Balance Of Power in The Middle East: The Syrian Crisis and Iran's Strategic Moves (1990-2020)

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 1, 13 - 40, 21.02.2025

Arif Akbaş

https://doi.org/10.30626/tesamakademi.1407137

Öz

The primary goal of this article is to elucidate Iran’s foreign policy by examining its economic, military, and social relations with other nations, particularly in the context of its impact on Turkey. The article employs the verstehende method, emphasizing the significance of geography and geopolitics in shaping Iran’s foreign policy. Following the Iranian Revolution in 1979, Ayatollah Khomeini diverged from Shah Mohammad Reza Pahlavi’s pro-American foreign policy, redirecting Iran’s focus in the Middle East towards the axis of the Shiite world. The foreign policy of the newly established Islamic Republic in the Middle East over the past two decades, in contrast to the previous regime, has become intricately linked with Turkey, which is celebrating its centennial year. Moreover, Iran and Turkey often find themselves at odds in their policies, leading to frequent clashes in the field. Iran aims to exert influence on neighboring countries and frequently employs sectarian dynamics. Simultaneously, while promoting the Islamic revolution domestically, Iran adopts a pragmatic approach to counter Western and non-Muslim influences, contributing to a complex dynamic between Eastern and Western powers. Our research findings indicate that since the conclusion of the Iran-Iraq War, Iran’s new foreign policy has had a profound impact on its global standing. Geography is destiny, but in the Middle East, the forces pulling the strings of this destiny are always changing.

Anahtar Kelimeler

Iran, Syria, Middle East, Türkiye

Orta Doğu’da Güç Dengeleri: Suriye Krizi ve İran’ın Stratejik Hamleleri (1990-2020)

Öz

Bu makaledeki amacımız İran’ın dış politikası, İran hükümeti ile diğer devletlerarasındaki ekonomik, askeri ve sosyal ilişkileri Türkiye’yi de etkileyen boyutuyla açıklanmaktır. Makalede verstehende yöntemi kullanılmıştır. Coğrafya ve jeopolitik İran’ın dış politikasını belirlemede çok önemli bir faktördür. 1979’daki İran Devrimi’nin ardından Ayetullah Humeyni, Şah Muhammed Rıza Pehlevi’nin Amerikan yanlısı dış politikasını terk etmiş ve Orta Doğu’daki varlığını Şii dünyası eksenini kuşatacak şekilde bir yönelime girmiştir. Eski rejim yerine yeni kurulan İslam Cumhuriyeti’nin Orta Doğu’daki son yirmi yıllık dış politikası, yüzüncü yılına giren Türkiye’yi yakından ilgilenmektedir. Ayrıca sahada İran ve Türkiye siyasetleri çoğu zaman çatışmaktadır. İran kendisini çevreleyen ülkelere mezhepsel dinamikler üzerinden sıklıkla tesir etmeye çalışmaktadır. Ülke kendi içinde İslami devrimi teşvik ederken, bir yandan da Batılı ve gayrimüslim etkileri ortadan kaldırmaya yönelik pragmatist bir tutum sergilemektedir. Bu ise Doğucular ile Batıcılar arasında sıkıntılı bir sürecin yaşanmasına neden olmaktadır. Araştırma bulgumuz İran-Irak Savaşı’nın sona ermesinden bu yana İran’ın yeni dış politikası küresel konumu üzerinde dramatik bir etki yaratmaktadır. Coğrafya kaderdir, ama Orta Doğu’da bu kaderin iplerini çeken güçler her zaman değişir.

Anahtar Kelimeler

İran, Suriye, Orta Doğu, Türkiye

Etik Beyan

Bu makale için etik beyan gerekmemektedir.

