Sociocultural and Religious Dimensions of Anti-Vaccination Attitudes

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 2, 271 - 291, 31.12.2021

Talip Demir

https://doi.org/10.53352/tevilat.1034303

Cited By: 2

Öz

One of the most important tools developed by medicine in the struggle against diseases is vaccination. By means of this application, people could be protected before they get sick, and so many people's lives can be saved. However, at the beginning of the 19th century, since the first vaccines were produced and mass vaccination started, some objections were expressed against this practice, and in this context, non-governmental organizations that adopted anti-vaccination attitudes (distrust, hesitation, refusal towards vaccines) were established. This opposition, which came to the fore from time to time in the following century, has spread to almost every country in the world at this point and has been declared as a global health threat by the World Health Organization. For this reason, it is important to define and describe the fact and to determine the factors that are effective in the emergence of such fact. There are many individuals, social and historical factors that affect the emergence and prevalence of anti-vaccine attitudes. In other words, the content of the fact presents a multidimensional aspect. Our study dealt with the issue with its social dimensions and aimed to reveal the sociocultural and religious factors behind the negative attitudes towards the vaccines. In this context, it has been concluded that factors such as distrust of health institutions and vaccine companies, the presence of religiously objectionable products in the content of vaccines, the medicalization of life and the reaction against Western civilization play a role in the emergence of these attitudes.

Anahtar Kelimeler

Sociology of Religion, Anti-Vaccination, Social Trust, Modern Medicine, Medicalization

Aşı Karşıtı Tutumların Sosyokültürel ve Dinî Boyutları

Öz

Hastalıklarla mücadele noktasında tıbbın geliştirdiği en önemli araçlardan biri de aşılamadır. Bu uygulama sayesinde insanlar, daha hastalığa yakalanmadan korunma imkanına kavuşmuş ve böylelikle birçok kişinin hayatı kurtarılabilmiştir. Ne var ki 19. yüzyılın başlarında, ilk aşıların üretilip kitlesel aşılamaya başlanmasından itibaren bu uygulamaya karşı bazı itirazlar dile getirilmiş, bu bağlamda aşı karşıtı tutumları (aşılara yönelik güvensizlik, tereddüt, reddetme) benimseyen sivil toplum örgütleri kurulmuştur. Takip eden yüzyılda da zaman zaman gündeme gelen bu karşıtlık, gelinen noktada dünyanın hemen her ülkesine yayılarak Dünya Sağlık Örgütü tarafından küresel bir sağlık tehdidi olarak ilan edilmiştir. Bu nedenle söz konusu olguyu tanımlamak, tasvir etmek ve bu tür bir olgunun ortaya çıkmasında etkili olan faktörleri belirlemek önem arz etmektedir. Aşı karşıtı tutumların ortaya çıkmasını ve yaygınlık kazanmasını etkileyen çok sayıda bireysel, toplumsal ve tarihsel faktör vardır. Başka bir ifadeyle söz konusu olgunun içeriği çok boyutlu bir görünüm arz etmektedir. Çalışmamız konuyu toplumsal boyutlarıyla ele almış ve çalışmada aşıya karşı olumsuz tutumların arkasında yatan sosyokültürel ve dinî faktörlerin ortaya konulması hedeflenmiştir. Bu bağlamda söz konusu tutumların ortaya çıkmasında sağlık kurumlarına ve aşı üreticilerine güvenmeme, aşıların içeriğinde dinen sakıncalı ürünlerin bulunması, yaşamın tıbbîleştirilmesi ve Batı medeniyetine yönelik reaksiyon gibi unsurların rol oynadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Din Sosyolojisi, Aşı Karşıtlığı, Toplumsal Güven, Modern Tıp, Tıbbîleştirme

