Privacy and Private Life in Virtual World

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 1, 45 - 65, 30.06.2021

Sevdegül Çekiç

https://doi.org/10.53352/tevilat.993177

Cited By: 1

Öz

Social media is a virtual reality of today's world. In our article titled "Privacy and Private Life in Virtual World", the boundaries of privacy were drawn within the framework of Islamic law and moral rules, starting from the distinction between private and public space, and it was tried to reveal how much of these boundaries were violated in social media. Responsibilities of the individual and society that arise as a result of the violations that may occur, and some legal sanctions are discussed.
The effect of the correct coding of the perception of privacy in our minds is undeniable in making decisions about the private life of the individual, family life, and of course, the private life of the society. For this reason, the responsibilities that may arise in case the privacy boundaries in private life are exceeded through the virtual world are also the subjects discussed in our article.
The display of the privacy of children, who are entrusted to the family and society by the Creator, in the virtual world is an issue that needs to be carefully considered. Children's images that are featured on social media especially by their parents, may lead to neglection and abusement. In this regard, the legal sanctions applied both in our country and in some other countries are among the prominent parts of our article.
Examination on a legal basis of the privacy that the individual can lose through social media when it comes to death of the individual, will expand our perspective on the subject. While the subject was being handled, current events were referenced from time to time and it was emphasized that the subjects should be included in the relevant sections of fiqh (Islamic law) books.

Anahtar Kelimeler

Privacy, Social Media, Private Life, Family, Violation

Sanal Dünyada Mahremiyet ve Özel Hayat

Öz

Sosyal medya günümüz dünyasının sanal bir gerçekliğidir. “Sanal Dünyada Mahremiyet ve Özel Hayat” adlı bu çalışmanın amacı, özel alan ve kamusal alan ayrımından yola çıkılarak İslam hukuku ve ahlaki kurallar çerçevesinde mahremiyet sınırlarını çizmek ve bu sınırların ne kadarının sosyal medyada ihlal edildiğini ortaya çıkarmaya çalışmaktır. Gerçekleşebilen söz konusu ihlaller sonucunda fert ve toplum üzerine düşen sorumluluklar ile bazı hukuki yaptırımlar ele alınmıştır. Zihinlerimizdeki mahremiyet algısının doğru kodlanmasının, öncelikle ferdin kendine ait özel hayatı başta olmak üzere aile hayatına ve tabii ki toplumun özel hayatına dair kararların alınmasında etkisi yadsınamaz derecededir. Bu sebeple özel hayattaki mahremiyet sınırlarının sanal âlem vasıtasıyla aşılması durumunda oluşabilecek sorumluluklar da bu çalışmada ele alınan konulardır. Özellikle sanal âlemde çocukların mahremiyet haklarının gözetilmesi konusunda ebeveyn tutumlarının son derece önem arz ettiği günümüzde, sosyal medyada özensizce görselleri paylaşılan çocukların ihmal ve istismarına kapı aralandığı görülmektedir. Bu hususta gerek ülkemizde gerekse diğer bazı ülkelerde uygulanan hukuki yaptırımlar metinde öne çıkan kısımlardandır.

