Heidegger’in Varlık Anlayışı Özelinde Phainomenon Kavramının Kökenine Dair Bir İnceleme

Yıl 2024, Sayı: 22, 144 - 156, 12.12.2024

İbrahim Günaydın

https://doi.org/10.55256/temasa.1551210

Öz

Martin Heidegger’in phainomenon kavramına dair yapmış olduğu yorumuyla etimoloji ağırlıklı sözlüklerde geçen bu terime dair birtakım bulguların karşılaştırılıp incelenmesi ve sonrasında bu incelemelerin değerlendirilip yorumlanması çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Ayrıca bu çalışma ilgili amaç dairesinde kalarak kavramın etimolojik ve tarihsel incelemesini Heidegger’in varlık felsefesi ile birleştirerek, bu kavramın onun nezdinde nasıl yeniden yorumlandığını ve felsefi bir derinlik kazandığını tartışır. Bu tartışmada yatan gaye phainomenon’un dilsel kökenlerinden hareketle, Heidegger’in ontolojik yaklaşımına doğru bir geçiş yaparak, varlığın kendini açığa çıkarma sürecini ve bu sürecin felsefi anlamını kavramaya çalışmaktır. Çalışmanın kapsamı, Heidegger’in 1927 yılında yayımlanmış eseri Varlık ve Zaman’ın “Mukaddime”sinin “İkinci Bölümü”nde geçen “Fenomenolojik Araştırma Yöntemi” kısmının, “Phainomenon Kavramı” alt başlığı altında yer alan phainomenona dair yorumlar olacaktır. Phainomenon Heidegger’de varlığın kendisinin ortaya çıkma biçimi olmasından ötürü onun varlık anlayışının temel bir unsurudur. Bu nedenle, Heidegger’in felsefesini derinlemesine anlamak isteyen birinin phainomenon kavramı üzerine düşünmesi gerekir. Phainomenon üzerine düşünme, onun varlık kavramının temelinde yer alan kendini açığa vurma sürecini anlamak için de elzemdir. İnceleme ve değerlendirme mahiyetinde olan bu çalışmada takip edilen yöntem, yukarıdaki kapsam dâhilinde ilgili metnin merkeze alındığı yoruma dayalı çözümlemedir. Çalışma iki kısım ve bir sonuçtan oluşmaktadır. Çalışmanın genel planı phainomenon kavramının etimolojik incelenmesi, bulguların felsefi-lingüistik açıdan analizi, Heidegger’in bu kavrama dair yorumları, bu yorumların değerlendirilmesi ve sonrasında karşılaştırılıp yorumlanması şeklindedir. Metin merkezli yoruma dayalı çözümleme yöntemi üzerinden hareket eden bu çalışmanın kaynakları, aslıyla birlikte farklı tercümelerinden yararlanılarak Heidegger’in yukarıda ismi geçen eseri ve aynı zamanda çoğunlukla etimolojiye dayalı sözlüklerden oluşturulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Ontoloji, Fenomenoloji, Varlık, Var-olan, Phainomenon

An Examination of the Origin of the Concept of Phainomenon in Relation to Heidegger's Understanding of Being

Öz

The study aims to compare and examine some of the findings regarding Martin Heidegger's interpretation of the concept of phenomenon with the term used in etymology-oriented dictionaries and then evaluate and interpret these examinations. In addition, this study combines the etymological and historical examination of the concept with Heidegger’s ontology within the framework of the relevant purpose. It discusses how he reinterpreted this concept and gained philosophical depth. This discussion aims to try to grasp the process of self-disclosure of being and the philosophical meaning of this process by moving from the linguistic roots of the concept of phenomenon to Heidegger’s ontological approach. The scope of the study will be the comments on the phenomenon under the subtitle of “The Concept of Phenomenon” in the section “Phenomenological Research Method” in the “Second Chapter” of the “Introduction” to Heidegger’s work Being and Time published in 1927. Phenomenon is a fundamental element of Heidegger’s understanding of being, as it is how being itself emerges. Therefore, someone who wants to understand Heidegger’s philosophy in depth needs to think about the concept of phenomenon. Reflecting on phenomenon is also essential to understanding the process of self-disclosure that underlies his concept of being. The method followed in this study, which is of the nature of examination and evaluation, is an analysis based on interpretation, focusing on the relevant text within the scope above. The study consists of two parts and a conclusion. The general plan of the study is the etymological examination of the concept of phenomenon, the analysis of the findings from a philosophical-linguistic perspective, Heidegger’s comments on this concept, the evaluation of these comments, and their subsequent comparison and interpretation. The sources of this study, which uses a text-centered interpretation-based analysis method, are Heidegger’s work mentioned above, using the original and its different translations, as well as dictionaries primarily based on etymology.

Anahtar Kelimeler

Ontology, Phenomenology, Being, Existing, Phainomenon

Kaynakça

• Heidegger, Martin. Sein und Zeit. Liamburg: Satz und Druck, 1977.
• Heidegger, Martin. Varlık ve Zaman. Çeviren: Kaan Harun Ökten, İstanbul: Agora Kitaplığı, 2008.
• Heidegger, Martin. Being and Time. Çevirenler: John Macquarrie ve Edward Robinson, Oxford: Blackwell Publishers Ltd, 2001.
• Heimsoeth, Heinz. Kant’ın Felsefesi. Çeviren: Takiyettin Mengüşoğlu, Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2007.
• Kant, Immanuel. Critique of Pure Reason. Çevirenler: Paul Guyer ve Allen W. Wood, New York: Cambridge University Press, 1998.
• Aristoteles. Retorik. Çeviren: Ari Çokana, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2019.
• Aristotle. The “art” of rhetoric. Çeviren: John Henry Freese, London: Harvard University Press, 1926.
• Liddell, Henry George ve Robert Scott. A Greek-English Lexicon. London: Oxford University Press, 1940.
• Öktem, Ülker. “Fenomenoloji ve Edmund Husserl’de Apaçıklık (Evidenz) Problemi,” Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Dergisi 45, 1 (2005): 27-55.
• https://www.perseus.tufts.edu/hopper/
• https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.01.0060
• https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.01.0059
• https://logeion.uchicago.edu/%CE%BB%CF%8C%CE%B3%CE%BF%CF%82
• https://www.dwds.de
• https://www.etymonline.com