FARKLI İYONİK YAPILARA SAHİP AJANLARIN KULLANIMIYLA PAMUKLU VUAL KUMAŞLARIN BASKISINDA ÇİFT TARAFLI EFEKTLERİN KAZANDIRILMASI

Yıl 2025, Cilt: 32 Sayı: 137, 23 - 34, 30.03.2025

Doğa Sude Ordu , Bahar Tiber

https://doi.org/10.7216/teksmuh.1557059

Öz

Bu çalışmada, farklı iyonik yapılara sahip ajanlar kullanılarak tek bir proses adımında %100 pamuklu vual kumaşların her iki yüzünde simetrik ve tonal efektlerin kazandırılması amaçlanmıştır. Bu doğrultuda boyarmadde içermeyen, farklı iyonik yapılara sahip ajanlar içeren reçeteler hazırlanmıştır. Ardından konvansiyonel yöntemlerden rotasyon baskı tekniği ile istenilen tasarıma ait şablon vasıtasıyla kumaşın belirli bölgeleri işlemli hale getirilmiştir. Son olarak boyarmadde içeren baskı patı ile pamuklu vual kumaşın tek bir yüzüne desen içermeyen, metrekarede 165 g baskı patı aplike edebilen şablon vasıtası ile baskı işlemi uygulanmıştır. Elde edilen kumaşların fiziksel ve kimyasal performans testleri, renk ölçümü ve yıkama işlemleri ilgili standartlar doğrultusunda gerçekleştirilmiştir. Test sonuçları incelendiğinde; kullanılan ajanların haslık ve performans değerlerinin kabul edilebilir sınırlarda olduğu belirlenmiştir. Farklı iyonik yapıya sahip kumaşların kimyasal karakterizasyonları ve yüzey analizleri, FTIR-ATR ile incelenmiş ve söz konusu ajanların kumaş üzerinde varlığı kanıtlanmıştır. Söz konusu baskı yöntemi kullanılarak, tek bir boyarmadde ve tek bir yüzey uygulaması ile pamuklu vual kumaşlarda simetrik bir şekilde çift taraflı açıklı/koyulu tonlar elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Vual kumaş, baskı tekniği, katyonik ajan, anyonik ajan, desen efekti, boyarmadde

IMPARTING BOTH-FACES EFFECTS TO COTTON VOILE FABRICS USING AGENTS WITH DIFFERENT IONIC STRUCTURES

Öz

In this study, it was aimed to achieve symmetrical and tonal effects on both sides of 100% cotton voile fabrics using agents with different ionic structures in a single processing step. Accordingly, recipes containing agents with different ionic structures, devoid of dye substances, were developed. Subsequently, certain areas of the fabric were processed using the conventional rotary printing technique with a template corresponding to the desired design. Finally, a printing paste containing dye was applied to one side of the cotton voile fabric using a template that does not contain any patterns, with an application rate of 165 g per square meter. The physical and chemical performance tests, color measurements, and washing processes of the obtained fabrics were conducted in accordance with relevant standards. Upon examining the test results, it was determined that the fastness and performance test values of the agents used were within acceptable limits. The chemical characterizations and surface analyses of the fabrics with different ionic structures were investigated using FTIR-ATR, and the presence of the aforementioned agents on the fabric was confirmed. By utilizing this printing method, symmetrical dual-tone light/dark effects were achieved on cotton voile fabrics with a single dye substance and a single surface application.

Anahtar Kelimeler

Voile fabric, printing technology, anionic agent, cationic agent, design effect, dyestuff

