Türkiye’de Anakentlerde Engellilere Yönelik Hizmetler ve Sorun Alanları

Yıl 2018, YEREL YÖNETİMLER ÖZEL SAYISI, 79 - 110, 27.04.2018

Cenay Babaoğlu

https://doi.org/10.30626/tesamakademi.419241

Cited By: 3

Öz

Çalışma kapsamında anakentlerin ortaya çıkış süreci ve Türkiye’deki gelişim çizgisi incelenmiş, engelli hizmetleriyle bağlantılı olarak anakent yönetimlerinin görev ve sorumlulukları irdelenmiştir. Engellilere yönelik hizmetlere yönelik yaklaşımlar üzerinden incelenen ve hak temelli yaklaşım üzerinden engellilerin beklentileri ve taleplerine yönelik değerlendirmelerde bulunulmuş, mevcut sorun alanları sorgulanmıştır. Çalışmanın amacı farklı saiklerle ötelenen engellilere yönelik hizmetleri anakent ve kent yönetimleri açısından sorgulamak, sorun alanlarını aşmak için engellilerin süreçlere katılımının önemini ve gereğini ortaya koymaktır. Bu açıdan, yerel düzeydeki engelli hizmetleri ve sürece dâhil olacak aktörler mevzuat üzerinden incelenmiş, resmi raporlar üzerinden uygulamalarla kıyaslamalara gidilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Anakent, Büyükşehir, Belediye, Engellilik, Katılım, Hak Temelli Yaklaşım, Bütünleşme, Bütünşehir

Services and Problem Areas for the Disabled People in the Metropolitan Cities of Turkey

Öz

In this study, been examined the emergence process of metropolitans and development process in Turkey, in conjunction with the duties and responsibilities of metropolitan administrators in disability services. Disability-oriented services were assessed on a rights-based approach and the existing problem areas were questioned. The aim of this study is to inquire the disability-oriented services in urban areas which are shifted with different motives. In this respect, disability services at the local level and the actors involved in the process were examined through legislations and compared with the practices based on official reports.

Anahtar Kelimeler

Metropolitan, Municipality, Disability, Participation, Right Based Approach, Integration

