ON THE KANT’S DEONTOLOGICAL ETHICS

Yıl 2017, Sayı: 6, 57 - 84, 20.01.2017

Muhammet Sait Duran

Öz

Kant has endeavored to develop a pure rational ethics through
investigating morality, free from any emotional motivation and its consequences.
He refused the previous moral notions putting happiness and teleology at the center
of ethics, and replaced them with the notion of deontology. Parallel to his
understanding of morality, Kant advanced a novel notion of freedom constructed on autonomy of the reason. The concept of freedom constitutes the crisscrossing
point of his theoretical and practical philosophies. His attempt to reconcile his
notion of freedom with the deterministic notion of nature, which is based on a web
of causality without exception, is one of the most complex problematics of his
philosophy. While attempting to demonstrate the possibility of freedom in his
theoretical philosophy Kant rests, in his practical philosophy, the reality of
morality on the consciousness of the moral law, which he characterizes as the only
factuality of the reason. In Kant‟s philosophy, freedom and morality constitute the
inseparable terms from one another, and voluntary freedom is nothing but to
conform to imperatives of the moral law of pure reason. He claims that pure reason
should be the mere source for morality to be realized. This can only be made
possible if and when the moral conducts act would be purified from all emotional
and purposeful elements and be pursued with a consciousness of duty which stems
from the respect for moral law. With his categorical imperative, Kant attributes the
moral judgment to the ability of the criterion for the rational principles underlying
the moral conducts act that could be universalized. Kant has attempted to overcome
the moral relativism, and to construct as well, a universal morality by setting the
reason abstracted from experience as the basis for the moral authority. However,
attaining the goal of pure rationalism in the Kant‟s philosophy has paved the way
for constructing an empty formalism and an ethical rigorism.

Anahtar Kelimeler

Ethical Formalism, Deontology, Categorical Imperative, Universal, Morality, Kant

KANT’IN ÖDEV AHLAKI ÜZERİNE

Öz

Kant, ahlakı hissi saiklerden ve sonuçlarından bağımsız olarak
değerlendirerek, salt rasyonel bir etik geliştirmeye çalışmıştır. Kendinden önceki,
mutluluğu ve amaçsallığı ahlakın merkezine yerleştiren anlayışı eleştirir ve bunun
yerine ödev kavramını yerleştirir. Kant, ahlak anlayışına paralel olarak aklın
özerkliğine isnat ettiği özgün bir özgürlük anlayışı geliştirmiştir. Özgürlük kavramı,
onun teorik ve pratik felsefesinin kesişme noktasını teşkil eder. Onun, aklın
özerkliğine dayandırdığı özgürlük anlayışını, istisnasız bir nedensellik örgüsüne
sahip determinist tabiat anlayışıyla telif çabası felsefesinin en girift sorunlarından
birini oluşturur. Teorik felsefesinde özgürlüğün imkânını göstermeye çalışırken,
pratik felsefesinde ahlakiliğin gerçekliğini, aklın tek olgusu olarak nitelendirdiği
ahlak yasasının bilincine dayandırır. Kant‟ın düşüncesinde özgürlük ve ahlakilik
birbirinden ayrılamaz kavramları oluşturur ve iradi özgürlük, saf aklın ahlak
yasasının emrine uymasından ibarettir. Ahlakiliğin gerçekleşmesi için sadece salt
akıl kaynak olması gerektiğini savunur. Ona göre bu ancak ahlaki eylemin, bütün
hissi ve amaçsal etkenlerden arındırılarak, onu sadece ahlak yasasına olan saygıdan
doğan ödev bilinciyle yerine getirilmesi suretiyle gerçekleştirilebilir. Kant, mutlak
emir ile ahlaki yargıyı, eylemlerin temelinde yatan rasyonel ilkelerin
evrenselleştirilebilirliği kıstasına bağlamıştır. O, tecrübeden tecrit edilmiş aklı,
ahlaki otorite olarak temellendirmiş ve böylece ahlaki rölativizmi aşmaya ve
evrensel bir ahlak kurmaya çalışmıştır. Fakat Kant‟ın ahlak felsefesindeki salt
rasyonellik hedefi, bir taraftan içerikten yoksun bir formalizmi; diğer taraftan da
kuralcı katı bir norm anlayışını doğurmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kant, Ödev Ahlakı, Özgürlük, Mutlak Emir, Evrensel Ahlak, Ahlaki Formalizm

Kaynakça

• Ralf Dreier: Recht, Moral, Ideologie, Studien zur Rechtstheorie, Suhrkamp: Frankfurt am
• Main 1981.