Üç Nesilde Dinî ve Kültürel Değişim

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 1, 155 - 186, 30.06.2020

Mustafa Bakırcı

Öz

Bu çalışma, günümüzün değişen sosyokültürel ortamında, nesiller arasında dinî ve kültürel değerlerde nasıl bir tutum farklılığının ortaya çıktığını araştırmaya yönelik yapılan bir saha araştırmasıdır. Araştırmanın evrenini, Giresun il merkezinde ikamet edip, doğma-büyüme Giresunlu olan 18 yaş üstü bireyler oluşturmaktadır. Bu araştırma, 2008 yıllı Ocak-Haziran aylarında arasında evrenden, “Kolay ulaşılabilir durum örneklemesi” yöntemiyle elde edilen bilgi ve verilere dayanmaktadır. Toplamda 62 mülakat ve 538 anket uygulaması yapılmıştır. Bu yönüyle çalışmada nitel ve nicel veri toplama teknikleri birlikte kullanılmıştır.
Giresun ilinin geçirdiği tarihsel sürecin, sahip olduğu toplumsal yapının ve yaşadığı sosyal değişimin, Türkiye’nin modernleşme süreci ve dinamikleriyle birçok açıdan benzerlikler gösterdiğini düşünmekteyiz. Dolayısıyla bu araştırmanın, nesiller arasındaki değer farklılaşmasına yönelik bölgesel bir yönelimi göstereceği düşüncesinin ötesinde, Türkiye geneline yönelik de birtakım yorumlar ve değerlendirmeler yapmaya da imkân vereceğini düşünmekteyiz.

Anahtar Kelimeler

Nesil, Din, Değerler, Sosyal Değişme

Religious and Cultural Change within Three Generations

Öz

This study is a field research which aims to investigate the formation of the differences of attitude assumed by generations towards religious and cultural values in today’s changing socio-cultural environment. In the population of the study were included indiviuals, aged over 18, who are origionally from Giresun and live there. This study is based on both the interview with 62 subjects “convenience sampling” method selected from among the population of the research between January and June, 2008 and the data obtained from the questionairre carried out on 538 people. In the study was, therefore, used the qualitative and quantitive techniques of data collection together. One important aim of this study is to establish at least a regional attitude or tendency based on the sample of Giresun, an important city in Northern Black Sea Region. We think that the historical process the Province of Giresun has undergone, the social structure that Giresun has and the social transformation it has experienced are similar to the modernization process and dynamics of Turkey in many ways. We, therefore, think that apart from the fact that this study will indicate a regional tendency to value-differentation between generations, it will also enable those concerned to make comments and evaluations on Turkey in general.

Anahtar Kelimeler

Sociology of Religion, Religion, Values, Social Change, Generation

Kaynakça

• Aktay, Aydın. Yeni Türkiye'de Yeni Kuşaklar. Sakarya: Değişim Yayınları, 2019.
• Akyüz, Niyazi & Çapçıoğlu, İhsan. Ed. Ana Başlıklarıyla Din Sosyolojisi. 4. Baskı. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık, 2012.
• Bakırcı, Mustafa. Dini ve Kültürel Değerlerin Taşıyıcısı Olarak Üç Nesil (Giresun Örneği). Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, 2010.
• Bakırcı, Mustafa. Üç Nesil Üç Hayat (Dinî ve Kültürel Değişim). İstanbul: Bir yayıncılık, 2019.
• Çelik, Celalettin. “Dindarlık Tipolojilerine Metodolojik Bir Yaklaşım”. İslâmîyat Dergisi 8/2 (2005): 71- 90.
• Doğan, İsmail. Sosyoloji, Kavramlar ve Sorunlar, 6. Baskı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, 2004.
• Duman, M. Zeki. Kuşak Çatışması X ve Z Kuşağı Üzerine Sosyolojik Bir Çalışma. Ankara: Nobel Yayıncılık, 2019.
• Eisenstadt, Shmuel Noah, Modernleşme: Başkaldırı ve Değişim. Çev. Ufuk Coşkun. Ankara: Doğu Batı yayınları, 2007.
• Fichter, Joseph. Sosyoloji Nedir? Çev. Nilgün Çelebi. Ankara: Atilla Kitapevi, 1996.
• Giddens, Anthony. Modernliğin Sonuçları. Çev. Ersin Kuşdil. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 1994.
• Günay, Ünver. “Dindarlığın Sosyolojisi”, Dindarlığın Sosyo-Psikolojisi. Ed. Ünver Günay & Celalettin Çelik. 1-59. Adana: Karahan Yayınları, 2006.
• Inglehart, Ronald. Modernization and Postmodernization: Cultural, Economic and Political Change in 43 Societies. Princeton University Press, 1997.
• Karp, David R. “Values Theory and Research”. Encyclopedia of Sociology. Second Edition. Ed. Edgar F. Borgatta & Rhonda J. V. Montgomery. 5: 3212-3226. Macmillan, 2000.
• Kayıklık, Hasan. “Değişen Dünyada Birey, Din ve Dindarlık”. Dindarlığın Sosyo-Psikolojisi. Ed. Ünver Günay, Celalettin Çelik. 157-174. Adana: Karahan Kitapevi, 2006.
• Kıllıoğlu, İsmail. “Değer”. Sosyal Bilimler Ansiklopedisi. 1: 305-310. İstanbul: Risale Yayınları, 1990.
• Kirman, Mehmet Ali. Din Sosyolojisi Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2004.
• Onay, Ahmet. “Dindarlık Ölçme Çalışmaları: Dindarlık Ölçümünde Üç Farklı Yaklaşım ve Ölçmenin Esasları”. İslami Araştırmalar Dergisi 14/3-4 (2001): 439-449.
• Özensel, Ertan. “Sosyolojik Bir Olgu Olarak Değer”. Değerler Eğitimi Dergisi 1/3 (2003): 217-240.
• Özlem, Doğan. “Açış Konuşması”. Bilgi ve Değer. Ed. Şahabettin Yalçın. 11-14. Ankara: Vadi Yayınları, 2002.
• Rokeach, Milton. The Nature of Human Values. Free Press, 1973.
• Roof, Wade Clark. “Generations and Religion”. The Oxford Handbook of the Sociology of Religion (Oxford Handbooks in Religion and Theology). Ed. Peter Clarke. 616-634. Oxford University Press, 2009.
• Sezal, İhsan. “Toplum ve Aile”. Sosyolojiye Giriş. 2. Baskı. Ed. İhsan Sezal. 5: 134-165. Ankara: Martı Yayınevi, 2003.
• Sosyoloji Divanı 13. Sayı Dosya: Kuşaklar Sosyolojisi. Konya: Çizgi Yayınevi, 2019.
• Subaşı, Necdet. “Türkiye Dindarlığı, Yeni Tipolojiler”. İslamiyât Dergisi 5/4 (2002): 17-40.
• Şavran, Gönç. “Toplum, Bilim ve Yöntem”. Sosyolojiye Giriş. Ed. Nadir Suğur. 2-34. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, 2009.
• Taylor, Charles. Modernliğin Sıkıntıları. Çev. Uğur Canbilen. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2011.
• Tezcan, Mahmut. Kuşaklar Çatışması Kuşaklararası İlişkiler Eğitimi ve Sosyolojisi. Ankara: Anı Yayıncılık, 2017.
• Tolan, Barlas. Sosyoloji. Ankara: Gazi Kitapevi, 2005.
• Yapıcı, Asım. Ruh Sağlığı ve Din (Psiko-Sosyal Uyum ve Dindarlık). Adana: Karahan Kitapevi, 2007.