The Concept of Geographical Identity in Turkish Political Anthropology

Yıl 2025, Cilt: 4 Sayı: 6, 189 - 215, 31.08.2025

Ali Buğra Küçük

Öz

Geographical identity is an important concept that draws the boundaries of a society’s cultural, historical and social characteristics. The geographical identity, nature and history of a country shape the lifestyle, values and traditions of the people of that region. This identity creates a sense of belonging among people and paves the way for a “community” to evolve into a “society”; while strengthening social ties, it also contributes to understanding regional differences, preserving local culture and the social and cultural unity of the people.
Geographical identity is determined not only by the historical characteristics of a region, but also by the lifestyle, values and traditions of the people in that region. Since people can draw the boundaries of their identities by establishing a connection with the place they live, geographical identity even affects the way individuals define themselves. In addition, the concept plays an important role in relations with the world: Understanding the cultural structure and geographical identity helps a society to be better understood on a global scale and to establish healthy interactions with different cultures and societies.
The ability to draw the boundaries of a society and later a nation is related to how clearly the definition of geographical identity can be made. Therefore, the creation of an identity definition in order to define the characteristics of the society in Turkey has been seen as a desired goal since the foundation of the country. In this study, it will be explained how the Republic, which was founded with the dissolution of an empire where different ethnicities and belief systems lived together, established this identity and the academic approaches necessary to examine the definition of geographical identity will be discussed.

Anahtar Kelimeler

Geographical Identity , Hyperdiffusionism , Mutual Cultural Exchange , Socialization

Türk Siyasal Antropolojisinde Coğrafi Kimlik Kavramına Yönelik Yaklaşımlar

Öz

Coğrafi kimlik, bir toplumun kültürel, tarihi ve toplumsal özelliklerinin sınırlarını çizen önemli bir kavramdır. Bir ülkenin coğrafi kimliği, doğası ve geçmişi, o bölgenin insanlarının yaşam biçimini, değerlerini ve geleneklerini şekillendirmektedir. Bu kimlik, insanlar arasında aidiyet duygusu oluşturarak bir “topluluğun” “topluma” evrilmesine ön ayak olmaktadır; bir yandan toplumsal bağları güçlendirirken, bir yandan da bölgesel farklılıkları anlamaya, yerel kültürün korunmasına ve halkın toplumsal ve kültürel birliğine katkı sağlamaktadır.
Coğrafi kimlik, sadece bir bölgenin tarihsel özellikleriyle değil, aynı zamanda o bölgedeki insanların yaşam tarzı, değerleri ve gelenekleriyle de belirlenmektedir. İnsanlar kimliklerinin sınırlarını yaşadıkları yerle bağ kurarak çizebildiklerinden, coğrafi kimlik bireylerin kendilerini tanımlama biçimlerini dahi etkilemektedir. Ayrıca kavram, dünyayla olan ilişkilerde de önemli rol oynamaktadır: Kültürel yapıyı ve coğrafi kimliği anlamak, bir toplumun küresel düzeyde daha iyi anlaşılmasına, farklı kültürlerle ve toplumlarla sağlıklı etkileşimler kurmasına yardımcı olmaktadır.
Bir toplum ve sonrasında bir ulus sınırının çizilebilmesi, coğrafi kimlik tanımının ne kadar belirgin bir biçimde yapılabildiğiyle ilişkilidir. Dolayısıyla Türkiye’de toplumun özelliklerinin tanımlanabilmesi için bir kimlik tanımının oluşturulması, ülkenin kuruluşundan itibaren ulaşılmak istenen bir hedef olarak görülmüştür. Bu çalışmada, farklı etnisitelerin ve inanç sistemlerinin bir arada yaşadığı bir imparatorluğun çözülmesiyle kurulan Cumhuriyet’in, bu kimliği nasıl kurduğu anlatılacak ve coğrafi kimlik tanımının incelenebilmesi için gerekli akademik yaklaşımlar tartışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Coğrafi Kimlik , Hiperdifüzyonizm , Kültürel Karşılıklı Etkileşim , Toplumsallaşma

