Urbanization Practices Whıch Create Poverty for Nature and People

Yıl 2014, Cilt: 1 Sayı: 2, 31 - 64, 21.08.2014

A. Serap Fırat

Öz

In this study, on the one hand rapid and uncontrolled urbanization and the government’s housing policies’ environmental effects on urban development in metropolitan cities were investigated, and on the other hand, related questions of poverty, inequality, deprivation, discrimination, and insecurity of various kinds of condition, which facing citizen who living metropolitan areas had been held in a general perspective. In recent years, metropolitan areas which display the highest growth rates were the areas where changes in land use patterns and speculative development have taken place. At the same time, these areas have turned into the demonstaration places of populer culture in the city through the settlement of luxury consumption products and leisure time activities there. But this type of urbanisation based on luxury private housing sites and residences that destroys the integrity, both visually and as a public living space of a reatively poor settlements, and creates a divided city. By globalization, which can be defined as the restructuring of industry and services, mobility of labor, and hegemonies of communication systems; spatial resolution have accelerated intensively and it has brought about a social inequality, inequality at distribution of income, sharpened by the hierarchy amongst the groups and has revealed a structure the socio-spatial layers of society which are polarized. These cities which have cheap and skilled labour potantial and show differencies from smallerscaled cities about the demand of the formation of housing and living environment as one of the the main subject of reproduction of work. But metropolitan development follows the expectation and demand of the actors who are also effective in regulating the land market. It’s clear that construction products, starting from production until end of life, in other words during their life cycle, may negatively affect the environment. To resolve this type of both personal and environmental poverty, there is an indispensable need for healthy urban politics for organize the possible forthcoming developments in the cities and to control the natural resource areas.

Anahtar Kelimeler

Metropolitan Cities, Rapid and Uncontrolled Urbanization, Housing Policies, Poverty, Urban Environment.

Doğayı ve İnsanı Yoksullaştırıcı Kentleşme Pratikleri

Öz

Bu makalede, bir yandan hızlı ve kontrolsüz kentleşme ve konut politikalarının, metropoliten kentlerdeki çevresel etkileri irdelenmiş; diğer yandan bu politikaların sonucu olarak açığa çıkan, yoksulluk, eşitsizlik, yoksunluk ve ayrımcılık gibi metropoliten kent sakinlerinin karşılaştığı sorunlar genel bir çerçeve içinde ele alınmıştır. Son yıllarda en fazla gelişme izlenimi gösteren metropoliten alanlar, arazi kullanımında değişkenliğin gözlendiği ve spekülatif yapılaşmanın yaygın olduğu alanlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Aynı zamanda lüks tüketim ürünleri ve bos zaman aktivitelerinin buraya yerleşmesiyle de popüler kültürün gösterge mekanları haline gelmişlerdir. Ancak hem görsel hem de yaşam alanı olarak görece fakir yerleşimlerle olan bütünleşmeyi ortadan kaldıran, lüks konut siteleri ve rezidanslara dayanan bu tarz bir kentleşme, bölünmüş bir kent yaratmaktadır. Sanayi ve hizmetlerdeki yeniden yapılanma, emek hareketliliği, iletişim sistemlerinin hakimiyeti ve kültürel farklılıklardaki sürekli ayrışma ve bütünleşme süreci olarak gelişen küreselleşme ile mekansal ayrışma derinleşerek hızlanmıştır ve toplumsal eşitsizlik ve gelir dağılımda eşitsizlik, gruplar arası hiyerarşiyi keskinleştirmiş; sosyo-mekansal katmanları kutuplaşmış bir yapıyı ortaya çıkarmıştır. Hem ucuz hem de nitelikli işgücü potansiyeline sahip büyük kentler, emeğin yeniden üretiminde temel konulardan biri olan konut ve konut alanı/yaşam çevresi talebinin oluşturulmasında, düzenli konut alanlarının geliştirilmesi açısından daha küçük kentlerden farklılık göstermektedir. Oysa metropoliten kentsel gelişme alanları, arsa piyasasının şekillenmesinde etken olan aktörlerin beklentileri doğrultusunda bir eğilime sahiptir. Açıktır ki, yapı ürünleri, hammaddenin elde ediminden yok edilmelerine kadar, yani yaşam döngüleri boyunca, çevreyi olumsuz yönde etkileyebilmektedirler. Bu tür hem insani hem de çevresel yoksulluğu çözebilmek ve kentlerin doğal kaynaklarını korumak ve olası kalkınma çabalarını düzenleyebilmek için, sağlıklı bir kentleşme politikasına kaçınılmaz bir gereklilik bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Metropoliten Kentler, Hızlı ve Kontrolsüz Kentleşme, Konut Politikaları, Yoksulluk, Kentsel Çevre.

