Tüketim Toplumunda Kadın ve Estetik Operasyonlar

Yıl 2024, Sayı: 22, 217 - 240, 12.12.2024

Burak Kahraman

https://doi.org/10.55256/temasa.1580043

Öz

Son yıllarda sosyal medyanın da içinde yer aldığı internet teknolojileri günümüz toplumlarını sosyal, kültürel ve yapısal anlamda hiç olmadığı kadar çok değiştirmiş ve dönüştürmüştür. Teknoloji ve sosyal medya tüketim toplumunun oluşmasında yeri büyük olan tüketim kültürünü yeniden inşa ederek toplumsal yapının dönüşmesini sağlamış iki olgudur. Küresel şirketlerin reklamları sosyal medya üzerinden bize her an ulaşabilmektedir. Modern toplumların tüketicileri sosyal medya kaynaklı yönlendirmeler ile istenilen ve durmadan arzu eden tüketiciler haline gelmiştir. Tüketim toplumunda tüketiciler bedenlerini gördükleri bu öğretiler ile inşa etmeye başlamışlardır. Bu süreçte tüketicilerin yaşam tarzına dahil edilen her meta yeniden inşa edilmiştir. Modern çağda değişen ve dönüşen tıp teknolojileri sayesinde sadece kıyafetler değil bedenler de modaya göre değişmeye başlamıştır. Estetik operasyonlar sonucu özellikle kadınların bedenlerini inşa etme sürecinin analiz edilmesi tüketim toplumunun anlaşılması açısından oldukça önemlidir. Kadınlar eril bakışın yönlendirdiği şekilde maruz kaldıkları güzellik algıları sonucunda estetik operasyonlara başvurmaktadırlar ve toplumsal onaydan geçecek müdahalelere razı olmaktadırlar. Sosyal medya, ödemede taksit gibi kolaylıklar, yapılan fotoğraf paylaşımları estetik operasyonların sayısını arttıran etkenlerden sadece birkaçıdır. Bu çalışmada tüketim toplumu ve estetik operasyonlar toplumsal cinsiyet açısından analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kültür, Tüketim Toplumu, Toplumsal Cinsiyet, Sosyal Medya, Estetik Operasyonlar

Consumer Society, Capitalism and Women: Aesthetic Operations

Öz

In recent years, internet technologies, including social media, have changed and transformed today's societies more than ever before in social, cultural and structural terms. Technology and social media are two phenomena that have transformed the social structure by rebuilding the consumption culture, which has a great place in the formation of the consumer society. Advertisements of global companies can reach us at any time via social media. Consumers of modern societies have become desired and constantly desiring consumers with guidance from social media. In consumer society, consumers have begun to build their bodies with these teachings they have seen. During this process, every commodity included in the lifestyle of consumers has been reconstructed. Thanks to changing and transforming medical technologies in the modern age, not only clothes but also bodies have begun to change according to fashion. Analyzing the process of building women's bodies because of aesthetic operations is very important for understanding consumer society. Women resort to aesthetic operations as a result of their perception of beauty, guided by the masculine gaze, and they consent to interventions that will be socially approved. Social media, easy payment options such as installments, and photo sharing are just a few of the factors that increase the number of aesthetic operations. In this study, consumer society and aesthetic operations were analyzed in terms of gender.