Kaynakça

• Acar, M. (2019). Uluslararası Bir Aktör Olarak İslam İşbirliği Teşkilatı. Barış Araştırmaları ve Çatışma Çözümleri Dergisi, 7(1), 51-68.
• Akşin, S. (2009). Siyasal Tarih (1789-1908). S. Akşin (Dü.) içinde, Türkiye Tarihi 3: Osmanlı Devleti 1600-1908 (s. 77-188). İstanbul: Cem Yayınevi.
• Aktoprak, E. (2010). Devletler ve Ulusları: Batı Avrupa'da Milliyetçilik ve Ulusal Azınlık Sorunları. Ankara: Tan Kitabevi Yayınları.
• Alexander, J., & Schmidt, J. K. H. W. (1996). Social Engineering: Genealogy of a Concept. A. Podgórecki, J. Alexander, & R. Shields (Dü) içinde, Social Engineering (s. 1-21). Ottawa: Carleton University Press.
• Aray, O. (2014). Türklerin Etnik Kökenleri, Anadolu’nun “Türk”leşmesi ve Türk Ulusal Kimliğinin Oluşumu. Cankaya University Journal of Humanities and Social Sciences, 11(1), 41-63.
• Avcı, C. (2005). Türk Tarih Tezi, Amacı, Uygulanışı ve Sonuçları. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(11), 11-32.
• Avcıoğlu, D. (1997). Türklerin Tarihi: Birinci Kitap. İstanbul: Tekin Yayınevi.
• Aydoğan, İ. (2021, Mayıs 19). Gençler Neden Türkü Dinlemiyor? Ocak 4, 2025 tarihinde Maarifin Sesi: https://www.maarifinsesi.com/gencler-neden-turku-dinlemiyor/ adresinden alındı
• Aynacı, C. (2021). Küregençleşme: Gençliğin Küreselleşmesi Sürecinde Milli(leşemeyen) Kültür. Sosyal Sağlık Dergisi, 1(1), 1-20.
• Baysal, T., Sağlam, M., Kıvrak, M., Kay, M. A., & Şentürk, E. (2024). Türkiye’de Gençlerin Çeşitli Değişkenler Açısından Algılarının İncelenmesi - Türkiye Gençlik Araştırması 2022. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(27), 126-158.
• Benedict, R. (2005). Patterns of Culture. New York: Houghton Mifflin.
• Boas, F. (1986). Anthropology and Modern Life. New York: Dover Publications Inc.
• Cem, İ. (2009). Türkiye'de Geri Kalmışlığın Tarihi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Coşkun, V. (2012). Anayasa ve Kürt Meselesi. Liberal Düşünce (66), 83-92.
• Csaba, K. (1996). Pavlik Morozov: A Soviet Case Study of “Dark” Social Engineering. A. Podgórecki, J. Alexander, & ‎. Shields (Dü) içinde, Social Engineering (s. 113-130). Ottawa: Carleton University Press.
• Danış, F. (2023). Toprağa Bağlı Bir Milliyetçilik Teorisi Olarak Mavi Anadolu İdeali. Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları(44), 213-239.
• Demirgül, F. (2018). Çadırdan Saraya Türk Mutfağı. Uluslararası Türk Dünyası Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(1), 105-125.
• Dikici, A. (2006). İbadet Dilinin Türkçeleştirilmesi Bağlamında Türkçe Ezan Denemesi ve Buna Gösterilen Tepkiler. Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları (10), 77-104.
• Dilmener, N. (2003). Bak Bir Varmış Bir Yokmuş: Hafif Türk Pop Tarihi. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Distribution of European Y-Chromosome DNA (Y-DNA) Haplogroups by Country in Percentage. (2017, Haziran). Ocak 15, 2025 tarihinde Eupedia: https://www.eupedia.com/europe/european_y-dna_haplogroups.shtml adresinden alındı
• Dollot, L. (1991). Kitle Kültürü ve Bireysel Kültür. (Ö. Nudralı, Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları.
• Dünyada Küreselleşme ve Bölgesel Entegrasyonlar (AT, N. P. (1995). Türkiye - Türk Cumhuriyetleri İlişkileri Raporu Özeti. Ankara: T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı.
• Elik, S. (2012). Iran-Turkey Relations 1979-2011: Conceptualizing the Dynamics of Politics, Religion and Security in the Middle-Power States. New York: Routledge.
• Erciyas, O. (2010). Özleştirme Çalışmaları Işığında Türk Dil Kurumu Özleştirme Kılavuzu. Journal of Turkish Studies, 5(3), 1187-1197.
• Erkmen, A. (2020). Türkiye’nin NATO Üyeliği ve Üyeliğin TBMM’de Kabulü. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(2), 1024-1049.