Kaynakça

• Kovačević S, Schwarz I. (2015), Weaving of complex patterns - From looms to looms. In: C. Volosencu, editor. Cutting-edge Research in Technologies. England: In technology; 93-111.
• Barber, E.J.W., (1990), Prehistoric Textiles: The Development of Fabric in the Neolithic and Bronze Ages with special reference to the Aegean, Princeton University Press, Princeton.
• Jenkins D.T., (2003), The Cambridge History of Western Textiles, Cambridge University Press, Cambridge.
• Wang, Y., (2006), Recycling in Textiles, Ed. Wang Y., Woodhead Publishing Ltd., Cambridge.
• Pamuk Bülteni - Aralık-2019, Dünyada Pamuk, Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü. Tarım Havzaları Daire Başkanlığı, İnternet adresi: https://www.tarimorman.gov.tr/BUGEM/Belgeler/M%C4%B0LL%C4%B0%20TARIM/PAMUK%20ARALIK %20B%C3%9CLTEN%C4%B0.pdf, Erişim Tarihi:25.09.2024.
• Awais, H., Nawab, Y., Amjad, A., Anjang, A., Akil, H. M., & Abidin, M. S. Z, (2021), Environmental benign natural fibre reinforced thermoplastic composites: A review, Composites Part C: Open Access, 4, 100082.
• Bhardwaj, H.C. & Jain, K.K. (1982), Indian Dyes and Industry During 18th-19th Century, Indian Journal of History of Science, 17, 1, 70-81.
• Liu, J., Li, W., Kang, X., Zhao, F., He, M., She, Y., & Zhou, Y. (2021), Profiling by HPLC-DAD-MSD Reveals a 2500-Year History of The Use of Natural Dyes in Northwest China, Dyes and Pigments, 187, 109-143.
• Türemen, M., Demir, A., & Özdoğan, E. (2019), Tekstil Endüstrisi için Geri Dönüşüm ve Önemi, Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 25, 7, 805-809.
• Affat, S. S. (2021), Classifications, Advantages, Disadvantages, Toxicity Effects of Natural and Synthetic Dyes: A Review, University of Thi-Qar Journal of Science, 8, 1, 130-135.
• Samanta, P., Singhee, D., Samanta, A.K., (2018), Fundamentals of Natural Dyeing of Textiles: Pros and Cons, Curr Trends Fasion Technol Textile Eng, 2, 4, 69-76.
• Üstüner, S.G., (2017), Tekstil Tasarım Tarihine Genel Bir Bakış, Sanat-Tasarım Dergisi, 8, 49-56.
• Sreeyazhini, T., Priyadharisini, S., Pachiyappan, K. M., Divya, R., Kanimozhi, T., (2024), Types of Dyeing Used in Textile Industry, International Journal of Research Publication and Reviews, 5, 10, 1674-1676.
• Houshyar, S. and Amirshahi, S.H., (2002), Treatment of Cotton with Chitosan and Its Effect on Dyeability with Reactive Dyes, Iranian Polymer Journal, 11, 5, 295-301.
• Çalışkan, N., (2021), Reaktif Boyama Sonrası Yıkamalarda, Reaktif Boyama Atıksularının Tekrar Kullanılabilirliğinin Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Kannan, M.S.S., Gobalakrishnan, M., Kumaravel, S., Nithyanadan, R., Rajashankar, K. J., & Vadicherala, T. (2006), Influence of Cationization of Cotton on Reactive Dyeing, Journal of Textile and Apparel, Technology and Management, 5, 2, 1-16.
• Hubbe, M. A., Sjöstrand, B., Lestelius, M., Håkansson, H., Swerin, A., & Henriksson, G., (2024), Swelling of Cellulosic Fibers in Aqueous Systems: A Review of Chemical and Mechanistic Factors, BioResources, 19, 3, 6859-6945.
• Periyasamy, A.P., Dhurai, B., & Thangamani, K., (2011), Salt-Free Dyeing – A New Method for Dyeing with Reactive Dyes on Lyocell/Cotton Blended Fabrics, Autex Research Journal, 11, 1, 14–17.
