Ütopyadan Distopyaya Cinsellik Ediminin Rolü

Yıl 2022, Sayı: 17, 17 - 33, 14.06.2022

Yakup Akyüz

https://doi.org/10.55256/temasa.990227

Öz

Cinsellik olgusu yemek, içmek gibi biyolojik, fizyolojik ve sosyolojik bir olgu, temel bir ihtiyaç kabul edilmiştir. Bu nedenle hakkında her dönemde düşünceler üretilmiştir. Felsefede de cinselliğin ne olduğu ve nasıllığı tartışılmış ve tartışılmaya devam etmektedir. Cinsellikte ilişki biçimi, tercihler, çıplaklık, aile, üreme ve haz olgusu tartışılan konulardan bazılarıdır. Bu bağlamda siyasal devlet teorileri olan ütopyalarda da cinsellik olgusu ele alınıp işlenilmiştir. Platon, Yunan toplumunda görülen ilişki biçimlerine eserlerinde yer vermiş ve kadın-erkek arasındaki cinselliği savunmuştur. Kadın-erkek ilişkisini doğal görüp, bunun dışındakileri olumlu karşılamamıştır. Kadın-erkek arası cinsellik Rönesans dönemi ütopyalarında savunulmaya devam etmiştir. Katolik felsefesi Rönesans ütopyalarında etkisini sürdürmüştür. Bu etkinin sonucu olarak Rönesans ütopyaları da kadın erkek ilişkisine dayalı olan ve devlet kontrolündeki cinselliği savunmuşlardır. Ütopyalara karşı tepki amaçlı yazılan distopyalarda kadın erkek ilişkisine dayalı sadece üreme amaçlı cinsellikten vazgeçilmiştir. Cinsellik devlette otoritenin devamlılığını sağlama amacına yönelik eylem haline gelmiştir. Distopyalardaki devlette cinsellik haz amaçlı olsa bile yasalara bağlı kalmıştır. Son dönemde tepkisel amaçlı ortaya konulan feminist ütopya ve distopyalar, kendinden önceki ütopya ve distopyalardaki kadına yönelik cinsellik algısını eleştirmiştir. Feminist ütopya ve distopyalar her iki bakışında kadını ötelediğini düşündüğünden, ütopya ve distopya yazınındaki kadın erkek ilişkisine bakışın farklılaşmasını öngörmüştür.

Anahtar Kelimeler

Ütopya, distopya, cinsellik, kadın, erkek, devlet.

