An Examination of the Relationship among the Occupational Resilience Beliefs, Attitudes toward Teaching, and Professional Self-Respect of Pre-Service Early Childhood Education Teachers

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 1, 48 - 59, 15.01.2019

Özlem Dönmez , Meltem Karasulu Kavuncuoğlu

Öz

Professionals like teaching play a role to shape the
society. In order to fulfill this role successfully, people who choose these
professions should love their occupation and have the qualities necessary for
the profession. Occupational resilience belief in teaching is a belief that
contributes teachers to adapt difficult conditions in teaching, to deal with
obstacles and to maintain professional commitment. Individuals generally put
specific meanings to events that occur in their environment. These meanings are
the reflections of their individual experiences. As the results of the
experiences, beliefs and approaches are shaped. These beliefs and approaches
are known as attitudes. Professional self-respect is defined as a judgment of
worthiness of an individual regarding an individual's self-esteem, whether
converted a professional choice or not. The purpose of the research
is to examine whether there is a relationship among the occupational resilience
beliefs, attitudes toward teaching, and professional self-respect of
pre-service early childhood education teachers. In accordance with the purpose,
whether there is a relationship between occupational resilience beliefs and
attitudes toward teaching, whether there is a relationship between occupational
resilience beliefs and professional self-respect, and whether there is a
relationship between professional self-respect and attitudes toward teaching,
the relational screening model has been used. 129 pre-service early childhood
education teachers from 4 universities in Istanbul participated in this study.
The data is collected via “Occupational Resilience Beliefs Scale for Teacher
Candidates”, “Attitude Scale towards the Profession of Teaching”, and “The
Scale of Professional Self-Respect”. As the results of statistical
analysis, there is a statistically significant relationship between
occupational resilience beliefs and attitudes toward teaching. Secondly, there
is a statically significant relationship between occupational resilience
beliefs and professional self-respect. Finally, there is a statically
significant relationship between professional self-respect and attitudes toward
teaching. In other words, occupational resilience beliefs and attitudes toward
teaching, occupational resilience beliefs and professional self-respect, and
professional self-respect and attitudes toward teaching are positively
correlated. The findings are discussed in the framework of the relevant
literature.

Anahtar Kelimeler

Resilience, professional self-respect, attitude, pre-service early childhood education teachers

Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Mesleki Dayanıklılık İnançları, Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları ve Mesleki Benlik Saygısı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Öz

Öğretmenlik mesleği gibi toplumların biçimlendirilmesinde rol oynayan
mesleği seçen kişilerin mutlaka mesleğini seven ve mesleğin gereklerini yerine
getiren unsurları taşıması gerekmektedir. Öğretmenlik mesleki dayanıklılık
inancı “öğretmenlik mesleğinin zor koşullarına uyum sağlayabileceğine ve
engellerle başa çıkabileceğine ve mesleğine bağlılığını sürdürebileceğine
inanç” olarak tanımlanmıştır. Bireyler genellikle çevrelerinde oluşan olaylara
belirli anlamlar yüklerler. Bu anlamları kazanılmış bireysel deneyimler olarak
yansıtırlar. Bu deneyimler sonucunda inançlar ve yaklaşımlar şekillenir. Bu inanç
ve yaklaşımlar tutum olarak adlandırılır. Mesleki benlik saygısı kavramı ise
“mesleki bir tercihe dönüştürülmüş olsun ya da olmasın, birey tarafından meslek
ile ilgili olarak kabul edilen benlik yüklemelerine ilişkin bireyin oluşturduğu
değerlilik yargısı” biçiminde tanımlanmaktadır. Bu araştırmada,
okul öncesi öğretmen adaylarının mesleki dayanıklılık inançları, öğretmenlik
mesleğine yönelik tutumları ve mesleki benlik saygısı arasındaki ilişkinin
incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, okul öncesi öğretmen
adaylarının mesleki dayanıklılık inançları ile öğretmenlik mesleğine yönelik
tutumları arasında anlamlı bir ilişki olup olmadığı, okul öncesi öğretmen
adaylarının mesleki dayanıklılık inançları ile mesleki benlik saygıları
arasında anlamlı bir ilişki olup olmadığı, okul öncesi öğretmen adaylarının
mesleki mesleki benlik saygıları ile öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları
arasında anlamlı bir ilişki olup olmadığı korelasyon türü ilişkisel tarama
modeli kullanılarak incelenmiştir. Çalışmaya İstanbul’da bulunan 4
üniversiteden toplamda 129 okul öncesi öğretmen adayı katılmıştır. Veriler,
Öğretmen Ve Öğretmen Adayları İçin Mesleki Dayanıklılık İnancı Ölçeği, Mesleki
Benlik Saygısı Ölçeği ve Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutum Ölçeği aracılığıyla
toplanmıştır. İstatistiksel
analizler sonucunda, okul öncesi öğretmen adaylarının mesleki dayanıklılık
inançları ile öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları arasında pozitif yönlü
anlamlı bir ilişki, adaylarının mesleki dayanıklılık inançları ile mesleki
benlik saygıları arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki, mesleki mesleki
benlik saygıları ile öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları arasında pozitif
yönlü anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Elde edilen bulgular, ilgili literatür
çerçevesinde tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Mesleki dayanıklılık, mesleki benlik saygısı, tutum, okul öncesi öğretmen adayı