Kaynakça

• Aker, Ahmet Alp. "Aşı Karşıtlığı". Toplum ve Hekim 33/3 (Mayıs-Haziran 2018), 175-186.
• Argüt, Neslihan vd. "Aşı Kabulünü Etkileyen Faktörler". Çocuk Dergisi 16/1-2 (2016), 16-24. https://doi.org/doi:10.5222/j.child.2016.016.
• Ataç, Ömer — Aker, Alp. "Aşı Karşıtlığı". Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Dergisi 30 (2014), 42-47.
• Aygün, Erhan — Tortop, Hasan Said. "Ebeveynlerin Aşı Tereddüt Düzeylerinin ve Karşıtlık Nedenlerinin İncelenmesi". Güncel Pediatri 18/3 (2020), 300-316.
• Badur, Selim. "Aşı Karşıtı Gruplar ve Aşılara Karşı Yapılan Haksız Suçlamalar". ANKEM Dergisi 25 (2011), 82-86.
• Bekis Bozkurt, Hayrunnisa. "Aşı Reddine Genel Bir Bakış ve Literatürün Gözden Geçirilmesi". Kafkas Tıp Bilimleri Dergisi 8/1 (2018), 71-76. https://doi.org/10.5505/kjms.2018.12754.
• Boom, Julie A. — Cunningham, Rachel M. Understanding and Managing Vaccine Concerns. Switzerland: Springer, 2014.
• Byström, Emma vd. "Confidence in the National Immunization Program among Parents in Sweden 2016 – A cross-Sectional Survey". Vaccine 38/22 (2020), 3909-3917. https://doi.org/10.1016/j.vaccine.2020.01.078.
• Chang, Kyujin — Lee, Soon Young. "Why Do Some Korean Parents Hesitate to Vaccinate Their Children?". Epidemiology and Health 41 (2019), 1-10. https://doi.org/10.4178/epih.e2019031.
• Demir, Talip. "Tıbbın Kestiği Parmak Acımaz: Seküler Tıbbın Kutsallaşması". Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi [BOZİFDER] 14/14 (2018), 391-412.
• Demir, Talip. Din ve Tıp: Sekülerleşme Perspektifinden Bir Yaklaşım. İstanbul: Muhayyel Yayıncılık, 2020.
• Dubé, E. "Addressing Vaccine Hesitancy: The Crucial Role of Healthcare Providers". Clinical Microbiology and Infection 23/5 (2017), 279-280. https://doi.org/10.1016/j.cmi.2016.11.007.
• Dubé, Eve vd. "Vaccine Hesitancy, Vaccine Refusal and the Anti-Vaccine Movement: İnfluence, İmpact and Implications". Expert Review of Vaccines 14/1 (2015), 99-117. https://doi.org/10.1586/14760584.2015.964212.
• Dubé, Eve vd. "Vaccine Hesitancy: An Overview". Human vaccines & immunotherapeutics 9/8 (2013), 1763-1773. https://doi.org/10.4161/hv.24657.
• Fitzpatrick, Michael. "The Cutter Incident: How America's First Polio Vaccine Led to a Growing Vaccine Crisis". Journal of the Royal Society of Medicine 99/3 (2006), 156-156.
• Grabenstein, John D. "What the World's Religions Teach, Applied to Vaccines and Immune Globulins". Vaccine 31/16 (2013), 2011-2023. https://doi.org/10.1016/j.vaccine.2013.02.026.
• Hasar, Muhammet vd. "Aşı Reddi Nedenleri ve Aşılar Hakkındaki Görüşler". Cukurova Medical Journal 46/1 (2021), 166-176.
• Hürriyet Gazetesi. "İkiz bebeklerine aşı yaptırmayan savcının hukuk zaferi". Erişim 28 kasım 2021. https://www.hurriyet.com.tr/kelebek/saglik/ikiz-bebeklerine-asi-yaptirmayan-savcinin-hukuk-zaferi-29343111
• Kader, Çiğdem. "Aşı Karşıtlığı: Aşı Kararsızlığı ve Aşı Reddi". ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi 4/3 (2019), 377-388. https://doi.org/10.35232/estudamhsd.590304.
• Karafillakis, Emilie — Larson, Heidi J. "The Benefit of the Doubt or Doubts Over Benefits? A Systematic Literature Review of Perceived Risks of Vaccines in European Populations". Vaccine 35/37 (2017), 4840-4850. https://doi.org/10.1016/j.vaccine.2017.07.061.
• Karafillakis, Emilie vd. "Vaccine Hesitancy Among Healthcare Workers in Europe: A Qualitative Study". Vaccine 34/41 (2016), 5013-5020. https://doi.org/10.1016/j.vaccine.2016.08.029.