Kaynakça

• Alatlı, Alev (2004), Aydınlanma Değil Merhamet (Gogol’un İzinde 1. Kitap), Everest
• Yayınları, 5.Basım İstanbul. Baechler, Jean (1986), Kapitalizmin Kökenleri, Çev.M.Ali Kılıçbay, Savaş Yayınları, Ankara.
• Bookchin, Murray (1994), Özgürlüğün Ekolojisi –Hiyerarşinin Ortaya Çıkışı ve Çözülüşü,
• Çev.Alev Türker, Ayrıntı Yayınları, İstanbul. Bookchin, Murray (1999), Kentsiz Kentleşme, Çev.Burak Özyalçın, Ayrıntı Yay., İstanbul.
• Campanella, Tommasso (1994), Güneş Ülkesi, Çev. Vedat Günyol, Haydar Kazgan, Sosyal Yayınlar, İstanbul.
• Cansever, Turgut (1997), “Şehir”, Cogıto Kent ve Kültürü, Üçüncü Basım, S.8, (Yaz 1996), İstanbul
• Castells, Manuel,(2007), Enformasyon Çağı: Ekonomi, Toplum ve Kültür (Üçüncü Cilt: Binyılın Sonu), Çev. Ebru Kılıç, Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Chomsky, Noam (2002), Amerikan Müdahaleciliği, Çev. Taylan Doğan-Barış Zeren, Aram Yay., Baskı, İstanbul.
• Deleage, Jean-Paul (2000), “Ekonomi-Politiğin Eko-Marksist Eleştirisi”, Der. Göksel.N.
• Demirer, Metin Duran, Gökçer Özgür, Marksizm ve Ekoloji, Öteki Yay., Ankara, ss.61-81. Des Jardıns, Joseph R. (2006), Çevre Etiği (Çevre Felsefesine Giriş), Çev. Ruşen Keleş, İmge Kitabevi, Ankara.
• Durmuş, Mustafa (2009), Kapitalizmin Krizi (2008 Krizinin Eleştirel Bir Çözümlemesi), Tan Yay., Ankara.
• Fırat, A. Serap (2002), “Kentsel Mekanlarda Kamusal Alan”, Çağdaş Yerel Yönetimler, TODAİE C.11, S.4, ss.41-72.
• Fırat, A.Serap (2003), “Kent Belediyeleri ve Sokak Çocukları Sorunu”, Belediye Dünyası, C.4, S.3, Ankara, ss.49-54.
• Fırat, A.Serap (2008), “Yoksulluk, Kentlerde Suç Artışı ve Kent Merkezlerinde Özel Güvenlik
• Hizmetleri Verilmesi”, Gazi İİBF Dergisi, C.10, S.3, ss.201-228
• Fırat, A.Serap (2013), “Kentsel Yoksulluk ve Yerel Yönetim Sosyal Yardımlarının İşlevi, 3İ, S.11, İŞKUR, Ankara, ss.49-54
• Fırat, A.Serap (2014), “Kent Merkezlerini Sermayenin Dolaşımına Açmanın Aracı Olarak
• Kentsel Dönüşüm Uygulamaları”, 26. Yapı Yaşam Kongresi (Kent Merkezini Yeniden Keşfetmek), Kongre Bildiri Kitabı, Bursa, ss.241-247. Fukuyama, Francıs (1999), Tarihin Sonu ve Son İnsan, Çev. Zülfü Dicleli, Gün Yayın, 2.Baskı, İstanbul.
• Fukuyama, Francıs (2009), Büyük Çözülme, Çev. Hasan Kaya, Profil Yay., İstanbul.
• Gare, Arran (2000), “Sovyetlerde Çevrecilik: İzlenilmeyen Yol”, Der. Göksel.N. Demirer,
• Metin Duran, Gökçer Özgür, Marksizm ve Ekoloji, Öteki Yay., Ankara, ss.121-146. Gottdiener, Mark (2001), “Mekan Kuramı Üzerine Tartışma: Kentsel Praksise Doğru”,
• Praksis (Kent ve Kapitalizm), Ankara. Hamamcı, Can (1996), “Kent, Zengin Gettolar, Yerel Yönetimler”, Adakentliyim, Y:2, S:5, 96/1, Ankara.
• Harvey, David (2002a), “Sınıfsal Yapı ve Mekansal Farklılaşma Kuramı”, 20 Yüzyıl Kenti, Der. ve Çev. Bülent Duru ve Ayten Alkan, İmge Kitabevi, Ankara, ss.147-172.
• Harvey, David (2002b), “Toplumsal Adalet, Postmodernizm ve Kent”, 20 Yüzyıl Kenti, Der. ve Çev. Bülent Duru ve Ayten Alkan, İmge Kitabevi, Ankara, ss.215-248.
