Okul Öncesi Öğretmenlerinin Çevresel Düşünce Ve Davranışlarının Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2023, Sayı: 19, 6 - 15, 15.07.2023

Pelin Toprak , Kemal Algan , Ümit Alıç , Deniz Akıncı Aslan , Gökhan Eroğlu

Öz

Bu araştırma okul öncesi öğretmenlerinin çevresel düşünce ve çevresel davranışlarının farklı değişkenlere göre farklılık gösterip göstermediğinin belirlenmesi amacı ile yapılmış nicel bir çalışmadır. Araştırmaya 37 erkek 188 kadın olmak üzere toplam 225 okul öncesi öğretmeni katılım sağlamıştır. Araştırma verileri 2022 – 2023 eğitim öğretim yılı içerisinde öğretmenlere ölçek uygulanarak toplanmıştır. Araştırma verileri Uzun ve Sağlam (2006) tarafından geliştirilmiş olan Çevresel Tutum Ölçeği ile toplanmıştır. Elde edilen veriler arasında istatistiksel farka bakmak için t Testi ve Tek Yönlü ANOVA yapılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre okul öncesi öğretmenlerinin cinsiyet, lisans döneminde çevre eğitimi alma, hizmet yılı, yaş, sosyo-ekonomik düzey algıları ve yaşam alanlarına göre çevresel düşünce ve davranışları arasında istatistiksel olarak bir fark bulunmamıştır. Öğretmenlerin çevre eğitimine yönelik hizmetiçi eğitim almalarına göre çevresel davranışları arsında bir fark olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Çevresel Düşünce, Çevresel Davranış, Okulöncesi Öğretmeni, Environmental Thinking, Environmental Behavior, Preschool Teacher

Examination Of Environmental Thinking And Behavior Of Preschool Teachers In Terms Of Different Variables

Öz

This research is a quantitative study conducted with the aim of determining whether the environmental thoughts and environmental behaviors of preschool teachers differ according to different variables. A total of 225 preschool teachers, 37 male and 188 female, participated in the study. Research data were collected by applying a scale to teachers in the 2022-2023 academic year. Research data were collected with the Environmental Attitude Scale developed by Uzun and Sağlam (2006). The t-Test and One-Way ANOVA were performed to look at the statistical difference between the obtained data. According to the results obtained, there was no statistical difference between the environmental thoughts and behaviors of preschool teachers according to gender, environmental education in undergraduate period, years of service, age, socio-economic level perceptions and living areas. It has been observed that there is a difference between the environmental behaviors of the teachers according to their in-service training on environmental education.

Anahtar Kelimeler

Çevresel Düşünce, Çevresel Davranış, Okulöncesi Öğretmeni, Environmental Thinking, Environmental Behavior, Preschool Teacher

