168-180.
• Kuruyer, H. G. ve Özsoy, G. (2016). İyi ve zayıf okuyucuların üstbilişsel okuma becerilerinin incelenmesi: Bir durum çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(2), 771-788.
• Mason, L. H. (2002). Self-Regulated strategy instruction: Effects on expository reading comprehension among students who struggle with reading (Doctoral Dissertation). Available from ProQuest Dissertations and Theses database. (UMI No. 3078326)
• Mason, L. H. (2004). Explicit self-regulated strategy developmentversus reciprocal questioning: Effect on informational reading comprehension among struggling readers. Journal of Educational Psychology, 96, 283–296.
• Mason, L. H., Dunn-Davison, M. D, Hammer, C. S., Miller, C. A. ve Glutting, J. (2012). Knowledge, writing, and language outcomes for a reading comprehension and writing intervention. Reading and Writing: An Interdisciplinary Journal, 26, 1135-1158.
• Mason, L. H., Meadan, H., Hedin, L., & Corso, L. (2006). Self-regulated strategy development instruction for expository text comprehension. Teaching Exceptional Children, 38, 47–52.
• Moojen, S. M. P., Gonçalves, H. A., Bassôa, A., Navas, A. L., de Jou, G. & Miguel, E. S. (2020). Adults with dyslexia: How can they achieve academic success despite impairments in basic reading and writing abilities? The role of text structure sensitivity as a compensatory skill. Annals of Dyslexia, 70(1), 115-140.
• Othman, Y. Mahamud, Z. ve Jaidi, N. (2014). The effects of metacognitive strategy in reading expository text. International Education Studies, 7(13), 102-111.
• Öztürk, E. (2012). Okuma stratejileri üstbilişsel farkındalık envanterinin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. İlköğretim Online, 11(2), 292-305.
• Rasmussen, M. U. ve Cora İnce. N. (2017). Özel öğrenme güçlüğü olan bireylere üstbilişsel okuduğunu anlama stratejilerinin öğretiminde sesli düşünme yönteminin etkililiği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(4), 2180-2201.
• Roohani, A. ve Asiabani, S. (2015). Effects of self-regulated strategy development on EFL learners’ reading comprehension and metacognition. GEMA: Online Journal of Language Studies, 15(3), 31-49.
• Sezgin, Z. Ç. ve Akyol, H. (2015). Improving reading skills of fourth grade elementary student who has reading disability. Turkish Journal of Education, 4(2), 4-16.
• Sözen, N. (2022). Okuma akıcılığı ve anlama becerilerinin geliştirilmesinde okuma stratejileri ve yöntemler. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 9(4), 141-160.
• Tülü, B. K., Özbek, A. B. ve Ergül, C. (2021). 3d stratejisi öğretiminin öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin okuduğunu anlama becerilerine etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 51, 97-118.
• Uzunkol, E. (2013). Akıcı okuma sürecinde karşılaşılan sorunların tespiti ve giderilmesine yönelik bir durum çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 70-83.
• Yalçın, G. ve Kocaöz, O. E. (2022). Özet yazma stratejisinin okuduğunu anlama becerisi üzerine etkisi: Braille okuyan bir öğrenci ile vaka çalışması. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 5(1), 91-110.