Türkiye’de Kaliteli Yapağı Verimine Sahip Koyun Irkı Eldesinde Merinoslaştırma Faaliyetlerinin Geçmişi, Bugünü ve Geleceğine Genel Bakış ve Türk Merinosu (Karacabey Merinosu) Irkının Yapağı Özelliklerine İlişkin Önceki Çalışmalar

Yıl 2022, Cilt: 29 Sayı: 127, 185 - 197, 30.09.2022

Rıza Atav Bürhan Buğdaycı

Öz

Bir koyundan elde edilecek yapağı kalitesini belirleyen en önemli etmen genetik kapasitedir. Bu açıdan değerlendirildiğinde yerli koyun ırklarımızın et veya süt yönlü koyun ırkları oldukları söylenebilir. Türkiye’de kaliteli yapağı eldesi potansiyeli en yüksek olan ırkın Karacabey merinosu (Türk merinosu) olduğu söylenebilir. Bir yapağının kalitesini belirleyen en kritik iki parametre incelik ve uzunluktur. Bir yapağının kamgarn dokuma endüstrisinde kullanılabilir olması için inceliğinin 24,94 mikron ve altında, uzunluğunun ise 8 cm’den daha uzun olması gerekmektedir. Ancak yapılan çalışmalarda incelik değeri 24 mikrondan düşük olan yüne sahip Karacabey merinosu koyunu yüzdesinin çok düşük olduğu saptanmıştır. Bu nedenle, özellikle tekstil mühendisliği, ziraat mühendisliği zootekni bölümü ve veterinerlik fakültelerinin gerçekleştireceği multidisipliner projelerle ülkemizde kaliteli yapağı verimine sahip koyun ırklarının geliştirilebileceği düşünülmektedir. Bu derleme makalede Türkiye’de merinoslaştırmanın tarihçesi,

Anahtar Kelimeler

Karacabey merinosu, yün, incelik, merinoslaştırma

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

120M125

Teşekkür

Bu çalışma TÜBİTAK tarafından desteklenen 120M125 nolu proje kapsamında hazırlanmış olan literatür özetinden hazırlan-mıştır. TÜBİTAK’a 120M125 nolu proje kapsamında verdikleri destekten ötürü teşekkürü bir borç biliriz.

An Overview of the Past, Present and Future of Merinoization Activities in Sheep Breeds with Quality Wool Yield in Turkey and Previous Studies on the Wool Characteristics of the Turkish Merino (Karacabey Merino) Breed

Öz

The most important factor determining the quality of fleece to be obtained from a sheep is genetic capacity. From this point of view, it can be said that our domestic sheep breeds are meat or dairy sheep breeds. It can be said that the breed with the highest potential to obtain quality fleece in Turkey is Karacabey merino (Turkish merino). The two most critical parameters that determine the quality of a fleece are fineness and length. In order for a fleece to be usable in the worsted weaving industry, its fineness must be 24.94 microns and below, and its length must be longer than 8 cm. However, studies have shown that the percentage of Karacabey merino sheep with wool with a fineness value of less than 24 microns is very low. For this reason, it is thought that sheep breeds with high quality wool yield can be developed in our country with multidisciplinary projects to be carried out especially by textile engineering, zootechnology department of agricultural engineering, and veterinary faculties. In this review article, information is given about the history of merinoization in Turkey, our native merino breeds and previous studies on the fleece characteristics of the Karacabey merino breed.

Anahtar Kelimeler

Karacabey merino, wool, fineness, merinoization

Proje Numarası

120M125

Kaynakça

• 1. Günaydın, G. (2009). Koyun yetiştiriciliğinin ekonomi politiği. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 23(2), 15-32.
• 2. Koyuncu, M. (2019). Koyun yetiştiriciliği. Bursa, Türkiye: DORA Basım-Yayın Dağıtım Ltd. Şti.
• 3. FOA. (2021). Erişim Adresi: https://www.fao.org/faostat/en/# data/QCL. Erişim Tarihi: 26.06.2022.
• 4. IWTO. (2021). Review of 2020 & Outlook for 2021. Erişim Adresi: https://iwto.org/wp-content/uploads/2021/03/20210315_ IWTO_MI_DigitalSample.pdf. Erişim Tarihi: 13.09.2021.
• 5. Woolmark. (2021). Erişim Adresi: https://www. woolmarklearningcentre.com/program-library/fundamentals-program/wool-appreciation-course/module-4-wool-production/ topic-2-global-wool-industry/. Erişim Tarihi:13.09.2021.
• Referansların tümü makale dosyası içerisinde yer almaktadır!