Gazzali, who was one of the most prominent figures in Islamic world during the Middle Ages, was theologian, Sufi and thinker and he seek to certain knowledge (yakin) through scepticism as a method and fell into great questioning. In his investigation Gazzali argues many issues, such as reason, self, intuition, causality, which are discussed also many other philosophers, through philosophical style and affected many thinkers both in east and west. Following these effects, it can be easily seen that there are some similarities between his and other philosophers’ explanations. French philosopher René Descartes is such a philosopher who shares some similarities with Gazzali. So, in this article, it will be tried to show these similarities and also differences based on chosen works of Gazzali and Descartes. But before that in the introduction, it will be presented how much Gazzali was known during the 12th and 13th century in the Latin West. This will show the reader the possibility of Gazzali’s effect on later periods on western thinkers, especially on Descartes. In the last part, it will be tried to argue that whether Descartes know about Gazzali’s Works or not based on some discussions in the literature.
Gazzâlî Descartes Scepticism Epistemology Islamic Philosophy Modern Philosophy
İslam dünyasının yetiştirdiği ve “Hüccet’ül İslâm” (İslâm’ın Delili) olarak anılan kelâmcı, mutasavvıf ve filozof Gazzâlî (d. 450/1058, ö. 505/1111) kesin bilgiyi (yakîn) arayışında şüphe metodunu kullanarak büyük bir sorgulama içerisine girmiştir. Araştırmalarında akıl, nefs, ruh, sezgi, nedensellik gibi birçok filozofun da gündeminde olan meseleleri felsefi bir üslupla tartışan Gazzâlî, bu anlamda doğuda ve batıda birçok düşünürü etkilemiştir. Bu etkiler takip edildiğinde Gazzâlî’nin açıklamalarıyla diğer filozofların düşünceleri arasında benzerlik gözden kaçmamaktadır. Gazzâlî ile bazı benzerlikler taşıyan ve tartışma konusu olan bir düşünür de Fransız filozof René Descartes’dır (d. 1596, ö. 1650). Descartes’ın Yöntem Üzerine Konuşma, Meditasyonlar gibi eserlerine bakıldığında Gazzâlî’nin özellikle el-Munkız mine’d-dalâl, Kimyâ-i Sa‘âdet gibi eserlerinde yaptığı açıklamalarla benzerlik göstermektedir. Bu makalede, öncelikle İslam düşüncesinin Batıya etkisi bağlamında Gazzâlî’nin bilinirliği ortaya koyulmaya çalışıldıktan sonra, Gazzâlî’nin bahsi geçen eserlerindeki açıklamalarıyla Descartes’ın açıklamaları arasındaki benzerlik ve farklılıklar belirtilmeye çalışılacaktır. Son bölümdeyse Descartes’ın Gazzâlî’nin eserlerini bilip bilmediğine yönelik tartışmalara bir nebze olsun katkı sunulmaya gayret edilecektir.
Gazzâlî Descartes Şüphecilik Bilgi felsefesi İslam Felsefesi Modern Felsefe
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Felsefe |
Bölüm | Araştırma Makalesi |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 14 Haziran 2023 |
Gönderilme Tarihi | 15 Şubat 2023 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 |