Cassirer’de Mitik Bilinç

Yıl 2022, Sayı: 17, 104 - 120, 14.06.2022

Nil Avcı

https://doi.org/10.55256/temasa.1027822

Öz

Bu makalenin amacı Ernst Cassirer’in mitik bilinç kavramını çözümlemektir. Çözümleme Cassirer’in Yeni-Kantçı geleneği takip ettiğinin kabulü yerine onun felsefesinin bir tür fenomenoloji olduğu kabulü üzerine inşa edilmiştir. Bu kabul ve vurgu ile Cassirer’in Sembolik Formlar Felsefesi’nin ikinci cildinde sunduğu mit kuramı fenomenolojik bir bağlama yerleştirilecektir. Böylece Cassirer’in miti tanımlama çabasının özünde bilincin gelişimindeki ilksel formu ifşa etme çabası olduğu gösterilecektir. Cassirer için mitin önemi onun belirli bir görü, kavrayış, algı, davranış, benlik ve yaşam formunu içeren deneyim dünyasına işaret etmesinden gelir; çünkü mitosların üretilebilmesinin koşulu öncelikle dünyanın mitik bir bütünlük kazanarak deneyimlenmesidir. Dünyanın mitik belirişini aşkınsal (transendental) olarak koşullayan ve deneyimleyen bilinç ise mitik bilinçtir. İşte felsefenin asıl araştırması gereken bu bilinç biçiminin tinsel ilkesi, anlamlandırma edimi ve onun diğer bilinç biçimleriyle paylaştığı evrensel yapıları kendine has farklılaştırma biçimleridir. Bu doğrultuda makale, Cassirer’in izinden giderek, onun diğer mit kuramlarına dair eleştirisiyle başlayacaktır. İlk bölüm mitik bilincin asli edimini açıklayan kavramların yasallık, kurucu etkinlik ve dolayım olduğunu öne sürecek ve kavramların köklerinin Kant’ın eleştirel felsefesine uzandığını gösterecektir. İkinci bölüm sembolik formları “dünya edinme yolları” olarak açımlayacaktır. Bu bölümde mitik bilincin temel kategorileri, özellikle nedensellik kategorisi üzerinde durulacaktır. Son bölümde ise mitik zaman ve mekân görülerinin birlik verici ve ayırt edici veçheleri tartışılacaktır. Böylece bu bölümleme, bize mitik bilincin diğer temel bilinç biçimlerinden, sağduyunun empirik bilincinden ve kuramsal-bilimsel bilinçten, farkını ortaya koyma olanağını da sunmuş olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Ernst Cassirer, sembolik form, mitik bilinç, mit, fenomenoloji, deneyim, yasallık

Kaynakça

• Bayer, Thora Ilin. Cassirer’s Metaphysics of Symbolic Forms: A Philosophical Commentary. New Haven & London: Yale University Press, 2001.
• Cassirer, Ernst. “‘Spirit’ and ‘Life’ in Contemporary Philosophy” in The Library of Living Philosophers VI: The Philosophy of Ernst Cassirer, Editör: Paul Arthur Schilpp, 855-881. Evanston, İllinois: The Library of Living Philosophers, Inc., 1949.
• Cassirer, Ernst. “Der Begriff der symbolischen Form im Aufbau der Geisteswissenschaften” in Schriften zur Philosophie der symbolischen Formen, Auf der Grundlage der Ausgabe Ernst Cassirer. Gesammelte Werke, Editör: Marion Lauschke, 63-93. Hamburg: Felix Meiner Verlag, 2009.
• Cassirer, Ernst. “Goethe und die mathematische Physik” in Idee und Gestalt, 33-80. Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft, 1971.
• Cassirer, Ernst. Das Erkenntnisproblem, Dritter Band: Die Nachkantischen Systeme. Berlin: Verlag Bruno Cassirer, 1920.
• Cassirer, Ernst. İnsan Üstüne Bir Deneme. İstanbul: Remzi Kitapevi, 1980.
• Cassirer, Ernst. Philosophie der symbolischen Formen, Dritter Teil, Phänomenologie der Erkenntnis. Hamburg: Felix Meiner Verlag, 2010.
• Cassirer, Ernst. Philosophie der symbolischen Formen, Erster Teil, Die Sprache. Hamburg: Felix Meiner Verlag, 2010.
• Cassirer, Ernst. Philosophie der symbolischen Formen, Zweiter Teil, Das mythische Denken. Hamburg: Felix Meiner Verlag, 2010.
• Cassirer, Ernst. Sembolik Formlar Felsefesi I: Dil. Çeviren: Milay Köktürk, Ankara: Hece Yayınları, 2005.
• Cassirer, Ernst. Sembolik Formlar Felsefesi II: Mitik Düşünme. Çeviren: Milay Köktürk, Ankara: Hece Yayınları, 2005.
• Cassirer, Ernst. Sembolik Formlar Felsefesi III: Bilginin Fenomenolojisi. Çeviren: Milay Köktürk, Ankara: Hece Yayınları, 2018.
• Cassirer, Ernst. Zur Metaphysik der symbolischen Formen. Nachgelassene Manuskripte und Texte. Hamburg: Meiner, 1995.
• Hamburg, Carl H. Symbol and Reality: Studies in the Philosophy of Ernst Cassirer. Netherlands: Martinus Nijhoff, The Hague, 1956.
• Heis, Jeremy. “Neo-Kantianism,” The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Summer 2018 Edition), ed. Edward N. Zalta. https://plato.stanford.edu/archives/sum2018/entries/neo-kantianism/.
• Kant, Immanuel. Arı Usun Eleştirisi. Çeviren: Aziz Yardımlı, İstanbul: İdea Yayınevi, 1993.
• Kant, Immanuel. Kritik der reinen Vernunft. Werkausgabe Band III. ed. Wilhelm Weischedel, Frankfurt am Main: Shurkamp, Insel Verlag Wiesbaden, 1956.
• Kaufmann, Fritz. “Cassirer, Neo-Kantianism and Phenomenology” in The Library of Living Philosophers VI: The Philosophy of Ernst Cassirer, Editör: Paul Arthur Schilpp, 799-855. Evanston, İllinois: The Library of Living Philosophers, Inc., 1949. Krois, John Michael. Cassirer: Symbolic Forms and History. New Haven and London: Yale University Press, 1987.
• Lofts, Steve G. Ernst Cassirer: A "Repetition" of Modernity. New York: State University of New York Press, 2000.
• Matherne, Samantha. Cassirer. London and New York: Routledge, 2021.
• Renz, Ursula. “From Philosophy to Criticism of Myth: Cassirer's Concept of Myth,” Synthese 179, sayı: 1 (2011): 135-152.
• Schultz, William. Cassirer and Langer on Myth. New York and London: Routledge, 2000.
• Skidelsky, Edward. Ernst Cassirer: The Last Philosopher of Culture. Princeton and Oxford: Princeton University Press, 2008.
• Verene, Donald Phillip. “Cassirer’s Phenomenology of Culture,” The Journal of Speculative Philosophy 27, sayı: 1 (2013): 33-46.
• Verene, Donald Phillip. “Cassirer’s View of Myth and Symbol,” The Monist 50, sayı: 4 (1966): 553-564.
• Verene, Donald Phillip. “Kant, Hegel, and Cassirer: The Origins of the Philosophy of Symbolic Forms,” Journal of the History of Ideas 30, sayı: 1 (1969): 33-46.
• Verene, Donald Phillip. The Origins of the Philosophy of Symbolic Forms: Kant, Hegel and Cassirer. Evanston, Illinois: Northwestern University Press, 2011.