• Harvey, Davıd (2006), Sosyal Adalet ve Şehir, Çev.Mehmet Moralı, Metis Yay., 2. Basım, İstanbul.
• Hebdige, Dick (1995), “Kitlelerin Ardından”, Yeni Zamanlar, Der.Hall, Stuart ve Jacques,
• Martin, Çev.Abdullah Yılmaz, Ayrıntı Yay., İstanbul. Horkheimer, Max (1986), Akıl Tutulması, Metis Yayınları, İstanbul.
• Hugo, Victor (1997), “Kentin Felsefesi”, Cogıto Kent ve Kültürü, Üçüncü Basım, S.8, (Yaz 1996), İstanbul.
• Keleş, Ruşen (1989), “Kentleşme ve Konut Politikaları”, “Konut Politikalarımız”, AÜ SBF
• Dergisi, C. 44, S. 1-2, Ocak-Haziran, ss. 63-98. Keleş, Ruşen (1993), “Nüfus Artışı ve Kentleşme” Ekopolitika, Anahtar Kitaplar, İstanbul.
• Kışlalıoğlu, Mine, Berkes, Fikret (1991), Çevre ve Ekoloji, Remzi Kitabevi, 4. Basım, İstanbul.
• Kongar, Emre (1998), 2000li Yıllarda Türkiye, Remzi Kitabevi, 2.Baskı, İstanbul.
• Laborıt, Henrı (1990), İnsan ve Kent, Çev. Bertan Onaran, Payel Yay., İstanbul.
• Lukacs, John (1994), Modern Çağın Sonu, Çev.Mehmet Harmancı, 2.Baskı, Sabah Kitapları, İstanbul.
• Maalouf, Amın (2009), Çivisi Çıkmış Dünya, Çev. Orçun Türkay, YKY, 7. Baskı, İstanbul.
• Mc Harg, Ian L. (1969), “İnsanların Şehrinde Tabiatın Yeri”, Modern Şehir ve İnsan Sağlığı,
• İmar ve İskan Bakanlığı Yayını. Mestrovıc, Stjepan G. (2004), Uygar Barbarlık, Çev. Mehmet Özay, Açılım Kitap, İstanbul.
• Minc, Alain, (1995), Yeni Ortaçağ, Çev. M.Ali Ağaoğulları, İmge Kitabevi, Ankara
• More, Thomas (1996), Utopıa, Çev.Gönül Derin, Düşünen Adam Yayınları, Felsefe Dizisi 2, İstanbul.
• Okutan, Atakan (1995), Türkiye’de Kentleşme ve Siyasal Yapı, Türk Demokrasi Vakfı, Ankara.
• Rıtzer, George (2000), Büyüsü Bozulmuş Dünyayı Büyülemek (Tüketim Araçlarının Devrim- cileşmesi), Çev. Şen Süer Kaya, Ayrıntı, İstanbul.
• Sennett, Richard (1996), Kamusal İnsanın Çöküşü, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Sjoberg, Gideon (2002), “Sanayi Öncesi Kenti”, 20 Yüzyıl Kenti, Der. ve Çev. Bülent Duru ve Ayten Alkan, İmge Kitabevi, Ankara, ss.37-54.
• Sombart, Werner (1998), Aşk, Lüks ve Kapitalizm (Modern Dünyanın Savurganlığın Ruhundan Doğması Üzerine), Çev. Necati Aça, Bilim ve Sanat Yay., Ankara.
• TOBB (1988), Konut Sorunu (Toplu Konut Uygulama Sonuçları ve Son Zamanlardaki Gelişmeler), Türkiye Ticaret, Sanayi, Deniz Ticaret Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği
• Yayını, Genel:95, AR-GE: 36, Ankara. Touraıne, Alaın, (2000), Birlikte Yaşayabilecek Miyiz, Çev.Olcay Kunal, YKY, İstanbul.
• Urry, John (1999), Mekanları Tüketmek, Çev.Rahmi G. Öndül, Ayrıntı Yay., İstanbul.
• Yavuz, Fehmi ve Keleş, Ruşen (1983), Çevre Sorunları, AÜ yayınları, Ankara.
• Yücel, Atilla (1996), “Cumhuriyet Dönemi İstanbul’unda İmar ve Modernleşme”, Görüş 28,
• Kasım-Aralık İstanbul. Yücel, Tahsin (2006), Gökdelen, Can Yay., İstanbul.
• Zeka, Necmi (1994), “Yolları Çatallanan Bahçe, Aynalı Gökdelenler, Dil Oyunları ve Robespierre”, Postmodernizm (Jameson, Lyotard, Habermas), Hz.Necmi Zeka, (Çev.Gülengül Naliş vd.), Kıyı Yayınları, 2.Baskı, İstanbul.