Sanayi Devrimi’nden Endüstri 4.0’a: Dijitalleşme ve Dijital Dünyada Dinin Statüsü

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 1, 27 - 43, 30.06.2021

İhsan Çapcıoğlu , Hilal Anık

https://doi.org/10.53352/tevilat.976763

Cited By: 4

Öz

Sanayi devrimiyle birlikte başlayan ve hızı artarak devam eden teknolojik gelişmeler, bilgi üretimi, bilginin yaygınlaşması, kültür üretimi, üretilen bu yeni kültürlerin küresel ölçekte etki alanı oluşturması, sanayi ve üretim sisteminde farklılaşma yaşanması gibi hayatın her alanında etkili olmuştur. İçinde bulunduğumuz bu çağ, dijitalleşme çağı olarak nitelenmektedir. Nesnelerin interneti, yapay zekâ, veri madenciliği, artırılmış gerçeklik gibi kavramlar dijital çağın ürünleri olarak ortaya çıkmış; dijitalleşen dünyada gücü elde etmek veri üretimi ve üretilen verilere sahip olmakla eşdeğer kabul edildiği için devletlerin ve özel şirketlerin gündemini oldukça meşgul eden birer rekabet alanına dönüşmüştür. Dijitalleşme ekseninde yaşanan toplumsal değişim, ekonomik, politik, kültürel ve dinsel alanlar başta olmak üzere toplumsal sistemin bütününde yeni bir dönemin başlangıcına zemin hazırlamıştır. Bu değişimler, hem kolektif düşünce ve yaşam pratiklerinde hem de bireysel alanda yeni yaşam dinamikleri geliştirilmesi noktasında etkili olmuştur. Literatür taraması yöntemiyle hazırlanan bu çalışmada da dijital çağın ürünlerinin dinin anlaşılma biçimleri ve gerek bireysel gerekse toplumsal alanda dini yaşam pratikleri üzerindeki etkisinin ne olduğu ve ne gibi değişimleri beraberinde getirdiği sorularına cevap aranmıştır. Dijital din, siber din, online religion gibi ifadeler çerçevesinde dijital çağda din ve dini yaşam konusuna ilişkin mevcut durum analiz edilmiştir. Çalışmanın dijitalleşmeyle birlikte karşımıza çıkan büyük veri, infobezite, medya vaizliği gibi kavramları din ile ilişkileri bağlamında değerlendirmesiyle alana katkı sunacağı düşünülmektedir. Çalışma, dijitalleşme ve dini yaşam konusunu sanayi devrimi ve küreselleşme kavramları ile ilişkilendirerek ele alması bakımından da önem taşımaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Din Sosyolojisi, sanayi devrimi, Dijitalleşme, Dijital Din, Büyük Veri, İnfobezite, Endüstri 4.0, Medya Vaizliği

Kaynakça

• Akgül, M. Dijitalleşme ve Din. Marife Dini Araştırmalar Dergisi, 17/2 (2017), 191-208. Bahadur, M., & Çapcıoğlu, İ. Yeni Dini Hareketlerde Çevrimiçi ve Çevrimdışı Yönelimler: Sahaja Yoga Örneği. İslami Araştırmalar Dergisi, 32 / 2 (2021), 372-386.
• Campbell, H. Digital Religion: Understanding Religious Practice in New Media Worlds. Introduction: The Rise of the Study of the Digital Religion. ed. H. A. Campbell. 1-21. London: Routledge. 2013. Castells, M. Enformasyon Çağı: Ekonomi, Toplum ve Kültür, Birinci Cilt: Ağ Toplumunun Yükselişi, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2. Baskı, 2003.
• Çapcıoğlu İ. Küreselleşme, Kültür ve Din. Ankara: Otto Yayınları, 2017.
• Çapcıoğlu, İ. & Kaya, E. Pandemi Döneminde Türkiye’de Dini Hayat: Din Görevlileri Örneğinde Dini Hayata Genel Bir Bakış. Ankara: Bizim Büro Basımevi, 2021.
• Çapcıoğlu, İ. & Anık, H. Dijitalleşme Çağı’nın Şehir Tasarımı: Neom Projesi. VI. International European Conference on Social Sciences. 129-140. Kyiv, Ukraine: Iksad Global Publications. 2021.
• Davenport, T. H. How 'Big Data' is Different. MIT Sloan Management Review, 54 (1) (2012). 22-25. https://www.hbs.edu/ris/Publication%20Files/SMR-How-Big-Data-Is-Different_782ad61f-8e5f-4b1e-b79f-83f33c903455.pdf adresinden alındı.
• Hobsbawm, E. J. Sanayi ve İmparatorluk. Ankara: Dost Kitabevi, 2. Baskı, 2003.
• Eravcı, D. B. Kurumların Dijital Dönüşümü: Büyük Veri. Çalışma İlişkileri Dergisi, 11/1 (2020), 90-112.
• Feyzioğlu, H. S. Sanayi Devrimi. Yakın Çağ Dünya Tarihi. ed. H. S. Feyzioğlu, 1-14, Ankara: Nobel, (2019).
• Haberli, M. Dijital Çağda Din ve Dindarlığın Dönüşümü. Medya ve Din Araştırmaları Dergisi, 2/2 (2019), 307-315.
• Haberli, M. Dijital Çağda Din ve Dindarlığın Dönüşümü. Journal of Media and Religion Studies, 2/2 (2019), 307-315.
• Küçükkalay, A. M. Endüstri Devrimi ve Ekonomik Sonuçlarının Analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2 (1997), 51-68.
• Marshall, G. Sosyoloji Sözlüğü. Çev. O. Akınhay, & D. Kömürcü. Ankara: Bilim ve Sanat, 1999.
• Özen, H. Endüstri 4.0 ve Eğitim: Bir Türkiye Perspektifi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7/5 (2019), 103-113.
• Patel, S., & Keyur K, P. Internet of Things-IOT: Definition, Characteristics, Architecture, Enabling Technologies, Application & Future Challenges. International Journal of Engineering, Science and Computing (IJESC), 6/5 (2016), 6122-6131.
• Pirim, H. Yapay Zekâ. Journal of Yasar University, 1/1 (tarih yok), 81-93.
• Schwab, K. The Fourth Industrial Revolution. Geneva: World Economic Forum. 2016.
• Sözen, M., & Mescioğlu, T. Endüstri 4.0'ın İtici Güçlerinin Türkiye ve Çin Üzerindeki Etkileri. International Journal of Social Inquiry, 12/1 (2019), 287-315.
• Şahin, O. Bilgi Sosyolojisi Bağlamında Büyük Veri ve Toplumsal Gerçekliğin İnşası. Ankara: Ankara Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. 2019.
• Şirmemmedov, K. A. Yeni Teknolojilerin Şirketler Üzerindeki Etkileri: Bulanık Ortamda Bütünleşik Bir Yaklaşım ile Değerlendirme. İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. 2019.
• Tamer, H. Y., & Övgün, B. Yapay Zeka Bağlamında Dijital Dönüşüm Ofisi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 75/2 (2020), 775-803.
• Tekin, M. Din Sosyolojisinin 200'ü. Ankara: Otto Yayınları, 2019.
• Ünal, M. F. Dijitalleşmenin Transhümanizme Etkisi. ISOPHOS: Uluslararası Bilişim, Teknoloji ve Felsefe Dergisi, 2/2 (2019), 19-38.
• We Are Social: We Are Social. Erişim 5 Temmuz 2021. https://wearesocial.com/digital-2021.