Anahtar Kelimeler

İslam Hukuku, Mahremiyet, Sosyal Medya, Özel Hayat, Aile

Kaynakça

• Akpınar, M. Raşit. “İslam Hukuku Açısından Sosyal Medya”. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (2017), 502.
• Aydın, Mehmet Akif. Çocuk. Diyanet İslam Ansiklopedisi, 8/361-363. İstanbul: TDV Yayınları, 1993.
• Balcı, Bahar. “Savaş Fotoğrafçılığı Bağlamında Ölüm ve Mahremiyet: Ölü Bedenlerin Teşhiri Ya Da Medyanın Ölü-Seviciliği”. (Ed. Uğur Yavuz vd.), Medya ve Mahremiyetin Sınırları Ulusal Sempozyumu, Erzurum: Atatürk İletişim Hakemli Dergisi Özel Sayısı, (2015), 19.
• Barbarosoğlu, Fatma. Şov ve Mahrem. 5. Baskı, İstanbul: Profil Kitap, 2016.
• Bardakoğlu, Ali. Ehliyet. Diyanet İslam Ansiklopedisi, 10/534-535. İstanbul: TDV Yayınları, 1994.
• Bardakoğlu, Ali. Hidâne. Diyanet İslam Ansiklopedisi, 17/467-471. İstanbul: TDV Yayınları, 1998.
• Battal, Ahmet. Boşanma Sebepleri, Bap Uygulama Nihai Rapor. İstanbul: Eflatun Matbaacılık, 2008.
• BBC Türkçe. “Çocuklar, Facebook’ta Fotoğraflarını Paylaşan Ailelerine Dava Açabilir”. Erişim 1 Kasım 2020. https://www.bbc.com/turkce/haberler/2016/03/160302_facebook_ebeveynlere_uyari
• Cerrah, Lokman. “Sosyal Medya ve Bazı Kurumsal Etkileşimler ve Sosyal Medyaya Eleştirel Yaklaşım”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 4, (2016), 72-73.
• CNN TÜRK. “Ünlülerin Sosyal Medyada Rekor Kıran Fenomen Bebekleri”. Erişim 20 Ağustos 2021. https://www.cnnturk.com/magazin/unlulerin-sosyal-medyada-rekor-kiran-fenomen-bebekleri?page=1
• Cumhuriyet. “TÜİK Açıkladı: İşe Türkiye’de Eşlerin Boşanmasının En Büyük Nedenleri”. Erişim 7 Eylül 2021. https://www.cumhuriyet.com.tr/galeri/tuik-acikladi-iste-turkiyede-eslerin-bosanmasinin-en-buyuk-nedenleri-884587/4 ,
• Çeker, Orhan. Osmanlı Hukuk-u Aile Kararnâmesi. 5. Baskı, Konya: Mehir Vakfı Yay., 2017.
• Çiğdem, Recep. “Çocuk İstismar ve İhmali”. (Ed. Kemal Sandıkçı), Çocuk Sorunları ve İslâm Sempozyumu, İstanbul: Ensar Neşriyat, 2010.
• DHA. “Henüz Doğmamış Çocuklara Sosyal Medya Hesapları Açılıyor”. Erişim 20 Ağustos 2021. https://www.dha.com.tr/teknoloji/henuz-dogmamis-cocuklara-sosyal-medya-hesaplari-aciliyor/haber-1829870
• DHGM, Din Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Aile ve Dini Rehberlik Daire Başkanlığının Görevleri. Erişim 3 Eylül 2021. https://dinhizmetleri.diyanet.gov.tr/sayfa/48/
• DİYK, Din İşleri Yüksek Kurulu. Erişim 3 Eylül 2021. https://kurul.diyanet.gov.tr/Cevap-Ara/861/koca-evliligin-gereklerini-yerine-getirmiyorsa-kadin-bosanma-talebinde-bulunabilir-mi- , (Erişim: 16.05.2019).
• Duygulu, Serap. “Sosyal Medyada Çocuk Fotoğrafı Paylaşımlarının Mahremiyet İhlali ve Çocuk İstismarı Açısından Değerlendirilmesi”. TRT Akademi Dergisi, 4/8 (2019), 462. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/773684 (Erişim: 03.09.2021).
• Ebû Zehre, Muhammed. el-Ahvâlü’ş-Şahsiyye. Kahire: Dâru’l-Fikri’l-Arabî, 1957.
• ed-Dağmî, Muhammed Râkân. et-Tecessüs ve Ahkâmuhû fi’ş-Şerîati’l-İslâmiyye. 2. Baskı, Kâhire: Dâru’s-Selam, 1985.
• Edgell, Penny. Din ve Aile. (Çev. Yıldız Kızılabdullah-Şahin Kızılabdullah, Çev. Ed. İhsan Çapçıoğlu), Ankara: İmge Kitabevi, 2012.