Anahtar Kelimeler

Culture, Consumer Society, Gender, Social Media, Estetic Operations

Kaynakça

• Akman Dömbekçi, Hilal. “Estetik Operasyonların Sosyal Etmenleri ve Tıbbileştirme ile İlişkisi Rinoplasti Üzerine Nitel Bir Çalışma.” Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, 2011.
• Alexander, Edmonds. “The Poor Have The Right To Be Beautiful: Cosmetic Surgery in Neoliberal Brazil,” Journal of the Royal Anthropological Institute 13, (2007): 363-381.
• Alptekin, Duygu ve Eda Delibaş. “Estetik Uzmanların Bedenin Yeniden İnşasına Dair Görüşlerinin Sosyolojik Bir Değerlendirmesi,” Sosyoloji Dergisi sayı: 41-42 (2021): 163-186.
• Aquino, Yves Saint. “Big Eye Surgery: The Ethics of Medicalizing Asian Features,” Springer Science and Business Media Dordrecht 38, (2017): 213-225.
• Aydın, Aysun. “Merleau Ponty’nin Bedenlenme Fenomenolojisi Bilinç ve Beden Bütünlüğü,” Kilikya Felsefe Dergisi sayı: 1 (2020): 77-90.
• Basat, Salih Onur. Erişim 2024. https://www.salihonurbasat.com/burun-estetigi/
• Baudrillard, Jean. Nesneler Sistem. Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2020.
• Baudrillard, Jean. Tüketim Toplumu. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 1997.
• Baudrillard, Jean. Tüketim toplumu. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2017.
• Bauman, Zygmunt. Tüketici Hayat. İstanbul: Can Sanat Yayınları, 2023.
• Bayhan, Vehbi. “Tüketim Toplumunda Bireyin Ontolojik Mottosu: Tüketiyorum Öyleyse Varım,” Sosyoloji Konferansları sayı: 43 (2011): 221-248.
• Biricik, Kübra. “Popüler Kültür Bağlamında Sosyal Medyanın Beden ve Estetik Operasyonlara Etkisi.” Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, 2024.
• Bocock, Robert. Tüketim. Ankara: Dost Kitabevi, 1997.
• Bostancı, Naci. Sosyolojiye Giriş: Toplum ve Kültür. Ankara: Martı Kitap Yayınevi, 2002.
• Demir, Nesrin Kula. “Kültürel Değişimlerin Reklamlarda Kadın ve Erkek Rol Modellerine Yansıması,” Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 16, sayı: 1 (2006): 285-304.
• Demirel, Songül ve Ceren Yegen. “Tüketim, Postmodernizm ve Kapitalizm Örgüsü,” İlef Dergi 2(1), (2015): 115-138.
• Dikmen, Ahmet Alpay. “Küresel Üretim, Moda Ekonomileri ve Yeni Dünya Hiyerarşisi,” Toplum Bilim sayı: 86 (2000): 281-301.
• Douglas, Mary ve Baron Isherwood. Tüketimin Antropolojisi. Ankara: Dost Kitabevi, 1999.
• Duman, Zeki. “Tüketimci Kapitalizmin ve Tüketim Kültürünün Eleştirisi,” Sosyoloji Dergisi sayı: 33 (2016): 15-36.
• Duman, Zeki. Tüketim Sosyolojisi. Ankara: Anı Yayıncılık, 2018.
• Durning, Alan. Ne Kadarı Yeterli? Tüketim Toplumu ve Dünyanın Geleceği. Ankara: Tübitak Tema Vakfı Yayınları, 1997.
• Durutürk, Ceyda. “Törensel Tüketim, Sınıf ve Gelenek: Türkiye’de Evlilik Törenlerine Sosyolojik Bir Bakış,” Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 25, sayı: 1 (2008): 37-55.
• Ergür, Ali. “Televizyon Reklamlarında Sıkıntı, Sanallığın Erdemi ve Bastırılmış Olanın Geri Dönüşü,” Toplum Bilim sayı: 86 (2000): 318-342.
• Euronews, Erişim 07 Ağustos 2024. Tr.euronews.com/saglik/2024/09/07/youtube-avrupali-genclerin-fitness-videolarına-erisimini-sinirlayacak
• Featherstone, Mike. Postmodernizm ve Tüketim Kültürü. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2005.
• Fidan, Fatma Zehra. “Tesettürlü Kadınlarda Öz Bakım ve Estetik Yönelimler,” Bilig sayı: 75 (2015): 103-126.
• Gençoğlu, Aylin Yonca. Muğlak Ekonomi ve Bir Mücadele Hikayesi, Geleneksel Ekonomiden Kapitalizme Kayseri Çarşıları. Konya: Çizgi Kitabevi, 2020.
