Evaluation of Food and Drinks Specified as Abundancy in Narrations in Terms of al-Tibb al-Nabawī

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 2, 239 - 255, 31.12.2021

Mustafa Karabacak

https://doi.org/10.53352/tevilat.1029336

Cited By: 1

Öz

Medicine, which is expressed as protecting and treating human health, is as old as human history. al-tibb al-nabawī is the advice and practices of the prophet Muhammed (PBUH) on how to apply treatment and treatment tools in the protection of human health. The subject of al-tibb al-nabawī, in other words, whether the medicine of the Prophet Muhammed (PBUH) is of divine origin or is due to the medical knowledge of the periodical and Arab society is an ancient debate. In addition to some of the Prophet Muhammed’s (PBUH) ruqya recommendations about medicine, it is mainly about food and drink and their use with different mixtures. Food and beverages, called food, have a compulsory and direct effect in order for human beings to inhabit their life. Foods differ from each other in terms of the vitamins and minerals they contain. In verses and hadiths, the expression of abundance is used to indicate that some foods and beverages are more nutritious than others. In the study, first of all, the foods and beverages that are stated as fruitful in the verses and hadiths will be determined and their evaluation will be made collectively in terms of al-tibb alnabawī. It has been concluded that the foods and beverages, which are stated as fertile in the Narrations, are the basic needs of the people, the food is easy to reach and the nutritive value is high.

Anahtar Kelimeler

Hadith, Fertility, al-Tibb al-Nabawī, Medicine, Verse, Narration

Rivayetlerde Bereketli Olarak Belirtilen Yiyecek -İçeceklerin Tıbb-ı Nebevî Açısından Değerlendirilmesi

Öz

İnsan sağlığını koruma ve tedavi etme olarak ifade edilen tıp, insanlık tarihi kadar eskidir. Tıbb-ı nebevî ise insan sağlığının korunmasında, tedavi ve tedavi araçlarının nasıl uygulanacağı konusunda peygamberin tavsiye ve uygulamalarıdır. Tıbb-ı nebevînin diğer bir ifadeyle Hz. Peygamber’in tıbbının ilahi kaynaklı mı yoksa dönemsel ve Arap toplumunun tıp bilgisinden mi kaynaklanmaktadır, konusu kadim bir tartışmadır. Hz. Peygamber’in tıp ile ilgili tavsiyeleri bazı duaların yanında ağırlıklı olarak yiyecek içecek ve bunların farklı karışımlarla kullanımıyla ilgilidir. İnsanoğlunun hayatını ikame edebilmesi için gıda denilen yiyecek ve içecekler zorunlu ve doğrudan bir etkiye sahiptir. Gıdalar, içinde taşıdığı vitamin ve mineraller yönünden biri birinden farklılık arz etmektedir. Ayet ve hadislerde bazı yiyecek ve içeceklerin diğerinden daha besleyici olduğu belirtmek için bereket ifadesi kullanılmıştır. Çalışmada öncelikle ayet ve hadislerde bereketli olarak belirtilen yiyecek ve içecekler belirlenip bunların tıbb-ı nebevî açısından değerlendirilmesi topluca yapılacaktır. Rivayetlerde bereketli olarak belirtilen yiyecek ve içeceklerin insanların temel ihtiyaçları gıdaların, ulaşımı kolay ve besleyicilik değerinin yüksek olması nedeniyle bereketli olduğu belirtildiği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hadis, bereket, tıbb-ı nebevî, ayet, rivayet

