AN ANALYSIS OF NARRATIVE TIME IN TARIK BUĞRA’S “HAVUÇLU PİLAV MESELESİ”

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 4, 1424 - 1443, 15.12.2024

Muhammet Can

https://doi.org/10.7884/teke.1585287

Öz

The concept of time in narratology has been extensively examined, particularly through Gérard Genette’s theoretical contributions, which offer a comprehensive framework. In Turkish narratology literature, several analyses have utilized Genette’s model. However, with the rise of post-classical narratology, certain limitations and gaps in Genette’s approach have been highlighted, leading to new developments. In this context, Mieke Bal’s work, focusing on the reception and aesthetic dimensions of narrative, stands out. This article applies the time theories of Genette and Bal to Tarık Buğra’s short story “Havuçlu Pilav Meselesi” (The Carrot Pilaf Affair), aiming to analyze the author’s use of time and its impact on the narrative’s meaning. By examining temporal shifts and anachronies, the study explores how time contributes to the narrative’s dramatic structure, showcasing a post-classical narratological reading. Combining Genette’s systematic categories with Bal’s flexible methods, the study investigates the effects of narrative time on the reader’s experience.

Anahtar Kelimeler

Narratology, temporal analysis, Mieke Bal, Tarık Buğra, Havuçlu Pilav Meselesi

TARIK BUĞRA’NIN “HAVUÇLU PİLAV MESELESİ” ÖYKÜSÜNDE ZAMANIN ANLATIBİLİMSEL ANALİZİ

Öz

Anlatıbilimde zaman kavramı, özellikle Gérard Genette’in teorik katkılarıyla kapsamlı bir çerçeveye oturtulmuş ve Türkçe literatürde bu teoriden yararlanarak çeşitli analizler yapılmıştır. Post-klasik anlatıbilimin gelişimi, Genette’in modelindeki eksiklikleri ortaya koymuş ve yeni yaklaşımların gelişmesine zemin hazırlamıştır. Bu bağlamda, Mieke Bal’ın anlatının alımlanma sürecine odaklanan çalışmaları öne çıkmaktadır. Bu makale, Genette ve Mieke Bal’ın zaman teorilerini Tarık Buğra’nın “Havuçlu Pilav Meselesi” adlı öyküsüne uygulayarak, yazarın zaman kullanımını analiz etmeyi ve bu kullanımın metnin anlam dünyasındaki etkilerini incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışmada, öyküdeki zaman kaymaları ve anakronik yapıların analiz edilmesiyle, zaman kullanımının öykünün dramatik yapısına katkıları ele alınmakta ve post-klasik anlatıbilimin anlatılara yaklaşım biçimi örneklendirilmektedir. Genette’in sistematik kategorileri ile Bal’ın daha esnek ve kapsamlı analiz yöntemlerinin bir arada kullanıldığı bu araştırma, öykünün zamansal yapısının okurun alımlama sürecini nasıl etki etkilediğini ortaya koymayı hedeflemekte ve anlatı zamanının metin analizindeki işlevine dair yeni bir bakış açısı sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Anlatıbilim, zaman analizi, Mieke Bal, Tarık Buğra, Havuçlu Pilav Meselesi

Kaynakça

• Bal, M. (2024). Anlatıbilim: Anlatı kuramına giriş. (U. Gezen, Çev.). İstanbul: Albaraka Yayınları.
• Barthes, R. (1977) Introduction to the structural analysis of narratives. In M. Mcquillan (Ed.). (2000). The Narrative Reader. (pp. 109-114). London & New York: Routledge.
• Buğra, T. (1964). Hikâyeler. İstanbul: Günaydın Yayınları.
• Büyükkarcı, O. (2023). Anlatının söylemi: Saatleri Ayarlama Enstitüsü’nün anlatıbilimsel incelemesi. İstanbul: Kriter Yayınevi.
• Çıraklı, M. Z. (2015). Anlatıbilim: Kuramsal okumalar. Ankara: Hece Yayınları.
• Dervişcemaloğlu, B. (2016). Anlatıbilime giriş. (2. bs.). İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Fludernik, M. (2009). An introduction to narratology. New York: Routledge.
• Genette, G. (1988). Narrative discourse revisited (J. E. Lewin, Trans.). New York: Cornell University Press.
• Genette, G. (2011). Anlatının söylemi: Yöntem hakkında bir deneme. (F. B. Aydar, Çev.). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
• Güngör. B. (2015). Edebiyat eleştirisi (kuram ve uygulama). İstanbul: Şule Yayınları.
• Issı, A. C. (2012). Edebiyatı dipte(n) kuşatmak: Modern Türk edebiyatı üzerine yazılar. (2. bs.). İstanbul: Roza Yayınevi.
• Jahn, M. (2012). Anlatıbilim: Anlatı teorisi el kitabı. (B. Dervişcemaloğlu, Çev.). İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Karataş, T. (2009). Tarık Buğra’nın öyküleri ve öykücülüğü. Bilig, 48, 119-136.
• Meister, J. C. (2014). Narratology. In P. Hühn, J. Meister, J. Pier & W. Schmid (Ed.). Handbook of narratology. (2. bs.). (pp. 623-645). Berlin, München & Boston: De Gruyter. https://doi.org/10.1515/9783110316469.868
• Nash, C. (1994). Narrative in culture. London: Routledge.
• Prince, G. (1982). Narratology: The form and functioning of narrative. Berlin, New York&Amsterdam: Mouton Publishers.
• Prince, G. (2003). A dictionary of narratology: Revised edition. Lincoln & London: University of Nebraska Press.
• Rimmon-Kenan, S. (2002). Narrative fiction: Contemporary poetics. (2. bs.). London & New York: Routledge.
• Sağlam Can, E. (2021). Halit Ziya Uşaklıgil’in Kırık Hayatlar romanında proleptik kırılmalar. Y. Çelik ve F. Sakallı (Haz.) içinde, Halit Ziya Uşaklıgil (s. 167-173). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Scheffel, M., Weixler, A. & Werner, L. (2014). Time. In P. Hühn, J. Meister, J. Pier & W. Schmid (Ed.). Handbook of narratology. (2. bs.). (pp. 868-886). Berlin, Münih & Boston: De Gruyter. https://doi.org/10.1515/9783110316469.868