Michael J. Sandel’in Piyasa Ahlakı Eleştirisi: Yozlaşan Toplum ve Tehdit Altındaki Demokrasi

Yıl 2022, Sayı: 18, 103 - 113, 14.12.2022

Umut Dağ

https://doi.org/10.55256/temasa.1183585

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmada Michael J. Sandel’in piyasa ahlakına yönelik eleştirileri analiz edilecektir. Sandel’in temel iddiası olan, piyasa ahlakının toplumsal yaşama egemen olmasının sosyal iyilerin (social goods) yozlaşmasına neden olduğu ve bunun da demokrasi rejimini tehdit altında bıraktığı iddiası çalışmada ön plana çıkarılmıştır. Piyasa ahlakının sosyal yaşama egemen olması toplumu bir arada tutan sosyal iyilerin alınıp satılmasını meşru görmektedir. Bu meşruiyet Sandel’e göre iki açıdan ciddi sorunlar ortaya çıkarmaktadır. İlk olarak piyasa ahlakı, toplumu toplum yapan ve insanları bir arada ortak bir amaç etrafında yaşama imkânı sağlayan sosyal iyileri alınıp satılan birer metaya dönüştürmekle bu iyileri yozlaştırmaktadır. İkinci olarak da sosyal iyilerin yozlaştığı bir toplumda yurttaşların kendi kendini yönetme biçimi olarak tanımlanan demokratik rejim varoluşsal bir tehdit altındadır. Burada yapılması gereken en önemli şey ise piyasa hâkimiyetinin ahlaki anlamda sınırlandırılması olacaktır. Sandel’in sınırlandırılması gerektiğini düşündüğü piyasa ahlakı ise ancak onun yaslandığı liberalizmin ciddi bir biçimde eleştiriye tabi tutulmasıyla mümkündür. Çalışmanın dayandığı ana fikirlerden birisi de bu olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Demokrasi, Sosyal iyiler, Piyasa ahlakı, Yozlaşma, Adalet

Kaynakça

• Aristoteles, Politika. Çeviren: Mete Tunçay, İstanbul: Remzi Kitabevi, 1983.
• Baudrillard, Jean. Tüketim Toplumu. Çeviren: Nilgün Tutal ve Ferda Keskin, İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2021.
• Crick, Bernard. Democracy A Very Short Introduction. New York: Oxford University Press, 2002.
• Frank, William A. “Authority and the Common Good in Democratic Governance,” The Review of Metapysics 60(4), (2007): 813- 832.
• Kymlicka, Will. Çağdaş Siyaset Felsefesine Giriş. Çeviren: Ebru Kılıç, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2006.
• MacIntyre, Alasdair. Whose Justice? Which Rationality?. Indiana: University of Notre Dame Press, 1988.
• Ruby, Christian. Siyaset Felsefesine Giriş. Çeviren: Aziz Ufuk Kılıç, İstanbul: İletişim Yayınları, 1996.
• Sandel, Michael J. “The Procedural Republic and the Unencumbered Self,” Political Theory, 12(1), (1984): 81- 96.
• Sandel, Michael J. Adalet. Çeviren: Mehmet Kocaoğlu, İstanbul: BigBang Yayınları, 2015.
• Sandel, Michael J. Liberalizm ve Adaletin Sınırları. Çeviren: A. Emre Zeybekoğlu, Ankara: Dost Kitabevi, 2014.
• Sandel, Michael J. Paranın Satın Alamayacağı Şeyler. Çeviren: Mehmet Kocaoğlu, Ankara: Ekşi Kitaplar, 2016.
• Scruton, Roger. The Palgrave Macmillan Dictionary of Political Thought. New York: Palgrave Macmillan Press, 2007.
• Stiglitz, Joseph H. Eşitsizliğin Bedeli. Çeviren: Ozan İşler, İstanbul: İletişim Yayınları, 2015.
• Strauss, Leo. Politika Felsefesi Nedir. Çeviren: Solmaz Zelyüt Hünler, İstanbul: Paradigma Yayınları, 2000.
• Taylor, Matthew and Michael J. Sandel. “Taking Society to Market,” RSA Journal 159, (2013): 24- 29.
• Walzer, Michael. “The Communitarian Critique of Liberalizm,” Political Theory 18, no: 1 (1990): 6- 23.
• Watts, Michael. Piyasa Ekomomisi Nedir?. Çeviren: Levent Köker, Ankara: Yetkin Basımevi, 1992.