• Kata, Anna. "Anti-Vaccine Activists, Web 2.0, and the Postmodern Paradigm – An Overview of Tactics and Tropes Used Online by the Anti-Vaccination Movement". Vaccine 30/25 (2012), 3778-3789. https://doi.org/10.1016/j.vaccine.2011.11.112.
• Kestenbaum, Lori A. — Feemster, Kristen A. "Identifying and Addressing Vaccine Hesitancy". Pediatric Annals 44/4 (2015), 71- 75. https://doi.org/10.3928/00904481-20150410-07.
• Kılıçaslan, Önder. "Aşı Karşıtlığı Tarihçesi". Güncel Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları. ed. Cengiz Yakıncı. 25-41. Ankara: Akademisyen Yayınevi, 2020.
• Kolodziejski, Lauren R. "Harms of Hedging in Scientific Discourse: Andrew Wakefield and the Origins of the Autism Vaccine Controversy". Technical Communication Quarterly 23/3 (2014), 165-183. https://doi.org/10.1080/10572252.2013.816487.
• MacDonald, Noni E. "Vaccine Hesitancy: Definition, Scope and Determinants". Vaccine 33/34 (2015), 4161-4164. https://doi.org/10.1016/j.vaccine.2015.04.036.
• Özceylan, Gökmen vd. "Vaccine Rejection and Hesitation in Turkey". Human Vaccines & Immunotherapeutics 16/5 (2020), 1034-1039. https://doi.org/10.1080/21645515.2020.1717182.
• Plotkin, Stanley A. — Plotkin, Susan L. "The Development of Vaccines: How the Past Led to the Future". Nature Reviews Microbiology 9/12 (2011), 889-893. https://doi.org/10.1038/nrmicro2668.
• Repalust, Anja vd. "Childhood Vaccine Refusal and Hesitancy Intentions in Croatia: Insights from a Population-Based Study". Psychol Health & Medicine 22/9 (2017), 1045-1055. https://doi.org/10.1080/13548506.2016.1263756.
• Sezgin, Deniz. Tıbbileştirilen Yaşam Bireyselleştirilen Sağlık. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2011.
• Sofuoğlu Kılıç, Nilgün. "Post-Truth Çağda Aşı Karşıtlığı". Türk İslâm Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi 16/31 (Şubat 2021), 99-117.
• Spier, R. E. "Perception of Risk of Vaccine Adverse Events: A Historical Perspective". Vaccine 20 (2002), 78-84. https://doi.org/10.1016/S0264-410X(01)00306-1.
• Succi, Regina Célia de Menezes. "Vaccine Refusal – What We Need to Know". Jornal de Pediatria 94/6 (2018), 574-581. https://doi.org/10.1016/j.jped.2018.01.008.
• Taylor, Sebastian vd. "Understanding Vaccine Hesitancy in Polio Eradication in Northern Nigeria". Vaccine 35/47 (2017), 6438-6443. https://doi.org/10.1016/j.vaccine.2017.09.075.
• Toraman, Aynur — Erdem, Ramazan. "Kavramsal Açıdan Tıbbileştirme". Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi 19/4 (Aralık 2016), 423-442.
• Warraich, Haider J. "Religious Opposition to Polio Vaccination". Emerging Infectious Disease journal 15/6 (2009), 978. https://doi.org/10.3201/eid1506.090087.
• Williamson, Stanley. "Anti-Vaccination Leagues". Archives of Disease in Childhood 59 (1984), 1195-1196.
• Wolfe, Robert M. — Sharp, Lisa K. "Anti-vaccinationists: Past and Present". BMJ (Clinical research ed.) 325/7361 (2002), 430- 432. https://doi.org/10.1136/bmj.325.7361.430.
• Wombwell, Eric vd. "Religious Barriers to Measles Vaccination". Journal of Community Health 40/3 (2015), 597-604. https://doi.org/10.1007/s10900-014-9956-1.
• Yaqub, Ohid vd. "Attitudes to Vaccination: A Critical Review". Social Science & Medicine 112/(2014), 1-11. https://doi.org/10.1016/j.socscimed.2014.04.018.
• Yavuz, Melike. "Aşı Karşıtlığının Tarihçesi". Toplum ve Hekim 33/3 (Mayıs-Haziran 2018), 187-194.
• Yiğit, Talip vd. "Aşı Karşıtlığı ve Fikri Gelişimi". International Journal of Social Humanities Sciences Research (JSHSR) 7/53 (2020), 1244-1261. https://doi.org/10.26450/jshsr.1881.