• Giddens, Anthony. Sosyoloji. İstanbul: Kırmızı Yayınları, 2013.
• Günindi Ersoz, Aysel. “Tüketim Toplumunda Sıfır Beden Söylemi Neden ve Sonuçları Üzerine Sosyolojik Bir Değerlendirme,” Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 27, sayı: 2 (2010): 37-53.
• Gürler, Gamze. “Estetik Cerrahi Müdahale Görmüş Bireyler Üzerine Bir Alan Araştırması,” Sosyoloji Dergisi sayı: 38 (2018): 141-172.
• Haarari, Yuval Noah. Hayvanlardan Tanrılara Sapiens, İnsan Türünün Kısa Bir Tarihi. İstanbul: Kolektif Kitap, 2015.
• Holiday, Ruth ve Allie Cairnie. “Man Made Plastic: Investigating Men’s Consumption of Asthetic Surgery,” 7, sayı: 1 (2007).
• Kahraman, Ahmet Burak, Rümeysa Cırdı, Funda Aslan, Yadigâr Naciye Yasan ve Müşerref Çetinkaya. “Tüketim Kültürü Ekseninde Estetik Algısı,” Temaşa Felsefe Dergisi sayı: 20 (2023): 236-255.
• Karal, Sedat ve Melek Mehmetoğlu. “Tüketim Toplumunda Gündelik Hayat Sembolizmi: Poşet Taşıma Üzerine Sosyolojik Bir İnceleme,” Uluslararası Toplum ve Kültür Çalışmaları Dergisi sayı:7 (2021): 14-25.
• Kızılçelik, Sezgin. Frankfurt Okulu, Ankara: Anı Yayıncılık, 2000.
• Kinnunen, Taina. “A Second Youth Pursuing Happiness And Respectability Though Cosmetic Surgery In Finland,” Sociology of Health and Illness 32, sayı: 2 (2010): 258-271.
• Köse, Hüseyin. “Bourdieu Düşüncesinde Tahakküm-İtaat İlişkisi ve Sosyo-politik Beden,” İlef Dergisi 3, sayı: 2 (2016): 173-179.
• Odabaşı, Sevim. “Güzelliğin On Para Etmez Şu Estetik Cerrahlar Olmasa: Medyada Beden Politikasının Temsili,” Kültür ve İletişim 11 (1), (2008): 53-72.
• Odabaşı, Yavuz. Tüketim Kültürü. İstanbul: Sistem Yayıncılık, 2009.
• Özkul, Metin ve Emine Yılmaz Uçak. “Tüketim Toplumunda Meta-Marka Bağımlılığının Görünümleri,” Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi 11, sayı: 27 (2020).
• Rand, Ayn. “Kapitalizm Nedir?,” Liberal Düşünce 10, sayı: 37, (2005): 165-184.
• Ritzer, George ve Stepniski, Jeffrey. Çağdaş Sosyoloji Kuramları. Ankara: Deki Basım Yayın, 2013.
• Ritzer, George. Klasik Sosyoloji Kuramları. Ankara: Deki Basım Yayın, 2014.
• Ritzer, George. Toplumun McDonaldlaştırılması, Çağdaş Toplum Yaşamının Değişen Karakteri Üzerine Bir İnceleme. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2011.
• Rosa, Annamaria Silvana de ve Andrei Holman. “Social Represantions of Female-male Beauty and Aesthetic Surgery: A Cross-cultural Analysis,” Temas Em Psicologia 19, sayı: 1 (2011): 75-98.
• Sorman, Guy. Kapital Devamı ve Amaçları. İstanbul: Afa Yayınları, 1998.
• Şahin, Kâmil ve Mehmet Anık. Tüketimin Sosyolojisi, Gösteriş Amaçlı Tüketim ve Gençlik. Ankara: Gazi Kitabevi, 2017.
• Taylor, Jacqueline Sanchez. “Fake Breasts And Power: Gender, Class and Cosmetic Surgery,” Women’s Studies International Forum 35, (2012): 458-466.
• TRT Haber, 2024. Trthaber.com/haber/saglik/ayna-ayna-kim-daha-guzel-dunyada-603437.html Türk Dil Kurumu (TDK 2020).
• Üşür, İşaya ve Maurice Dobb. Kapitalizmin Gelişimi Üzerine İncelemeler. İstanbul: Belge Yayınları, 2007.
• Yanıklar, Cengiz. “Tüketim Kültürü, Kapitalizm ve İnsan İhtiyaçları Arasındaki İlişki Üzerine Bir Tartışma,” C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi 34, sayı: 1 (2010): 25-32.
• Yanıklar, Cengiz. Tüketimin Sosyolojisi. İstanbul: Birey Yayınları, 2006.
• Zorlu, Abdülkadir. Tüketim Sosyolojisi. Ankara: Glocal Yayınları, 2006.