Kaynakça

• Arıcak, T. (1995). Üniversite Öğrencilerinde Saldırganlık, Benlik Saygısı ve Denetim Odağı İlişkisi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Arıcak, T. (1999). Öğretmen Adaylarının Benlik Saygısı ve Mesleki Benlik Saygılarının Geliştirilmesine Yönelik Bir Grupla Psikolojik Danışma Uygulaması. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 11-12.
• Arslan, G. (2015). Yetişkin Psikolojik Sağlamlık Ölçeği’nin (YPSÖ) Psikometrik Özellikleri: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Ege Eğitim Dergisi, 344-357.
• Aslan, D., & Köksal Akyol, A. (2006). Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları ve Mesleki Benlik Saygılarının İncelenmesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 51-60.
• Bacanlı, F. (2003). Mesleki Grup Rehberliğinin Benlik ve Meslek Kavramlarının Bağdaşımına Etkisi. VII. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, (s. 336-359). Malatya.
• Çeliköz, N., & Çetin, F. (2004). Anadolu Öğretmen Lisesi Öğrencilerinin Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumlarını Etkileyen Etmenler. Milli Eğitim Dergisi.
• Çiçek Sağlam, A. (2008). Mücik Öğretmenliği Bölümü Öğrencilerinin Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 59-69.
• Demir, V., Gürsoy, F., & Ada, Ş. (2011). Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Mesleki Benlik Saygılarının İncelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi , 597-614.
• Dilmaç, B., Çıkılı, Y., Işık, H., & Sungur, C. (2009). Teknik Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleklerine İlişkin Tutumlarının Yordayıcısı Olarak Mesleki Benlik Saygısı. Selçuk-Teknik Dergisi, 127-143.
• Dursun, Ö., Çuhadar, C., & Tanyeri, T. (2014). ilişim Teknolojileri Öğretmen Adaylarının Mesleki Benlik Saygıları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 131-142.
• Girgin, G., Özyılmaz Akamca, G., Ellez, M., & Oğuz, E. (2010). Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları, Mesleki Benlik Saygıları ve Mesleki Yeterlik İnançları. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi.
• Gizir, C. (2007). Psikolojik Sağlamlık, Risk Faktörleri ve Koruyucu Faktörler Üzerine Bir Derleme Çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi .
• Goldstein, L. (2005). Becoming a Teacher as a Hero's Journey: Using Metaphore in Preservice Teacher Education. Teacher Education Quarterly, 7-24.
• Güleçen, S., Cüro, E., & Semerci, N. (2008). Anadolu Öğretmen Lisesi Öğrencilerinin Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 139-157.
• Güloğlu, B., & Karaırmak, Ö. (2010). Üniversite Öğrencilerinde Yalnızlığın Yordayıcısı Olarak Benlik Saygısı ve Psikolojik Sağlamlık. Ege Eğitim Dergisi, 73-88.
• Karaırmak , Ö., & Siviş Çetinkaya, R. (2011). Benlik Saygısının ve Denetim Odağının Psikolojik Sağlamlık Üzerine Etkisi: Duyguların Aracı Rolü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 30-43.
• Karaırmak, Ö. (2006). Psikolojik Sağlamlık, Risk Faktörleri ve Koruyucu Faktörler. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi.
• Karasar, N. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemi. İstanbul: Nobel Yayıncılık.
• Kaya, A., & Büyükkasap, E. (2005). Fizik Öğretmenliği Programı Öğrencilerinin Profilleri,Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutum ve Endişeleri: Erzurum Örneği. Kastamonu Eğtim Dergisi, 367-380.
• Körükçü, Ö., & Oğuz, V. (2011). Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Mesleki Benlik Saygıları. Kuramsal Eğitim Bilim, 77-85.
• Malkoç, A., & Yalçın, İ. (2015). Relationships among resilience, social support, coping, and psychological well-being among university students. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 35-43.
• Mansfield, C., Beltman, S., Broadley, T., & Weatherby-Fell, N. (2016). Building Resilience in Teacher Education: An Evidenced Informed Framework. Teaching and Teacher Education, 77-87.
• Masten, A. (2001). Resilience Processes in Development. American Psychologist, 227-238.
• Morgan, C. (2017). Psikolojiye Giriş. Konya: Eğitim Yayınevi.
• Oktan, V. (2012). Psikolojik Sağlamlığın Gelişiminde Bir Moderator Olarak Umut. International Journal of Human Sciences, 1691-1701.
• Özder, H., Konedralı, G., & Zeki, C. (2010). Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi, 253-275.
• Sezgin, F. (2012). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Psikolojik Dayanıklılık Düzeylerinin İncelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi.
• Şimşek, H. (2005). Ortaöğretim Alan Öğretmenliği Tezsiz Yüksek Lisans Programına Devam Eden Öğrencilerin Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Elektronik Eğitim Fakültesi Dergisi.
• Tagay, Ö., & Demir, K. (2016). Öğremen Adayları İçin Mesleki Dayanıklılık İnancı Ölçeğinin Geliştirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 1603-1620.
• Thieman, E., Marx, A., & Kitchel, T. (2014). "You've Always Got Challenges": Resilience and the Preservice Teacher. Journal of Agricultural Education, 12-23.
• Üstüner, M. (2006). Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutum Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 109-127.
• Yenilmez, K., & Özabacı, N. (2003). Yatılı Öğretmen Okulu Öğrencilerinin Matematik ile İlgili Tutumları ve Matematik Kaygı Düzeyleri Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 132-146.