Kaynakça

• Arıkan, Ç. (2002). Sosyal Model Çerçevesinde Özürlülüğe Yaklaşım, Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 2(1), 11-25.
• Atmaca, Y. (2013). Optimal Belediye Büyüklüğü ve Yeni Büyükşehir Belediye Yasası, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(2), 168-184.
• Ayman-Güler, B. (2012). Hükümetin 8 Ekim 2012 Günlü Bütünşehir Yasa Tasarısı Üzerine, Erişim Tarihi: 01.09.2015, http://www.yayed.org/uploads/yuklemeler/BUTUNSEHIRTASARIBAG.pdf
• Ayman-Güler, B.(1987). Büyük Kentler İçin Yönetim Arayışları, Türk İdare Dergisi, 374, Mart, 117-143.
• Başaran, S. (2015). Engelliler Toplumsal Entegrasyonu Geliştirme Projesi Yurtdışı İnceleme Raporu (İngiltere), Ankara: Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı.
• Bezmez, D.; Yardımcı, S.ve Şentürk, Y. (2011) Sakatlık Çalışmaları: Sosyal Bilimlerden Bakmak, İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Birleşmiş Milletler (2008). Convention on the Rights of Persons with Disabilities, Erişim Tarihi: 15.07.2017, http://www.un.org/disabilities/default.asp?navid=22&pid=109.
• Birleşmiş Milletler (2008). Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi, Erişim Tarihi: 15.07.2017, www.un.org/disabilities/documents/natl/turkey.doc.
• Birleşmiş Milletler (2008). History of United Nations and Persons with Disabilities, Erişim Tarihi: 15.07.2017, http://www.un.org/disabilities/default.asp?id=134.
• Birleşmiş Milletler (1975). Engelli Hakları Bildirgesi, Erişim Tarihi: 15.07.2015, http://eyh.aile.gov.tr/data/54256071369dc314a097ec24/humanrightsofpersonswithdisabilities.doc,
• Çevikbaş, R. (1995). Yerel Yönetimler, İşlevi ve Türkiye’deki Durumu, Türk İdare Dergisi, Yıl: 67, Sayı: 407, 69-97.
• Çınar, T.; Çiner, C. U. ve Zengin, O. (2009). Büyükşehir Yönetimi Bütünleştirme Süreci, Ankara: TODAİE.
• Davis, L. J. (1995). Enforcing Normalcy: Disability, Deafness, and The Body, London; Verso
• Eke, A. E. (1985). Anakent Yönetimi ve Yönetimlerarası İlişkiler: Batı Deneyimi ve Türkiye, Amme İdaresi Dergisi, 18(4), 41-62.
• Eke, A. E. (1982). Anakent Yönetimi Yönetimlerarası İlişkiler, Ankara: Ankara Üniversitesi SBF Yayınları, No: 505.
• Erdoğan, G. ve Çubukçu, K. M. (2012). Bursa Metropolitan Alanının Mekansal Verimliğinin Fraktal Boyut ile Ölçülmesi: 5216 Büyükşehir Belediye Yasası Öncesi ve Sonrası, Kentsel ve Bölgesel Araştırmalar Ağı (Ed.) Kent Bölgeler, Metropoliten Alanlar Ve Büyükşehirler: Değişen Dinamikler Ve Sorunlar/3. Kentsel ve Bölgesel Araştırmalar Sempozyumu Bildiri Kitabı içinde (s.433-440), Ankara: Matsa
• Felder, F. (2012). Inklusion und Gerechtigkeit: Das Recht behinderter Menschen auf Teilhabe. Frankfurt: Campus Verlag.
• Görmez, K. (1997). Yerel Demokrasi ve Türkiye (2. Baskı), Ankara: Vadi Yayınları.
• Görmez, K. (1993). Türkiye’de Anakent Yönetimi Sorunları, Çağdaş Yerel Yönetimler, 2 (1), s: 19-29.
• Görmez, K. (1989). Yerel Demokrasi ve Türk Belediyeciliği, Ankara: Hizmet-İş Sendikası Yayınları.
• Graumann, S.; Grüber, K.; Nicklas-Faust; J. ve Schmidt, S., [Edt] (2005). Ethik und Behinderung. Ein Paradigmenwechsel, Frankfurt: Campus Verlag.
• Gül, H. (2012). ABD’de Metropoliten Alan Yönetimi, Türkiye İçin Çıkarımlar ve Yeni Anakent Yönetimi (Bütünkent) Kanun Taslağı Üzerine Düşünceler, Kentsel ve Bölgesel Araştırmalar Ağı (Ed.) Kent Bölgeler, Metropoliten Alanlar Ve Büyükşehirler: Değişen Dinamikler Ve Sorunlar/3. Kentsel ve Bölgesel Araştırmalar Sempozyumu Bildiri Kitabı içinde (s. 65-80), Ankara: Matsa.
• İzci, F. ve Turan, M. (2013). Türkiye’de Büyükşehir Belediyesi Sistemi Ve 6360 Sayılı Yasa İle Büyükşehir Belediyesi Sisteminde Meydana Gelen Değişimler: Van Örneği, Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 18(1), 117-152.
• Kavruk, H. (2011a). Türk Yerel Yönetim Sisteminin Gelişimi, Karınca, 76(890), 24-34
• Kavruk, H. (2011b). Londra Anakent Yönetimi, Güncel Kent, 1(1), 59-66.
• Kavruk, H. (2009). Yerel Yönetimlerimiz ve 29 Mart 2009 Seçimleri, Mostar Dergisi, 4(51), 21-22.
• Kavruk, H. (1992). Kır-Kent Farkının Hafiflemesi, Göç ve Göçü Önlemede Bir Faktör Olarak Kooperatifçilik, Kooperatifçilik, Sayı: 96, 36-50.
• Keleş, R. (2006). Kentleşme Politikası, (9. Baskı), Ankara: İmge.
• Keleş, R. ve Yavuz, F. (1989), Yerel Yönetimler, Ankara: Turhan Kitabevi.
• Keleş, R. (1985). Türkiye’de Anakent Yönetimi, Amme İdaresi Dergisi, 18(1), 69-82.
• Kesgin, B. (2014). Engellilere Yönelik Yerel Sosyal Politikalar, Çağdaş Yerel Yönetimler, 23(4), 1-15.
• Kılınç, G. (2010). Çeyrek Asırlık Bir Tecrübe: Türkiye’de Büyükşehir Belediyelerinin Yapılanması ve Kayseri Büyükşehir Belediyesi Örneği, Çağdaş Yerel Yönetimler, 19(1), 67-89.
• Köroğlu, N. T. (2015). Sınırları Genişleyen Belediyelerde Kentsel Çeper Ve Hizmet Sunumu Sorunsalı, Uluslararası Kent Araştırmaları Kongresi, 16-17 Nisan 2015, Eskişehir.
• Murat, S. (2009). Genel Olarak Özürlülere Yönelik Çalışmalar ve İSMEK Örneği, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, Sayı: 56, 21-89.