• Fine, J. V. (1983). The Ancient Greeks: A Critical History. Massachusetts: Belknap Press of Harvard University Press.
• Freire-Marreco, B. W., & Thomas, N. W. (2022). Anthropological Essays Presented to Edward Burnett Tylor in Honour of His 75th Birthday, Oct. 2, 1907. Los Angeles: Creative Media Partners.
• Gülbil, U. (2019). Kilis’teki Arapça Tabelaların Dil ve Kültür Yönüyle İncelenmesi. İslam Medeniyeti Araştırmaları Dergisi, 4(2), 218-260.
• Gülten, S. (2019). Osmanlı Anadolu’sunda Bir İskân Hikâyesi: Bozok Sancağı’nda Aşiretler, Köylüler ve Celâlîler (16-19. Yüzyıllar). History Studies, 11(1), 128-154.
• Hejl, P. M. (1995). The Importance of the Concepts of “Organism” and “Evolution” in Emile Durkheim’s Division of Social Labor and the Influence of Herbert Spencer. S. Maasen, E. Mendelsohn, & P. Weingart (Dü) içinde, Biology as Society, Society as Biology: Methaphors (s. 155-193). Dordrecht: Springer Science & Business Media.
• Heyerdahl, T. (1990). Kon-Tiki. New York: Simon & Schuster.
• Hooson, D. (1994). Geography and National Identity. Oxford: Wiley.
• Kara, H., & Çatma, B. (2017). Modern Türk Kimliğinin Oluşumunda “Türk Kimdir” Tartışmaları ve Türk Ocağı Kurultayı (1924). Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 339-360.
• Karkın, M., Pelikoğlu, M., & Haşhaş, S. (2014). Bağlama Enstrümanının Öğretim Yöntemleri Kapsamında Yöresel Tavırların Değerlendirilmesi. Art-e Sanat Dergisi, 7(13), 129-148.
• Koca, B., & Saç, S. (2024). Korkuyu Politikleştirmek, Öfkeyi Örgütlemek: Fransa’da (Reconquête) ve Türkiye’de (Zafer Partisi) Aşırı Sağ. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 79(2), 325-350.
• Kroeber, A. L. (2011). Checklist of Civilizations and Culture. New Jersey: Transaction Publishers.
• Kuhn, F. (2013). Identities, Cultures, Spaces: Dialogue and Change. Newcastle: Cambridge Scholars Publishing.
• Kunt, M. (2009). Siyasal Tarih (1600-1789). S. Akşin (Dü.) içinde, Türkiye Tarihi 3: Osmanlı Devleti 1600-1908 (s. 19-73). İstanbul: Cem Yayınevi.
• Levendoğlu, O. (2005). Tarih İçinde Geleneksel Türk Sanat Müziği ve Diğer Kültürlerle Etkileşimleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(19), 253-262.
• Levy, C. (2002). 1918-1945-1989: Making and Unmaking of Stable Societies in Western Europe. C. Levy, & M. Roseman (Dü) içinde, Three Postwar Eras in Comparison: Western Europe 1918-1945-1989 (s. 1-38). New York: Palgrave Macmillan.
• Lewis, B. (1996). Ortadoğu: Hıristiyanlığın Doğuşundan Günümüze Ortadoğu’nun 2000 Yıllık Tarihi. (M. Harmancı, Çev.) İstanbul: Yeni Binyıl.
• Lewis, G. (2002). The Turkish Language Reform: A Catastrophic Success. Oxford: Oxford University Press. Marchetti, R., & Vidović, D. (2010). European Union and Global Democracy. Zagreb: Political Science Research Center.
• Marcuse, H. (1997). Tek-Boyutlu İnsan: İleri İşleyim Toplumunun İdeolojisi Üzerine İncelemeler. (A. Yardımlı, Çev.) İstanbul: İdea Yayınevi.
• McLuhan, M. (2002). The Gutenberg Galaxy: The Making of Typographic Man. Toronto: University of Toronto Press.
• McNeill, W. H. (1992). The Rise of the West: A History of the Human Community. Chicago: The University of Chicago Press.
• Memiş, E. (2022). Eski Anadolu’da Türkler ve Türkler'in Anayurdu Sorunu. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 9(2), 367-388.
• Narveson, J. (1995). Politics, Ethics and Political Correctness. M. Friedman, & J. Narveson içinde, Political Correctness: For and Against (s. 47-106). Maryland: Rowman & Littlefield Publishers Inc.
• Oktay, A. (2000). Siyasal İslam'a İtirazlar. İstanbul: İnkilâp.
• Özdemir, A. Z. (2007). Avşarlar ve Dadaloğlu. Ankara: Ürün Yayınları.