Kaynakça

• Akyüz, Yakup. Ütopyalarda Din-Siyaset İlişkisi. İstanbul: Cinius Yayınları, 2021.
• Atwood, Margared. Damızlık Kızın Öyküsü. Çeviren: Sevinç Altınçekiç ve Özcan Kabakçıoğlu, İstanbul: Doğan Kitap, 2018.
• Ayata, Ali, ve Hande Saadet Takkaç. “AB-Türkiye İlişkileri Bağlamında Toplumsal Cinsiyet Politikaları AB İlerleme Raporları Perspektifinden Bir Değerlendirme,” Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 20, sayı: 2 (Haziran 2020): 197-214.
• Bacon, Francis. Yeni Atlantis. Çeviren: Cenk Saraçoğlu, İstanbul: Bordo&Siyah Yayınları, 2004.
• Bezel, Nail. Yeryüzü Cennetlerinin Sonu, Ters Ütopyalar. İstanbul, 1984.
• Bradbury, Ray. Fahrenheit 451. Çeviren: Zerrin Kayalıoğlu, İstanbul: İthaki Yayınları, 2012.
• Burgess, Antony. Otomatik Portakal. Çeviren: Aziz Üstel, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları, 2007.
• Campanella. Güneş Ülkesi. Çeviren: Vedat Günyol, İstanbul: Sosyal Yayınları, 1996.
• Deighton, Hilary J. Eski Atina Yaşantısında Bir Gün. Çeviren: Hande Kökten Ersoy, İstanbul: Homer Kitabevi, 2012.
• Doğan, Sedat. “Ütopya ve Trajedi,” İLEM Yıllık sayı: 3 (t.y.).
• Dürüşken, Çiğdem. Roma’nın Gizem Dinleri. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 2000.
• Euripides. Bakkhalar. Çeviren: Sabahattin Eyüboğlu, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları, 2010.
• Euripides. Medea. Çeviren: Metin Balay, İstanbul: Mitos Boyut Yayınları, 2014.
• Foucault, M. Cinselliğin Tarihi II. Çeviren: Hülya Tufan, İstanbul: Afa Yayınları, 1988.
• Gezgin, İsmail. Antik Yunan Ve Roma Sanatında Cinsellik ve Erotizm. İstanbul: Alfa Yayınları, 2010.
• Goldhill, S. Aşk, Seks ve Tragedya. Çeviren: Elif Subaş, İstanbul: Dharma Yayınları, 2009.
• Hesiodos. Theogonia&İşler ve Günler. Çeviren: Azar Erhat ve Sabahattin Eyüboğlu, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları, 2016.
• Huxley, Aldous. Cesur Yeni Dünya. Çeviren: Ümit Tosun, İstanbul: Ithaki Yayınları, 2000.
• Jules, Michelet. Rönesans. Çeviren: Kazım Berker, İstanbul: M.E.B. Yayınları, 1996.
• Kumar, Krishan. Ütopyacılık. Çeviren: Ali Somel, Ankara: İmge Kitabevi, 2005.
• More, Thomas. Ütopya. Çeviren: Necmiye Uçansoy, İstanbul: Bordo&Siyah Yayınları, 2008.
• Orwell, George. 1984. Çeviren: Celal Üster, İstanbul: Can Yayınları, 2008.
• Piercy, Marge. Zamanın Kıyısındaki Kadın. Çeviren: Füsun Tülek, İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2012.
• Platon. Devlet. Çeviren: Sabahattin Eyüboğlu ve M. Ali Cimcoz, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları, 2000.
• Platon. Menon. Çeviren: Adnan Cemgil, İstanbul: M.E.B. Yayınları, 1942.
• Platon. Şölen. Çeviren: Azar Erhat ve Sabahattin Eyüboğlu, İstanbul: Remzi Kitabevi, 1998.
• Platon. Timaios. Çeviren: Erol Güney ve Lütfi Ay, İstanbul: M.E.B. Yayınları, 1997.
• Platon. Yasalar. Çeviren: Candan Şentuna ve Saffet Babür, İstanbul: Kabalcı Yayınları, 2020.
• Popper, Karl. Açık Toplum ve Düşmaları, Platon. Çeviren: Mete Tunçay, C. 1. Ankara: Liberte Yayınları, 2008.
• Sophokles. Antigone. Çeviren: Furkan Akderin, İstanbul: Sümer Kitabevi, 2013.
• Şimşek, M. Sait. Hayat Kaynağı Kur’an Tefsiri. C. 1. İstanbul: Beyan Yayınları, 2012.
• Şimşek, M. Yaratılış Olayı. İstanbul: Beyan Yayınları, 1998.
• Tamer, D. Augustus Çağında Cinsel Suçlar ve Lex lulia De Adulteriis. İstanbul: Homer Kitabevi, 2007.
• Topakkaya, Arslan. Platon-Aristoteles Karşılaştırması. Ankara: Nobel Yayınları, 2014.
• Yazır, Elmalı’lı M. Hamdi. Hak Dini Kur’an Dili. C. 1. İstanbul: Eser Neşriyat ve Dağıtım, 1971.
• Yıldırım, Duran Ali. Kur’an da Fesat. Konya: Çimke Yayınları, 2016.
• Zamyatin, Yevgeni. Biz. Çeviren: Füsun Tülek, İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2011.