Destekleyen Kurum

-

Teşekkür

-

Kaynakça

• Abrahamian, E. (2008). Modern İran Tarihi (D. Şendil, Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Agha, H. (1995). Syria and Iran. California: Bloomsbury Academic.
• Akkuş, E. N. (2021). Arap Baharı sürecinde İran - Suriye ilişkileri (2011-2018). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Al-basre, M. (2023). An alliance based on common interest: Russian-Iranian relations during the Syrian civil war. PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(1), 1-13.
• Bakri, N. (2011, 8 Ağustos). Iran calls on Syria to recognize citizens' demands. The New York Times. Erişim tarihi: 10.05.2023, https://www.nytimes.com/2011/08/28/world/middleeast/28syria.html
• Bazarkina, D. Yu., Vinogradova, Ye. A., Manoylo, A. V., Pashentsev, Ye. N., & Saymons, G. (2015). SSHA, Siriya i Iran: Liviyskiy stsenariy povtoryayetsya. Moskva: Nauchnoye İzdaniye.
• Богачева А. С. (2020). Политика Ирана в Сирии, Анализ и прогноз. Журнал ИМЭМО РАН, 1, 74-80.
• Cumings, B., Abrahamian, E., & Maoz, M. (2004). Inventing the Axis of Evil: The Truth About North Korea, Iran, and Syria. New York: The New Press.
• Deeb, M. (2013). Syria, Iran, and Hezbollah: The Unholy Alliance and Its War on Lebanon. New York: Hoover Press.
• Eilam, E. (2022). Israeli Strategies in the Middle East: The Case of Iran. London: Palgrave Macmillan.
• Encyclopædia Britannica. (2008). Syria: History. Encyclopædia Britannica Online. Erişim tarihi: 11.05.2023, www-britannica-com/Syria.
• Fulton, W., Holliday, J., & Wyeri, S. (Mayıs 2013). Iranian Strategy in Syria. A joint Report by AEI's critical threats project & Institute for the Study of War. Erişim tarihi: 11.05.2023, https://www.understandingwar.org/sites/default/files/IranianStrategyinSyria-1MAY.pdf
• Government of Canada. (2012, Eylül). Canada lists both Iran and Syria as state supporters of terrorism. Erişim tarihi: 11.05.2023, https://www.canada.ca/en/news/archive/2012/09/canada-lists-both-iran-syria-state-supporters-terrorism.html
• Goodarzi, J. M. (2009). Syria and Iran: Diplomatic Alliance and Power Politics in the Middle East. London: I. B. Tauris.
• Goodarzi, J. (2013). Iran and Syria. The Iran Primer, U.S. Institute of Peace. Erişim tarihi: 10.05.2023, http://iranprimer.usip.org/resource/iran-and-syria
• Goodarzi, J. M. (2020). Iran and the Syrian Civil War: To the Bitter End. Confluences Méditerranée, 2(113).
• Goodarzi, J. M. (Ocak 2013). Syria and Iran: Alliance cooperation in a changing regional environment. Middle East Studies, 4(2).
• Islamic Republic News Agency (IRNA). (2023). Iran, Syria talk to cooperate on fields of oil & gas. Erişim tarihi: 11.05.2023, https://en.irna.ir/
• Kazdal, M. (2018). İran'ın Arap Baharı sonrası Suriye politikasını anlamak. Artuklu Kaime Uluslararası İktisadi ve İdari Araştırmalar Dergisi, 1(1), Kasım.
• Kozhanov, N. (2017). Russian-Iranian relations through the prism of the Syrian crisis. Insight Turkey, 19(4), 87-102.
• Lapidus, I. M. (2010). İslam Toplumları Tarihi (Cilt 2: 19. Yüzyıldan Günümüze). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Lesch, D. W. (2019). Syria: A Modern History. Queensland: Polity.
• Louër, L. (2020). Sunnis and Shi'a: A Political History. New Jersey: Princeton University Press.
• Maltzahn, N. von. (2013). The Syria-Iran Axis: Cultural Diplomacy and International Relations in the Middle East. London: I. B. Tauris.
• Milani, M. (2013). Why Tehran won't abandon Assad (ism). The Washington Quarterly, 36(4).
• Murtuzoviç, A. V. (2022). Siriyskiy krizis i bor'ba Irana za Blizhniy Vostok (1990-2020-ye gody). Moskva: İn-t. Vostokovedenia.
• Patton, K. (2013). The Syria Report: The West's Destruction of Syria to Gain Control Over Iran. New York: St. Martin's Press.
• Paul, A., & Cottle, D. (2017). Syria: The Hegemonic Flashpoint between Iran and Saudi Arabia? New Delhi: Vij Books India.
• Polat, E., & Kaya, M. (2023). İran'ın Suriye politikası. Akademik Matbuat, 6(1), 1-44. Erişim tarihi: 10.05.2023, https://dergipark.org.tr/tr/pub/matbuat/issue/71397/952983
• Pouladi, F. (2006, 16 Haziran). Iran and Syria sign pact against 'common threats'. Daily Star. Erişim tarihi: 10.05.2023, http://www.dailystar.com.lb/News/Middle-East/2006/Jun-16/72583-iran-and-syria-sign-pact-against-common-threats.ashx
• Reuters. (2023, 15 Ocak). Iran restricts supply of cheap oil to Syria, doubles the price for crude, Wall Street Journal reports. Erişim tarihi: 10.05.2023, https://www.reuters.com/business/energy/iran-restricts-supply-cheap-oil-syria-doubles-price-crude-wsj-2023-01-15/
• Roberts, D. (2015). Appendix C: Syria-Iran, The Ba'ath and the creation of modern Syria. (Routledge Library Editions: Syria ed.). Abingdon: Routledge.
• Roy, O. (1992). Siyasal İslamın İflası (C. Akalın, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Sara, F. (2021, 12 Nisan). İran'ın Suriye'deki derin müdahalesi. Şarkul Avsat. Erişim tarihi: 10.05.2023, https://turkish.aawsat.com/home/article/2914796/fayez-sara/i%CC%87ran%C4%B1n-suriyedeki-derin-m%C3%BCdahalesi
• Sinkaya, B. (Eylül 2011). İran-Suriye ilişkileri ve Suriye'de halk isyanı. Orta Doğu Analiz, 3(33).
• Sirrs, O. (2022). Iran's Qods Force: Proxy Wars, Terrorism, and the War on America. Annapolis: Naval Institute Press.
• Stern, Y. (2007, 18 Şubat). Iran, Syria vow united front to thwart U.S. and Israel. Haaretz. Erişim tarihi: 10.05.2023, https://www.haaretz.com/error?404&path=/hasen/spages/827017.html
• Swaminathan, S. (Bahar 2007). Syria's diplomatic history with Iran. Global Forum Journal, 3, 28.
• Takeyh, R. (2013). Guardians of the Revolution: Iran and the World in the Age of the Ayatollahs. London: Oxford University Press.
• Viktorovna, Gromova A. (2021). Iran i yego sosedi: Uchebnoye posobiye. Moskva: Knorus.
• Wallsh, D. (Yaz 2013). Syrian alliance strategy in the post-Cold War era: The impact of unipolarity. The Fletcher Forum of World Affairs, 37(2).