• Ekşi, Ahmet. İslam Hukuku Bakımından Tedavi Sürecinde Hasta Mahremiyetinin İhlali. Din, Gelenek ve Ahlak Bağlamında Mahremiyet Algıları Sempozyumu, (Ed. Yavuz Ünal, Yusuf Bahri Gündoğdu, Şevket Pekdemir, Hasan Atsız), 1/153. Samsun: Ordu İlahiyat Vakfı Yay. 27-29 Mart 2015.
• el-Gazzâlî, Ebu Hâmid Muhammed b. Muhammed (ts.). el-Mustasfâ. (Thk: Hamza b. Züheyr), Medine-i Münevvere.
• el-Hallâf, Abdülvehhâb. Aḥkâmü’l-Aḥvâli’ş-Şahsiyye fi’ş-Şerîʿati’l-İslâmiyye. Kuveyt: Dâru’l-Kalem, 1990.
• el-Kâsânî, Ebû Bekr Alaeddin Ebû Bekr b. Mes’ud b. Ahmed, Bedâiü’s-Sanâî’ fî Tertîbi’ş-Şerâi’. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1986.
• el-Merğınânî, Burhanüddin Ebu’l-Hasen Ali b. Ebi Bekr el-Ferğânî. el-Hidâye, Beyrut: Dârü’l-Erkam b. Ebi’l-Erkam, ts.
• Erdoğan, Mehmet. Fıkıh ve Hukuk Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2016.
• Günay, Hacı Mehmet. Nüşûz. Diyanet İslam Ansiklopedisi, 33/303-304. İstanbul: TDV Yayınları, 2007.
• Gündüz, Olgun. Toplumsal Değişme ve Mahremiyet Algısı. Din, Gelenek ve Ahlak Bağlamında Mahremiyet Algıları Sempozyumu, (Ed. Yavuz Ünal, Yusuf Bahri Gündoğdu, Şevket Pekdemir, Hasan Atsız), 1/309-311. Samsun: Ordu İlahiyat Vakfı Yay. 27-29 Mart 2015.
• Habertürk. “Youtube’un Vlogger Logan’a Kestiği Ceza Belli Oldu”. Erişim 30 ocak 2019. https://www.haberturk.com/youtube-un-vlogger-logan-paul-a-kestigi-ceza-belli-oldu-1792749,
• İbn Manzûr, Ebü’l-Fazl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem b. Alî b. Ahmed el-Ensârî. Lisanü’l-Arab. Beyrut: Darû’s-Sadır, 2010.
• Kahraman, Abdullah. Fıkhî Perspektiften Sırrın İfşası. (Ed. Nazife Şişman), Mahremiyet Hayatın Sırları ve Sınırları, İstanbul: İnsan Yay., 2018.
• Kalaycı, Ahmet Rasim (Haz.). Medya Profesyonellerinin ve Medyanın Aile Algısı. T.C. Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Bilim Serisi 134. https://www.ailevecalisma.gov.tr/uploads/athgm/uploads/pages/arastirmalar/medya-profesyonelleri.pdf
• Karaman, Hayrettin. Ana Hatlarıyla İslam Hukuku (1. 2. 3. Ciltler Bir Arada). 10. Baskı, İstanbul: Ensar Neşriyat., 2005.
• Karaman, Hayrettin. İslam’ın Işığında Günün Meseleleri I-III. İstanbul: İz Yay., 2012.
• Karaman, Hayrettin. Mukayeseli İslâm Hukuku. İstanbul: İz Yay., 2003.
• Köse, Hüseyin, İletişim Sosyolojisi Ders Notları. İstanbul: Simge Basım, 2012.
• Köse, Saffet. Genetiğiyle Oynanmış Kavramlar ve Aile Medeniyetinin Sonu. Konya: Mehir Vakfı Yayınları, 2015
• Medimagazin. “İzinsiz Hasta Paylaşımları”. Erişim 21 Ağustos 2021. https://www.medimagazin.com.tr/authors/haldun-guner/tr-izinsiz-hasta-paylasimlari-72-9-4090.html
• Mevzuat. Erişim 25 Nisan 2021. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.4721.pdf
• Milliyet Gazetesi. “‘Blogger’ Anneye Çocuk İstismarı Suçlaması!”. Erişim 20 Ağustos 2021. http://www.gazetevatan.com/-blogger-anneye-cocuk-istismari-suclamasi--1080670-gundem/
• Milliyet Gazetesi. “Cesetlerle Selfie Çekti”. Erişim 17 Nisan 2019. http://www.milliyet.com.tr/Milliyet-Tv/video-izle/Cesetlerle-selfie-cekti--Uzw7lCLJosEF.html