Kaynakça

• Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillah Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî, el-Müsned. 6 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1982/1402.
• Azimli, Mehmet. Cahiliyye’yi Farklı Okumak. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 6. Basım, 2019.
• Belâzürî, Ahmed b. Yahya b. Câbir b. Dâvûd. Ensâbu’l-Eşrâf. thk. Suheyl Zekkâr –Ziyâd ez-Ziriklî, 13 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1417/1996.
• Beyhakî, Ebû Bekir Ahmed b. el-Hüseyin b. Ali b. Musa el-Husrevcirdî el-Horasânî. Şuabü’l-İmân, 14 Cilt. Hindistan: Mektebetü’r-Rüşd, 1423/2003.
• Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail b. İbrahim b. el-Muğîre. el-Câmiu’s-sahîh. 8 cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1401/1981.
• Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail b. İbrahim b. el-Muğîre. el-Edebü’l-Müfred, thk. Muhammed Fuâd Abdulbâkî, Dâru’l-Beşâiri’l-İslamiyye, 3. Basım, Beyrut, 1409/1989.
• Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail b. İbrahim b. el-Muğîre. Kitâbu’d-Duafâu’s-Sağîr, thk. Ebû Abdillah Ahmed b. İbrahim b. Ebi’l-Ayneyn, Mektebetu İbn Abbâs, b.y., 1426/2005.
• Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail b. İbrahim b. el-Muğîre. et-Târihu’l-kebir, 8 Cilt. Haydarâbâd: Dâiratu’l-Meârifi’l-Osmâniyye, trs.
• Bûsîrî, Ebü’l-Abbâs Şihâbüddin Ahmed b. Ebû Bekr b. İsmail b. Selim b. Kaymaz b. Osman el-Kinânî. Misbâhu’z-zücâce fî zevâidi İbn Mâce. thk. Muhammed el-Muntakî el-Keşnâvî. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Arabiyye, 2. Basım, h. 1403.
• Canan, İbrahim, Hadis Ansiklopedisi Kütüb-i Sitte. 18 Cilt. İstanbul: Akçağ Yayınları, trs.
• Cevherî, Ebu’n-Nasr İsmail b. Hammad. Sıhâh Tacü’l-lüga ve sıhâhu’l-Arabiyye. thk. Ahmed Abdülğafur Attar. 6 Cilt. Mısır: Dâru’l-Kitabi’l-Arabiyye, h. 1377.
• Denizkuşları, Mahmut. Peygamberimiz ve Tıp. İstanbul: Marifet Yayınları, 1981.
• Denizkuşları, Mahmut. Kur’an-ı Kerim ve Hadislerde Tıp. İstanbul: Marifet Yayınları, 1990.
• Dihlevî, Şah Veliyyullah Ahmed b. Abdurrahim b. eş-Şehid Vecîhüddîn b. Mu’zam b. Mansûr. Huccetüllahi’l-Bâliğa. thk, es-Seyyid Sâbık. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Cîl, 1426/2005.
• Ebû Dâvûd, Süleyman b. Eş'as. es-Sünen. 5 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1401/1981.
• Elbânî, Muhammed Nâsıruddîn. Sahîhu “el-Câmiu’s-Sagîr ve Ziyâdâtih” (el-Fethu’l-kebir), 2 Cilt. Beyrut- Şam: el-Mektebetü’l-İslâmiyye, 1406/1986.
• Elbânî, Muhammed Nâsıruddîn. Silsiletü’l-Ehâdîsi’d-Daîfeti ve’l- Mevdûati ve Eseruhâ es-Seyyiu fi’l-Ümmeti, 14 Cilt. Riyad: Dâru’l-Meârif, 1412/1992.
• Hâkim en-Niysâbûrî, Ebû Abdillah Muhammed b. Abdillah b. Muhammed el-. el-Müstedrek ala’s-Sahîhayn. thk. Mustafa Abdülkadir Atâ. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-Ilmiyye, 1411/1990.
• Humeydî, Ebû Bekr Abdullah b. Zübeyr b. İsâ b. Abdillah. el-Müsned, thk. Hasen Selim Esed ed-Dârânî. 2 Cilt. Dımaşk: Dâru’s-Sekâ, 1996. Isbahânî, Ebû Nuaym Ahmed b. Abdillah b. Ahmed b. İshâk b. Musa b. Mihrân. et-Tıbbü’n-Nebevî. thk. Mustafa Hıdır Dönmez et-Türkî. 2 Cilt. b.y.: Dâru İbn Hazm, 2006.
• İbn Ebî Hâtim, Ebû Muhammed Abdurrahman b. Muhammed b. İdris b. el-Münzir et-Temîmî er-Râzî. el-Cerh ve’t-Ta’dîl, 9 Cilt. Beyrut: Dâiratü’l-Meârifi’l-Osmâniyye, 1271/1952.
• İbn Ebî Şeybe, Ebû Bekr Abdullah b. Muhammed, b. İbrahim b. Osman, el-Müsned, thk. Âdil b. Yusuf el-Azâzî –Ahmed b. Ferîd el-Mezîdî, 2 Cilt. Riyad: y.y., 1997.
• İbn Hacer, Şihabuddin Ebü’l-Fadl Askalânî, Fethu'l - Bâri şerhu Sahîhi'l- Buhârî. 13 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, h. 1379.
