KÖK BOYA (Rubia tinctorium L.) VE MAZI MEŞESİ İLE BOYANMIŞ İPEK KUMAŞLARIN HPLC-DAD ANALİZİ VE TÜRK KIRMIZISI YAĞINININ RENK VE HASLIK ÖZELLİKLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2016, Cilt: 23 Sayı: 103, 197 - 204, 29.10.2016

Lale Meyancı Özer , Recep Karadağ Emine Torgan

Öz

Kökboya ilk çağlardan beri tekstil materyallarinin boyanmasında kullanılmaktadır. Bu bitki köklerinde alizarin, pseudopurpurin, purpurin, munjistin, rubiadin, xanthopurpurin, purpuroxanthin, lucidin, chinizarin, christofln, and anthragallol gibi doğal pigmentleri içerir. Kökboya, tekstil ürünlerine eşsiz bir kırrmzı renk verir. Bu çalışmanın amacı; kökboya (Rabia tinctorıam L.) ve mazı meşesi (Quercus infectoria Olivier) ekstratları kullanılarak boyanmış ipek kumaşlar üzerindeki Türk kırmızısı yağının etkilerini incelemektir. Mordanlama işleminde alum [KAl(SO4)2.12H20] ve CaCN03)2.4H20 mordanları olarak kullanıldı. Mordanlama, banyo oranı 100:1 ahnarak pH 4—5 de 65 oC sıcaklıkta 120 dakikada yapıldı. Boyama işlemi, banyo oranı 100:1 almarak pH 6-7 de 65 OC de 120 dakikada yapıldı. Renk koordinatları K/S oranı ile birlikte yıkama, ışık ve sürtünme haslıkları bulundu ve değerlendirildi. Boyannuş kumaşlarda bulunan renkli maddelerin tanımlanması için Ters Fazlı Yüksek Performanslı Sıvı Kromatografisi (RP—HPLC) kullanıldı. Türk kırmızısı yağı, mazı meşesi ve kökboya’nın sonuçlar üzerindeki etkileri incelendi

Anahtar Kelimeler

Kökboya, (Rubia tinctorum L.), mazı meşesi, (Quercus infectoria Olivier), lpek kumaş, Renk ölçümü, Haslık

INVESTIGATION OF THE EFFECT OF TURKEY RED OIL ON COLOUR, FASTNESS PROPERTIES AND HPLC-DAD ANALYSIS OF SILK FABRICS DYED WITH MADDER (RUBIA TINCTORIUM L.) AND GALL OAK

Öz

Madder (Rubia tinctorum L.) has been used for dyeing textile materials since the stone age. This plant contains natural pigments in its roots, such as alizarin, pseudopurpurin, purpurin, munjistin, rubiadin, xanthopurpurin, purpuroxanthin, lucidin, chinizarin, christofin and anthragallol. Madder gives a unique red colour to textiles. The aim of this study is to understand the effect of Turkey red oil on silk dyeing by using madder (Rubia tinctorıum L.) and gall oak extracts (Quercus infectoria Olivier). Alum [KAl(SO4)2.12H2O] and Ca(NO3)2.4H20 were used as mordant. Mordanting was achieved at 650C for 120 min, at pH 4-5 with flotte ratio 100:1. The dyeing process was carried out a at 650C for 60 min. at pH 6-7 with flotte ratio of 100:1. The colour coordinates K/S, as well as washing, light and rubbing fastness values were determined and discussed. Reversed-phase high-performance liquid chromatography with diode-array detection was utilized for the identification of colouring compounds present in the dyed silk fabrics. The effects on the results of gall oak, madder and Turkey red oil was evaluated.

Anahtar Kelimeler

Madder; (Rubia tinctorum L.), Gall oak; (Quercus infectoria Olivier), Turkey red oil; Silk fabric; Colour measurement; Fastness; Alizarin; Purpurin, Rubiadin; HPLC-DAD