• Oğuz, C. ve Özbek-Sönmez, İ. (2012). Kentsel Bölgelerde Yönetişimin ve Bütünleştirmeci Yaklaşımların Yerel Yönetimler Üzerindeki Etkilerinin Değerlendirilmesi - İzmir Örneği, Kentsel ve Bölgesel Araştırmalar Ağı (Ed.) Kent Bölgeler, Metropoliten Alanlar Ve Büyükşehirler: Değişen Dinamikler Ve Sorunlar/3. Kentsel ve Bölgesel Araştırmalar Sempozyumu Bildiri Kitabı içinde (s. 81-91), Kitabı, Ankara: Matsa.
• Okur, N. ve Erbil-Erdugan, F. (2010). Sosyal Haklar ve Özürlüler: Özürlülük Modelleri Bağlamında Tarihsel Bir Değerlendirme, iç. II. Sosyal Haklar Ulusal Sempozyumu Bildiri Kitabı, Denizli: Pamukkale Üniversitesi Yayınları, 245-263.
• Ökmen, M. (2003). Kent, Çevre ve Globalleşme, Alfa: Bursa.
• Özdemir, S. ve Meşhur, M. Ç. (2011). 5216 Sayılı Büyükşehir Belediyesi Yasası’nın Belde Belediyelerinin Planlama Süreçleri Üzerinde Yarattığı Etkiler, MEGARON, 6(3), 171-183.
• Sarıoğlu, S. ve İşçioğlu, D. (2007). Türkiye ve Avrupa Kentsel Şartı’ndaki Özürlü Hakları, A. Mengi (Ed), Yerellik ve Politika: Küreselleşme Sürecinde Yerel Demokrasi içinde (s.255-266), Ankara: İmge.
• Schwalb, H. ve Theunissen, G. [Edt.] (2012). Inklusion, Partizipation und Empowerment in der Behindertenarbeit: Best Practice-Beispiele: Wohnen - Leben - Arbeit – Freizeit. Stuttgart: Kohlhammer.
• Sezer, Ö. (2008). Küreselleşme Sürecinde Türkiye’de Yerel Yönetimlerin Yapısal ve İşlevsel Dönüşümü, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi: Ankara, http://88.255.216.16/landpage? op=3&ms=http://ulusaltezmerkezi.com/kuresellesme-surecinde-turkiyede-yerel-yonetimlerin-yapisal-ve-islevsel-donusumu/ Snavely, K. ve Desai, U. (2001). Mapping Local Government-Nongovernmental Organization Interactions: A Conceptual Framework, Journal of Public Administration Research and Theory, 11(2), 245-263.
• Tekel, A. (2009). Türkiye’de Metropoliten Alan Yönetiminden Metropoliten Yönetişime Geçiş: Ankara Örneğinde Bir Değerlendirme, Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 18, 191-214.
• Tuzcuoğlu, F.(2003), Metropoliten Yönetim, Sakarya: Sakarya Kitabevi.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı – Devlet Denetleme Kurulu (2009). 2009/5 sayılı Denetleme Raporu, 27/08/2009.
• Türkiye İstatistik Kurumu (2015) Türkiye Demografik İstatistikler, Erişim Tarihi: 14.06.2017, http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1059.
• Türkiye İstatistik Kurumu (2013). Kurum ve Kuruluşlara Göre Yaygın Eğitim Faaliyetleri, Erişim Tarihi: 14.06.2015, http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1018.
• Türkiye İstatistik Kurumu (2010). Özürlülerin Sorun ve Beklentileri Araştırması, Ankara: TÜİK.
• Türkiye İstatistik Kurumu [Devlet İstatistik Enstitüsü] (2002). Türkiye Özürlüler Araştırması, Erişim Tarihi: 07.07.2015, http://kutuphane.tuik.gov.tr/pdf/0014899.pdf.
• Vogel, R. K. ve Harrigan, J. (2007). Political Change In the Metropolis (8th Edt.) New York: Pearson Longman.
• Wendell, S. (1996). The Rejected Body: Feminist Philosophical Reflections on Disability, New York: Routledge.
• Yenigül, S. B. ve Çamur, Kübra Cihangir (2012). Türkiye’de Metropoliten Alan Yönetimine İlişkin Yasal Düzenlemeler: Ankara Metropoliten Alan İncelemesi, Kentsel ve Bölgesel Araştırmalar Ağı (Ed.) Kent Bölgeler, Metropoliten Alanlar Ve Büyükşehirler: Değişen Dinamikler Ve Sorunlar/3. Kentsel ve Bölgesel Araştırmalar Sempozyumu Bildiri Kitabı içinde (s.93-112), Ankara: Matsa.
• Yıldız, C. (2014). Büyükşehirlerde İmar Uygulamalarında Hesap Verebilirlik, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara: Yayınlanmamış Doktora Tezi:
• Mevzuat
• 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu (1983).
• 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu (1983).
• 195 sayılı Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi konulu Kanun Hükmünde Kararname (1984)
• 3030 sayılı kanun Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanun (1984)
• 3306 sayılı Adana İlinde İki İlçe Kurulması Hakkında Kanun (1986)
• 3391 sayılı Bursa İli Merkezinde Üç İlçe Kurulması Hakkında Kanun (1987)
• 3398 sayılı Gaziantep İli Merkezinde Üç İlçe Kurulması Hakkında Kanun (1987)
• 3399 sayılı Konya İli Merkezinde Üç İlçe Kurulması Hakkında Kanun (1987)
• 3508 sayılı Kayseri İli Merkezinde Üç İlçe Kurulması Hakkında Kanun (1988)
• 3723 sayılı Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun (1992)
• 504 sayılı Yedi İlde Büyükşehir Belediyesi Kurulması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname (1993)
• 593 sayılı Sakarya İlinde Büyükşehir Belediyesi Kurulması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname (2000)
• 6360 sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi Ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (2012).
• 6447 sayılı On üç İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Altı İlçe Kurulması Hakkında Kanun (2013)
• 6574 sayılı Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşmeye Ek İhtiyari Protokolün Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun (2014).