• Aysha, T. S., Ahmed, N. S., El-Sedik, M. S., Youssef, Y. A., & El-Shishtawy, R. M., (2022), Eco-Friendly Salt/Alkali-Free Exhaustion Dyeing of Cotton Fabric with Reactive Dyes, Scientific Reports, 12, 22339.
• Ma, W., & Jz, Y., (2002), Development of Functional Polymers in Modification of Cotton for Improving Dyeability of Reactive Dyes, The Proceedings of the 3rd International Conference on Functional Molecules.
• Chattopadhyay, D. P. (2001), Cationization of Cotton for Low-Salt or Salt-Free Dyeing, Indian Journal of Fibre & Textile Research, 26, 108-115.
• Wang L., Ma W., Zhang S., Teng X., Yang J., (2009), Preparation of Cationic Cotton with Two-Bath Pad-Bake Process and Its Application in Salt-Free Dyeing, Carbohydrate Polymers. 78, 3, 602–608.
• Ghosh, J., & Rupanty, N.S., (2003), Study on a Cationic Agent-Based Salt-Free Reactive Dyeing Process for Cotton Knit Fabric and Comparison with a Traditional Dyeing Process, Heliyon, 9, 9, e19457.
• Burkinshaw, S.M., Lei, X.P., Lewis, D.M., (1989), Modification of Cotton to Improve Its Dyeabiliyt Part 1 – Pretreating Cotton with Reactive Polyamide – Epichlorohydrin Resin, Journal of the Society of Dyers and Colorists, 105, 11, 391-398.
• Kalkanlı, E., & Ünal, B.Z., (2019), Katyonizasyon İşleminin Havlu Kumaş Ön Terbiyesinde Kullanılabilirliğinin ve Ürün Özelliklerine Etkisinin Araştırılması, Çukurova Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 34, 4, 39-48.
• Oktav, M., & Dayioğlu, H., (2014), Pamuk Liflerinin İyonik Modifikasyon Yardımıyla Boyanabilirlik Özelliklerinin İncelenmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 13, 3, 277-296.
• Kayahan, E., Karaboycı, M., & Dayık, M. (2016), Bitkisel Atıklar Kullanılarak Yün, Pamuk ve Rejenere Soya Lifleri için Ekolojik Boyama, Tekstil ve Mühendis, 23, 102, 111-125.
• Kanik, M., & Hauser, P. J. (2002), Printing of Cationised Cotton with Reactive Dyes, Coloration Technology, 118, 6, 300-306.
• El‐Shafei, A. M., Fouda, M. M., Knittel, D., & Schollmeyer, E. (2008), Antibacterial Activity of Cationically Modified Cotton Fabric with Carboxymethyl Chitosan, Journal of Applied Polymer Science, 110, 3, 1289-1296.
• Salaün, F., Lewandowski, M., Vroman, I., Bedek, G., & Bourbigot, S. (2011), Development and Characterisation of Flame-Retardant Fibres from İsotactic Polypropylene Melt-Compounded with Melamine-Formaldehyde Microcapsules, Polymer Degradation and Stability, 96, 1, 131-143.
• Mequanint, K., & Sanderson, R. (2003), Nano-Structure Phosphorus-Containing Polyurethane Dispersions: Synthesis and Crosslinking with Melamine Formaldehyde Resin, Polymer, 44, 9, 2631-2639.
• TS EN ISO 13937-2:13.03.2002, Kumaşların yırtılma özellikleri- Bölüm 2: Pantolon biçimindeki deney numunelerinin yırtılma kuvvetinin tayini (tek yırtılma metodu).
• TS EN ISO 12945-2: 15.02.2021, Kumaşlarda zemin, tüy ve maatbaacılık- Bölüm 2: Geliştirilmiş Martindale Metodu.
• TS EN ISO 12945-4: 15.02.2021, Kumaşlarda yüzey boncuklanması, tüylenmesi ve matlaşması yatkınlığının tayini- Bölüm 4: Boncuklanma, tüylenme ve matlaşmanın görsel analizle değerlendirilmesi.
• TS EN ISO 105-X12: 09.12.2016, Renk haslığı deneyleri- Bölüm X12: Sürtünmeye karşı renk haslığı tayini.
• TS EN ISO 105-E04: 12.06.2013, Renk haslığı deneyleri- Bölüm E04: Tere karşı renk haslığı.