• Niedzvecki, Hal. Dikizleme Günlüğü. (Çev. Gökçe Gündüç), İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2010.
• NTV. “Sosyal Medyanın En Genç Fenomeni: Yeni Doğan Bebek 4 Günde 144 Bin Takipçiye Ulaştı”. Erişim 20 Ağustos 2021. https://www.ntv.com.tr/galeri/teknoloji/sosyal-medyanin-en-genc-fenomeniyeni-dogan-bebek-4-gunde-144-bin-takipciye-ulas,7JjErQIXsE2Q7wPUXVh7RA/uc0W2XyaRkyUYHzkiY8UHw
• Oda TV. “3 Günlük Bebeğe Sosyal Medya Hesabı”. Erişim 20 Ağustos 2021. https://odatv4.com/magazin/3-gunluk-bebege-sosyal-medya-hesabi-22101806-148737
• Posta Gazetesi. “Ölen Babasıyla Fotoğraf Koyan Fenomen”. Erişim 28 Nisan 2019. https://www.posta.com.tr/olen-babasiyla-fotograf-koyan-fenomen-jelica-ljubicice-ofke-haber-fotograf-2027331
• Radikal. “Ölü Dedeyle Pozun Gerçek Hikayesi Ortaya Çıktı.” Erişim 30 Ocak 2019. http://www.radikal.com.tr/hayat/olu-dedeyle-pozun-gercek-hikayesi-ortaya-cikti-1198114/,
• SGK Rehberi. “Çok Tartışılacak Karar: Facebook Paylaşımı Dayaktan Daha Ağır”. Erişim 1 Şubat 2019. https://sgkrehberi.com/haber/138515/cok-tartisilacak-karar-facebook-paylasimi-dayaktan-daha-agir.html
• Star. “Problemli İnternet Kullanımın Ailede Ürettiği 3 Sorun”. Erişim 27 Nisan 2019. https://www.star.com.tr/yazar/problemli-internet-kullaniminin-ailede-urettigi-3-sorun-yazi-1405485/
• Şâban, Zekiyyüddin. İslam Hukuk İlminin Esasları. (Çev. İbrahim Kâfi Dönmez), 5. Baskı, Ankara: TDV Yayınları, 2001.
• Şen, Yusuf. “İslam Hukuku Açısından Aile İçi Mahremiyetin İhlali ve Boşanmalara Etkisi”. Din, Gelenek ve Ahlak Bağlamında Mahremiyet Algıları Sempozyumu, (Ed. Yavuz Ünal, Yusuf Bahri Gündoğdu, Şevket Pekdemir, Hasan Atsız), 2/256-264. Samsun: Ordu İlahiyat Vakfı Yay. 27-29 Mart 2015.
• T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Aile Ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Türkiye Aile Yapısı Araştırması Tespitler Öneriler. İstanbul: Bakanlık Yayınları, 2014.
• T24. “TÜİK Açıkladı: İşte Türkiye’de Boşanma Nedenleri”. Erişim 7 Eylül 2021. https://t24.com.tr/haber/tuik-acikladi-iste-turkiyede-bosanma-nedenleri,511202,
• TAYA, Türkiye Aile Yapısı Araştırması. Erişim 7 Eylül 2021. https://ailevecalisma.gov.tr/uploads/athgm/uploads/pages/indirilebilir-yayinlar/67-turkiye-aile-yapisi-arastirmasi-2013-tespitler-oneriler.pdf
• TÜİK, Evlenme İstatistikleri 2019-2020. Erişim 20 Ağustos 2021. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Evlenme-ve-Bosanma-Istatistikleri-2020-37211 https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Evlenme-ve-Bosanma-Istatistikleri-2019-33708
• Yıldırım, Ergün. Toplumsal Değişme Sürecinde Aile. (Ed. Kadir Canatan ve Ergün Yıldırım) Aile Sosyolojisi, İstanbul: Açılım Yay., 2001.
• Yurtseven, Yılmaz. “1917 Tarihli Hukuk-u Aile Kararnamesi ve Osmanlı Aile Hukukuna Getirdiği Yenilikler”. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 11/1-2 (2003), 247.
• Zorlu, Süleyman Emre (2013). Günümüz ve İslam Hukukunda Çocuk Hakları Karşılaştırmalı Bir İnceleme. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 21/2 (2013), 155.