KISA LİF İPLİKÇİLİĞİNDE KULLANILAN TARAK MAKİNESİNDE TAMBUR HIZ DEĞİŞİMİN PROSES ÇIKTILARINDA KALİTEYE OLAN ETKİSİ

Yıl 2024, Cilt: 31 Sayı: 134, 65 - 77, 30.06.2024

Salih Tan Osman Babaarslan

https://doi.org/10.7216/teksmuh.1340778

Öz

İplik üretiminin önemli bir aşaması olan tarak makinesinde üretim parametrelerinin değişimi sonrasında elde edilen şerit, fitil ve iplik kalitesinde önemli etkilere sahip olabilmektedir. Tarak makinesinde özellikle temel üretim elemanlarındaki hız değişiminin kaliteye olacak etkisi merak konusu olmuştur. Bu aşamada özellikle üretimde kullanılacak hammadde önemli bir referans oluşturmaktadır. İplik işletmelerinde normal üretim parametrelerinde değişiklik yaparak uygun çalışma şartlarının oluşturulması kolay olmamaktadır. Literatürde de bu yönüyle özellikle farklı hammaddeler için referans alınacak fazla çalışma bulunmamaktadır. Bu yüzden araştırmada tarak makinesinin tambur, brizör ve şapka hız parametreleri değiştirilerek, sonraki prosesler de kaliteye olan etkisi incelenmiştir. Parametre olarak 3’ü aynı anda seçilmiştir. Bunun sebebi, bu 3 eleman (brizör, tambur ve şapka) aynı motordan kayış kasnak sistemi ile tahrik aldığından birisi tek başına sabit tutulamamaktadır. Yapılan çalışmada, C601 MARZOLİ tarak makinesinin tambur hızının maksimum ve minimum çalışma sınır değerleri belirlendikten sonra 2 adet ara kademe seçilmiştir. Bu durumda toplam 4 hız değişimi ele alınmıştır. Bu hız değişimlerinin oransal değişişim durumlarına göre brizör ve şapka hızları da değişmiştir. Daha sonra üretilen tarak şeridi, cer 1. pasaj şeridi, cer 2. pasaj şeridi, fitil ve iplik olarak tüm proseslerde ki kalite parametreleri incelenmiştir. Kalite parametrelerini incelemek için USTER TESTER 4, USTER HVI, USTER TENSOJET-4 ve USTER NEP TESTER 720 cihazları kullanılmıştır. Yapılan testlerden elde edilen veriler analiz edilmiştir. Analizler sonucunda tarak tambur hız değişimin sonraki proseslerde, kaliteyi değiştirdiği gözlemlenmiş ve seçilen hammaddede hız değişiminin olumlu yönde bir etkisi olduğu gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

İplik Teknolojisi, Tarak Makinesi, Tarak Elemanları, Tambur Hızı, İplik Kalitesi

Kaynakça

• Klein, W., 2000, A Practical Guide to the Blowroom and Carding, Manual of Textile Technology, The Textile Institute, ISBN: 1870812999, UK.
• Fisseha, K., M. Teklehaimanot, ve M. Mebrate, 2022. Combined effect of carding machine process parameter on yarn properties; process optimization. Tekstilec 65(1):1-9. DOI:10.14502/tekstilec.65.2021020.
• Zeyrek, A., 2022. The Effect of licker-in speed of the carding machine on yarn quality. Teknik Bilimler Dergisi Cilt 12, Sayı 2, S. 43-48. DOI: 10.35354/tbed.1113697.
• Textile Technology Spinning. Process parameters in carding [online]. Fibre2Fashion [accessed 14.12.2021]. Available on World Wide Web: https://www.fibre2fashion.com/industry-article/3007/process-parameters-in-carding
• Chaudhari, V., P. Patil ve P. Kolte, 2019. Critical analysis of speed parameters of carding machine – a review, Melliand International 25(3):177-178.
• Alam, M., H. Ronee, ve Md. Reza, 2018. Effect of cylinder speed of carding machine on card waste and card sliver quality. Research Journal of Engineering Siciences ISSN 2278 – 9472, Vol. 7(9), 1-6.
• Uster HVI 1000 uygulama el kitabı. Pamuk elyaf demeti test sistemi. Texitle Technology, V1.0, Mart 2008, 245 678 04070
• Güzel, G., 2010. Tekstilde pamuğun standardizasyonunun önemi üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tekstil Mühendisliği Anabilim Dalı, Adana.
• Zeybek, A. 2020, Ön ve arka manşon çapı farklılıklarının karde ring iplik kalite parametreleri üzerine etkisi. Uluslararası Doğu Anadolu Fen Mühendislik ve Tasarım Dergisi, 2(2), 380-400.
• Cevahir, E., 2020. SPSS ile nicel veri analizi rehberi (1.Baskı). Kıbele Yayınları, İstanbul.
• Bagwan, A.S.A. and K. Jadhav, 2016, Card setting: A factor for controlling sliver quality and yarn. J. Text. Sci. Eng., Vol. 6, No. 2.
• Lawrence, Carl A., Fundamentals of Spun Yarn Technology, CRC Press LLC, 2003, USA.
• Erbil,Y., Islam, R., Babaarslan, O. & Sırlıbaş, S., 2022, Effect of Structural Changes on the Cotton Composite Yarn Properties, Journal of Natural Fibers (JNF), 2022, Vol. 19, No. 5, 1899-1907. DOI: https://doi.org/10.1080/15440478.2020.1788687
• Hua, T., Wong, N.S. and Tang, W.M., 2018, Study on properties of elastic core-spun yarns containing a mix of spandex and PET/PTT bi-component filament as core, Textile Research Journal, Volume 88, Issue 9, May 2018, Pages 1065-1076, DOI: https://doi.org/10.1177/0040517517693982