• Özdemir, H. (2008). Siyasal Tarih (1960-1980). S. Akşin (Dü.) içinde, Türkiye Tarihi 4: Çağdaş Türkiye 1908-1980 (s. 227-293). İstanbul: Cem Yayınevi.
• Özkul, Y. E. (2019). Akademik Literatürde Türk Tarih Tezi Sorunsalı. İzmir Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 38-50.
• Palabıyık, M. S. (2010). Sadabad Paktı (8 Temmuz 1937): İtti̇fak Kuramları Açısından Bir İnceleme. Ortadoğu Etütleri, 2(3), 147-179.
• Paquet, G. (2008). Deep Cultural Diversity: A Governance Challenge. Ottawa: University of Ottawa Press.
• Robbeets, M. (2020). The Classification of the Transeurasian Languages. M. Robbeets, & A. Savelyev (Dü) içinde, Oxford Guide to Transeurasian Languages (s. 31-40). Oxford: Oxford University Press.
• Roskin, M., Cord, R. L., Medeiros, J. A., & Jones, W. S. (1997). Political Science. New Jersey: Prentice Hall.
• Sevencan, M. (2006). Bütünleşme Sürecinde AB ve Türk Kimliği Etkileşimi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Avrupa Birliği Anabilim Dalı Doktora Tezi.
• Sivri, M., & Örkün, B. (2012). 17. Yüzyıl Halk Şairi Karacaoğlan'ın Bir Şiiri ile 18. Yüzyıl Divan Şairi Nedim'in Bir Gazeline Göstergebilimsel Açıdan Karşılaştırmalı Bir Yaklaşım. Folklor/Edebiyat, 18(71), 165-183.
• Soysal, N. F., & Dönmez, A. O. (2022). Türk Gençlerinin Türk Halk Müziği Dinleme Tercihleri ve Türk Halk Müziği Sanatçısı Musa Eroğlu Hakkındaki Görüşleri. Rast Müzikoloji Dergisi, 27-42.
• Şahin, A., & Şenol, D. (2024). Toplumsal Aidiyet ve Kimlik Bağlamında Gençlik. Journal of Social, Humanities and Administrative Sciences, 10(2), 137-148.
• Şahin, H. İ. (2018). Türk Halk Şiirinin Kökeni, Gelişimi ve Genel Özellikleri. A. Duymaz, & Ç. Kara (Dü) içinde, Türk Halk Şiiri (s. 2-28). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Şimşir, B. N. (1979). Amerikan Belgelerinde Türk Yazı Devrimi. Belleten, 43(169), 107-214.
• Tachau, F. (2022). Türklerde Milli Kimlik Arayışı. (Ö. Evrensel, Dü.) Anadolu Mecmuası, 1(2), 81-92.
• Tezcan, M. (2000). Türk Yemek Antropolojisi Yazıları. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı.
• Tombuş, E. (2020). The People and Its Embodiment: Authoritarian Foundations of Constitutions in Turkey. F. Petersen, & Z. Yanaşmayan (Dü) içinde, Failure of Popular Constitution Making in Turkey: Regressing Toward Constitutional Autocracy (s. 59-83). Cambridge: Cambridge University Press.
• Türk Tarih Heyeti (Türk Ocağı). (1930). Türk Tarihinin Ana Hatları. İstanbul: Devlet Matbaası.
• Türkiye’deki Suriyeli Sayısı Aralık 2024. (2025, Ocak 14). Ocak 30, 2025 tarihinde Mülteciler Derneği: https://multeciler.org.tr/turkiyedeki-suriyeli-sayisi/#:~:text=İçişleri%20Bakanlığı%20Göç%20İdaresi%20Başkanlığı,milyon%20214%20bin%20780%27di adresinden alındı
• Walcott, R. (1974). The Chöömij of Mongolia: A Spectral Analysis of Overtone Singing. M. Hood (Dü.) içinde, Selected Reports in Ethnomusicology - Volume II, No. 1 (s. 54-61). Los Angeles: University of California.
• White, L. A. (2016). The Evolution of Culture: The Development of Civilization to the Fall of Rome. New York: Routledge.
• Yalçın, M. (2023). Türk Yemek Kültür Mirasının Coğrafyası, Kaynağı ve Evreleri. Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi, 8(2), 128-142.
• Yavuz, M. H. (2006). Introduction: The Role of the New Bourgeoisie in the Transformation of the Turkish Islamic Movement. M. H. Yavuz (Dü.) içinde, The Emergence of a New Turkey: Islam, Democracy and the AK Party (s. 1-23). Salt Lake City: Utah University Press.
• Yılmaz, S. R. (2022). Nihal Atsız Türkçülüğü ve Milliyetçi Hareketin Yol Ayrımı. Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 7(3), 784-797.
• (2021). Türk Dış Politikasında “Değerli Yalnızlık Politikası” ve “Derin Yalnızlık Konumu”. İstanbul: Toplumcu Düşünce Enstitüsü Dış Politika Değerlendirme Notu.