Kaynakça

• Ahi, B. ve Özsoy, S. (2015). İlkokullarda görev yapan öğretmenlerin çevreye yönelik tutumları: cinsiyet ve mesleki kıdem faktörü. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(1), 31 – 56.
• Akçay, N. O.İ, Halmatov, M., ve Ekin, S. (2017). Okul öncesi öğretmen adaylarının ağaç ve çevreye yönelik tutumlarının incelenmesi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13, 01-18.
• Akıllı, M. ve Yurtcan, M.T. (2009). İlköğretim fen bilgisi öğretmeni adaylarının çevreye karşı tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi (Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Örneği). Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 119 – 131.
• Alım, M. (2006). Avrupa Birliği üyelik sürecinde Türkiye’de çevre ve ilköğretimde çevre eğitimi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(2), 599 – 616.
• Bamberg, S. (2003).How does environmental concern influence specific environmentally related behaviors? A new answer to an old question. Journal of Environmental Psychology, 23, 21–32
• Bozkurt Y. (2012). Çevre sorunları ve politikaları. Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• Chi-Chung Ko, A. ve Chi-Kin Lee, J. (2003). Teachers' perceptions of teaching environmental issues within the science curriculum: A Hong Kong perspective. Journal of Science Education and Technology, 12(3), 187 – 204.
• Davis, J. (1998). Young children, environmental education, and the future. Early Childhood Education Journal, 26(2), 117-123.
• Erbasan, Ö. ve Erkol, M. (2020). Sınıf öğretmenlerinin çevreye yönelik bilgi, tutum ve davranış düzeylerinin incelenmesi. OPUS International Journal of Society Researches , 15 (24) , 2443-2471 . doi: 10.26466/opus.619973
• Ercengiz, M., Keçeci Kurt, S. ve Polat, S. (2014). Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik duyarlılıklarının incelenmesi (Ağrı ili örneği). EKEV Akademi Dergisi, 18(59), 119-132.
• Erten, S. (2005). Okul öncesi öğretmen adaylarında cevre dostu davranışların araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(1), 91-100.
• Genç, M. ve Genç, T. (2013). Sınıf öğretmenliği öğrencilerinin çevreye yönelik tutumlarının belirlenmesi. Asian Journal of Instruction, 1(1), 9-19.
• Green, S. S. (2013). Preschool teachers' early perceptions of education for sustainable development ın early childhood education. (Yayımlanmamış doktora tezi). Southern Illinois University Carbondale.
• Günindi, Y. (2010). Okul öncesi öğretmenlerinin çevre dostu davranışlarının araştırılması. Türk Bilim Araştırma Vakfı Dergisi, 3(3), 292 – 297.
• Gürbüz, H. ve Çakmak, M. (2012). Biyoloji eğitimi bölümü öğrencilerinin çevreye yönelik tutumlarının incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 162-173.
• Güzelyurt, T. ve Özkan, Ö. (2018). Okul öncesi öğretmenlerinin okul öncesi dönemde çevre eğitimine ilişkin göreşleri: durum çalışması. Turkish Studies Education Sciences, 13(11), 651-668.
• Intergovernmental Conference on Environmental Education-Final Report (1978). Unesco - UNEP, Tbilisi (USSR), 14-26 October 1977.
• Kahyaoğlu, M. ve Özgen, N. (2012). Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısında incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 5(2), 171 – 185.
• Karademir, A.H., Uludağ, G. ve Cingi, A. (2017). Okul öncesi öğretmen adaylarının sürdürülebilir çevreye ilişkin davranış düzeylerinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Degisi, 1(41), 120-136.
• Karasar, N (2014). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Karataş, A. (2013). Çevre bilincinin geliştirilmesinde çevre eğitiminin rolü ve Niğde Üniversitesi Eğitim Fakültesi örneği. (Yayınlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Karatekin, K. (2011). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Kışoğlu, M., Yıldırım, T., Salman, M. ve Sülün, A. (2016). İlkokul ve ortaokullarda çevre eğitimi verecek olan öğretmen adaylarında çevre sorunlarına yönelik davranışların araştırılması. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 299-318.
• Liu, S. Y., Yeh, S. C., Liang, S. W., Fang, W. T. & Tsai, H. M. (2015). A national investigation of teachers’ environmental literacy as a reference for promoting environmental education in Taiwan. The Journal of Environmental Education, 46(2), 114 – 132
• MEB (2018). Okulöncesi eğitim programı. Ankara
• Moseley, C. (2000). Teaching for environmental literacy. Clearing House, 74(1), 23-25.
• Oweini A., ve Houri A. (2006). Factors affecting environmental knowledge and attitudes among Lebanese college students, Applied Environmental Education and Communication, 5, 95-105.
• Sadık, F. (2013). Öğretmen adaylarının çevresel tutum ve bilgi düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Pegem Eğitim Ve Öğretim Dergisi, 3(3), 01 – 10
• Sadık, F. ve Çakan, H. (2010). Biyoloji bölümü öğrencilerinin çevre bilgisi ve çevre sorunlarına yönelik tutum düzeyleri. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 351 – 365.
• Şimşekli, Y. (2004). Çevre bilincinin geliştirilmesine yönelik çevre eğitimi etkinliklerine ilköğretim okullarının duyarlılığı. Uludağ Üniiversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 83-92.
• Tanrıverdi, B. (2009). Sürdürülebilir çevre eğitimi açısından ilköğretim programlarının değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 34(151).
• Thomas, J. (2007). Early connections with natüre support children’s development of science understanding. Exchange, 57-60.
• Toprak, F. (2017). Farklı kademelerde görev yapan öğretmenlerin çevresel tutum, bilgi ve davranışlarıyla çevre eğitimine yönelik görüşlerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Uzun, N. ve Sağlam, N. (2006). Orta öğretim öğrencileri için çevresel tutum ölçeği geliştirme ve geçerliliği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 240 – 250.
• Ünal, S. ve Dımışkı, E. (1999). UNESCO – UNEP himayesinde çevre eğitiminin gelişimi ve Türkiye’de ortaöğretimde çevre eğitimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16-17, 142 – 154.
• Vaughan, C., Gack, J., Solorazano, H. ve Ray, R. (2003). The effect of environmental education on schoolchildren, their parents, and community members: A study of ıntergenerational and ıntercommunity learning. The Journal of Environmental Education, 34(3), 12-21.
• Yilmaz, M., Karakaya, F., Cimen, O., ve Adiguzel, M. (2019). Fen bilgisi öğretmen adaylarının ekolojik vatandaşlık düzeylerinin incelenmesi. Mediterranean Journal of Educational Research, 13(30), 98-113.
• Yurt, Ö., Kandır, A., ve Kalburan, N. C. (2012). Okul öncesi öğretmenleri ile öğretmen adaylarının çevresel tutumları yönünden karşılaştırılması. Educational Sciences: Theory & Practice, 12(1), 317-327.
• Yurttaş, A. Erdaş Kartal, E. ve Çağlar, A. (2019). Okul öncesi öğretmen adaylarının çevreye karşı tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Temel Eğitim Dergisi, 15, 6-22.