• TS EN ISO 105-C06: 12.04.2012, Renk haslığı deneyleri- Bölüm C06: Evsel ve ticari yıkamaya karşı renk haslığı.
• TS EN ISO 105-E01: 12.06.2013, Renk haslığı deneyleri, Bölüm E01: Suya karşı renk haslığı.
• Öner, E., (2007), Optik Ağartma İşlemi Görmüş veya Fluoresans Boyarmaddeler ile Boyanmış Tekstil Materyallerinde Renk Ölçümü, XI. Tekstil Teknolojisi ve Kimyasındaki Son Gelişmeler Sempozyumu, 1-12, 2007, Bursa, Türkiye.
• TS EN ISO 6330: 02.03.2022, Tekstil deneyleri için ev tipi yıkama ve kurutma işlemleri.
• Uğur, Ş. S., Sarıışık, M., &Aktaş, A.H., (2011), Katyonizasyon İşleminin Pamuklu Kumaşların Bazı Özelliklerine Etkisi, Tekstil ve Mühendis, 18, 81, 7-11.
• Hashem, M., Refaie, R., & Hebeish, A. (2005), Crosslinking of Partially Carboxymethylated Cotton Fabric via Cationization, Journal of Cleaner Production, 13, 9, 947-954.
• Topoyan, Z. (2022), Sürdürülebilir Tekstiller Bağlamında Doğal Boyalar ve Deneysel Eko Tasarım Çalışmaları, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Bilir, M. Z. (2018), Ekolojik Boyama Esaslı Çok Renkli Yüzey Tasarımı, Yedi: Sanat, Tasarım ve Bilim Dergisi, 20, 63-73.
• Shurkian, O., Amirbayat, J. and Gong, R. H. (2002), Effect of Repeated Laundering and Crease-Resistant Treatment on Fabric Properties, Journal of The Textile Machinery Society of Japan, 48, 1, 1-4.
• Ibrahim, W., Sarwar, Z., Khan, A., Hassan, A., Azeem, A., Nazir, A., Jamshaid H. & Hussain, U. (2019), A novel study of comparison properties of pigment and reactive dye-printed cotton fabric, Journal of Natural Fibers, 16, 6, 825-835.
• Keskin, R. (2006), Reaktif Boyarmaddelerle Boyanmış Pamuklu Dokumaların Yıkama, Ter ve Sürtme Haslıklarının Gözle ve Spektrofotometreyle Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Amin, M. N., & Blackburn, R. S. (2015), Sustainable Chemistry Method to Improve the Wash-off Process of Reactive Dyes on Cotton, ACS Sustainable Chemistry & Engineering, 3, 4, 725-732.
• Kır, Z. N., & Benli, N. (2018), Reaktif Boyamalar için Formaldehitsiz Fiksatör Kullanılarak Pamuklu Kumaşta Haslıkların İncelenmesi, Tekstil ve Mühendis, 25, 112, 319-326.
• Habekost, M. (2013), Which Color Differencing Equation Should be Used, International Circular of Graphic Education and Research, 6, 20-33.
• Chen, W., He, H., Zhu, H., Cheng, M., Li, Y., & Wang, S. (2018), Thermo-Responsive Cellulose-Based Material with Switchable Wettability for Controllable Oil/Water Separation, Polymers, 10, 6, 592.
• Portella, E. H., Romanzini, D., Angrizani, C. C., Amico, S. C., & Zattera, A. J. (2016), Influence of Stacking Sequence on The Mechanical and Dynamic Mechanical Properties of Cotton/glass Fiber Reinforced Polyester Composites, Materials Research, 19, 542-547.
• Xiong, Z., Chen, N., & Wang, Q. (2021), Preparation and Properties of Melamine Formaldehyde Resin Modified by Functionalized Nano-SiO2 and Polyvinyl Alcohol, Polymers and Polymer Composites, 29, 2, 96-106.
• Gan, W., Yang, H., Zhang, Y., Shi, S. Q., Lin, C., Pan, L., & Huang, Z. (2016), Synthesis and Characterization of Sucrose-Melamine-Formaldehyde Adhesives, Bioresources, 11, 1, 2516-2525.
• Özbaş, Z. (2018), Amin Grupları ile Fonksiyonelleştirilmiş Poli (vinil alkol) Aşı Kopolimerinin İlaç Salım Sistemlerinde Kullanımının İncelenmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 22, 2, 954-960.