• İbn Haldun, Ebû Zeyd Veliyyüddîn Abdurrahmân b. Muhammed. Mukaddime. çev. Uludağ, Süleyman. İstanbul: Dergâh Yayınları, 6. Basım, 2009.
• İbn Mâce, Ebû Abdillah b. Yezid el-Kazvinî. es-Sünen. 2 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1401/1981.
• İbn Manzûr, Ebu’l-Fadl Cemalüddin Muhammed b. Mükerrem. Lisânü’l-Arab. 15 Cilt. Beyrut: Dâr Sâdır, 3. Basım, h.1414.
• İbnu’l-Esîr, Ebu’s-Saâdât Mecdüddin el-Mübârek b. Muhammed el-Cezerî. en-Nihâye fî garîbi’l-Hadîs ve’l-Eser. thk. Mahmud Muhammed et-Tanâhî. 5 Cilt. el-Kahire: Mektebetü’l-İslamiyye, 1383/1963.
• Karabacak, Mustafa. Kur’an ve Hadislerde Bereket. İstanbul: Ensar Yayınları, 3. Basım, 2020.
• Karaman, Hayreddin vd. “Bağlayıcılık Bakımından Rasûlüllah’ın Davranışları” Hz. Peygamber ve Aile Hayatı Sempozyumu. İstanbul: İlmi Neşriyat, 1989.
• Koçyiğit, Hikmet. “Kur’ân Açısından Bereket Kavramının Değerlendirilmesi”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 12/1 (Ocak- Haziran 2012), 147-170.
• Küçükaşçı, Mustafa Sabri, “Zemzem”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 44/ 242-246. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2013.
• Mevdûdî, Ebû’l- Â’lâ. Tefhîmu’l-Kur’an Kur’an’ın Anlamı ve Tefsiri. çev. Komisyon), 7 Cilt. İstanbul: İnsan yayınları, 1998.
• Mübârekfûrî, Ebü’l-Alâ Muhammed b. Abdirrahman b. Abdirrahim. Tuhbetü’l-Ahevzî bi şerhı Câmiı’t-Tirmizî, 10 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-Ilmiyye, trs.
• Müslim, Ebü'l-Hüseyin Müslim b. Haccac el-Kuşeyrî. el-Câmiu’s-Sahîh. 3 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1401/1981.
• Nâim, Ahmet. Sahîh-i Buhârî Muhtasarı Tecrid-i Sarih Tercemesi ve Şerhi, 12 Cilt. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 7. Basım, 1982.
• Nesâî, Ebû Abdurrahman Ahmed b. Şuayb. es-Sünen. 5 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1981/1401.
• Nesefî, Ebü’l-Berekât Abdullah b. Ahmed b. Mahmud, Tefsîru’n-Nesefî (Medâriku’t-Tenzîl ve Hakâiku’t-Te’vîl), 3 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kelimi’t-Tayyib, 1419/1998.
• Okiç, M. Tayyib. Bazı Hadis Meseleleri Üzerinde Tetkikler. Ankara: Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Yayınları XXVII, 1959.
• Râğıb el-Isfahânî, Ebu’l-Kâsım el-Huseyin b. Muhammed. el-Mufredât fî garîbi’l-Kur’ân. thk. Safvân Adnan ed-Dâvudî. Dımaşk/Beyrut: Dâru’l-Kalem/ed-Dâru’ş-Şamiyye, h. 1412.
• Sancaklı, Saffet vd. “Hadislerin Doğru Anlaşılması ve Yorumlanmasında takip Edilecek Yöntem”. İslamın Anlaşılmasında Sünnetin Yeri ve Değeri. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2008.
• Taberânî, Ebü’l-Kâsım Süleyman b. Ahmed b. Eyyûb. Müsnedü’ş-Şâmiyyîn. thk. Hamdî b. Abdülmecîd es-Selefî, Müessesetü’r-Risâle. 4 Cilt. Beyrut: y.y., 1405/1984.
• Taberânî, Ebü’l-Kâsım Süleyman b. Ahmed b. Eyyûb. el-Mu’cemü’l-Evsat. thk. Târık b. Ivadullah b. Muhammed- Abdülmuhsin b. İbrahim el-Huseynî. 10 Cilt. Kahire: Dâru’l- Haremeyn, h. 1415.
• Taberânî, Ebü’l-Kâsım Süleyman b. Ahmed b. Eyyûb. el-Mu’cemü’l-Kebîr. thk. Hamdî b. Ab-dülmecîd es-Selefî. 27 Cilt. Kahire: Mektebetü İbn Teymiyye, 2. Basım, 1415/1994.
• Tekineş, Ayhan. “Alternanif İslamî tıb Tıbb-ı Nebevî”. Divan: Disiplinler Arası Çalışmalar Dergisi 4/4 (Haziran 1998), 57-72.
• Tirmizî, Ebû İsâ Muhammed b. İsâ b. Sevre b. Musâ b. ed-Dahhâk. es-Sünen, 5 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1401/1981.
• Ünal, İsmail Hakkı, “Seçmeci ve Eleştirel Yaklaşım veya Hz. Peygamber’i (sav) Anlamak”, İlmi Araştırmalar 10/1-4 (1997), 42-58.
• Yazır, Elmalılı M. Hamdi. Hak Dini Kur’an Dili, 10 Cilt. İstanbul: Azim Dağıtım, 1992.
• Zehebî, Ebû Abdillah Muhammed b. Ahmed b. Osman b. Kaymâz. Siyeru A‘lâmi’n-Nübelâ. thk. Şuayb Arnaûd. 25 Cilt. Beyrut: Müessesetu’r-Risâle, 3. Basım, 1405/1985.