Bir Faaliyet Olarak Felsefe ve Düşünce

Yıl 2022, Sayı: 18, 68 - 85, 14.12.2022

Muhammet Sait Duran

https://doi.org/10.55256/temasa.1170298

Öz

Düşünme, insan için düşüncenin ortaya çıkması için yegâne imkândır. İnsan, bütün soyutluğuna rağmen, teorik düşünce ile de edimsel olarak irtibat kurar. Bu makalede, felsefe etkinliği bir “eylem” olarak ele alındı ve felsefe yapmanın ve teorik düşünmenin bir eylem olarak ne anlama geldiği araştırıldı. Öncelikle, düşünme ve düşünce arasındaki ilişki ortaya konmaya çalışıldı. Daha sonra felsefe faaliyetinin insanın diğer eylemleri ile ortak tarafları ve onu diğer eylemlerden ayıran özellikleri irdelendi. Bu anlamda, ilk olarak insani eylemin en ilkel zemini olan duyusallık ile felsefe etkinliğinin ilişkilisi sorgulandı. Özellikle Platon ve Aristoteles’in işaret ettiği, felsefenin başlangıcındaki estetik temelin altı çizildi ve onların görüşlerinden yola çıkılarak bu ilişkinin mahiyeti araştırıldı. Felsefeyi bir etkinlik olarak ele almak, felsefenin en temel ayrımını, teori ve pratik arasındaki ayrımı bir bütün olarak değerlendirmeyi gerektirir. Bu bağlamda, eylemlerdeki rasyonelliğin düşünce faaliyeti ile ilişkisi araştırıldı. Bilhassa Aristoteles’in gaye/amaç ve eylem ilişkisi içerisinde geliştirdiği ahlak anlayışı çerçevesinde, düşünme ve ahlak arasında nasıl bir ilişki olduğu ortaya konulmaya çalışıldı. Son olarak, çağdaş bilgi ve bilim anlayışı bu ilişki perspektifinden değerlendirildi.

Anahtar Kelimeler

Eylem, Düşüncenin Edimselliği, Düşünme-Estetik İlişkisi, Düşünme-Ahlak İlişkisi, Teori, Pratik

Kaynakça

• Aristoteles. Eudemos’a Etik. Çeviren: Saffet Babür, Ankara: Dost Yayınları, 1999.
• Aristoteles. Metafizik. Çeviren: Y. Gurur Sev, İstanbul: Pinhan Yayıncılık, 2018.
• Aristoteles. Nikomakhos’a Etik. Çeviren: Furkan Akderin, İstanbul: Say Yayınları, 2014.
• Aristoteles. Politika. Çeviren: Özgüç Orhan, İstanbul: Pinhan Yayıncılık, 2021.
• Aristoteles. Ruh Üzerine. Çeviren: Ömer Aygün ve Y. Gurur Sev, İstanbul: Pinhan Yayıncılık, 2018.
• Bacon, Francis. Novum Organum. Çeviren: Talip Kabadayı, Ankara: Bilgesu Yayınları, 2015.
• Ebbersmeyer, Sabrina. “Liebe” in Platon-Handbuch, Editör: Christoph Horn vd., 300-305. Stuttgart: Metzler, 2009.
• Foucault, Michel. Bilme İstenci Üzerine Dersler. Çeviren: Kerem Eksen, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2012.
• Foucault, Michel. Bilme İstenci Üzerine Dersler. Çeviren: Kerem Eksen, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2012.
• Heidegger, Martin. Hümanizm Üzerine. Çeviren: Yusuf Örnek, İstanbul: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları, 2013.
• Höffe, Otfried. Aristoteles. München: Beck, 2006.
• Hume, David. İnsan Doğası Üzerine Bir İnceleme / A Treatise of Human Nature. Çeviren: Aziz Yardımlı, İstanbul: İdea Yayınları, 2016.
• Kant, Immanuel. Kritik der reinen Vernunft. Hamburg: Felix Meiner, 1964.
• Kant, Immanuel. Logik, Physische, Geographie, Pädagogik. Akademie-Ausgabe 9. c. Berlin: De Gruyter, 1987.
• Manuwald, Bernd. “Philosophie” in Platon-Handbuch, Editör: Christoph Horn vd., 318-320. Stuttgart: Metzler, 2009.
• Peters, Francis. Antik Yunan Felsefe Terimleri Sözlüğü. Çeviren: Hakkı Hünler, İstanbul: Paradigma Yayınları, 2004.
• Platon. Phaidros. Çeviren: Furkan Akdemir, İstanbul: Say Yayınları, 2015.
• Platon. Philebos. Çeviren: Furkan Akderin, İstanbul, Say Yayınları, 2013.
• Platon. Sofist, Çeviren: Furkan Akderin, İstanbul: Say Yayınları, 2015.
• Platon. Symposion: Şölen. Çeviren: Eyüp Çoraklı, İstanbul: Alfa Yayınları, 2014.
• Platon. Theaitetos. Çeviren: Birdal Akar, Ankara: Bilgesu Yayıncılık, 2016.
• Prechtl, Peter. “Erklären – Verstehen – Kontroverse” in Metzler Philosophie Lexikon, Editör: Peter Prechtl and Peter Burkard, 141-143. Stuttgart / Weimar: Metzler 2008.
• Regenbogen, Arnim. “Philosophiebegriffe” in Enzyklopädie Philosophie, Editör: H. J. Sandkühler, 2022-2037. Hamburg: Meiner, 1999.
• Ross, David. Aristoteles. Çeviren: Ahmet Arslan, İstanbul: Kabakçı Yayınları, 2011.
• Wittgenstein, Ludwig. Tractatus Logico-Philosophicus. Çeviren: Oruç Aruoba, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2013.