Sahih Hadis Anlayışının Vahyin Anlaşılmasındaki Rolü

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 1, 13 - 32, 30.06.2022

Hasan Eryılmaz

https://doi.org/10.53352/tevilat.1096165

Öz

Yüce Allah’ın vahiy kanalıyla insanlığa hitanındaki maksat; mesajın okunması, anlaşılması ve hayata tatbik edilmesidir. Hz. Muhammed de peygamberlik vazifesi devam ettiği müddetçe söz, fiil ve takrirleri ile bu maksada katkı sağlamaya çalışmıştır. Dolayısıyla Kur’an ve sünnet arasındaki bu korelasyon dikkate alındığında sünnetin en öncelikli görevlerinden biri de Kur'an'ı açıklamak olduğu söylenebilir. Bu nedenle Sünnî paradigma içerisinde ilâhî mesajın anlaşılmasında öncelikli başvuru kaynağı hiç kuşkusuz sünnetin sonraki nesillere aktarılmasında etkin bir yere sahip olan rivâyetler olmuştur. Bu rivâyetler ise isnad ve metin terkipleri ile müteşekkil olup, isnadında bulunan isimlere göre kıymet görmüşlerdir. Ehl-i sünnet içerisinde en sağlıklı rivâyetler Hz. Muhammed’e en yakın sahabeye izafe edilenlerdir. Bu durum ehl-i sünnet çevreler tarafından hadisin güvenirliliğini ve sağlamlığını artıran bir nokta olarak değerlendirilirken Şia açısından bir kusur olarak telakki edilebilmektedir.
Bu makale ile dinin kemale ermesi ile ilgili olarak ana çıkış noktası sayılan “Bugün sizin için dininizi kemale erdirdim, size nimetimi tamamladım, sizin için din olarak İslâmiyet’i beğendim” (Mâide 5/3) âyetinin Sünnî ve Şiî hadis kaynaklarında bağlam ve arka plan ifade eden rivâyetler çerçevesinde yorumlanması ve bu yorumlara etki eden zihnî alt yapının tesiri ortaya konmaya çalışılacaktır

Anahtar Kelimeler

Vahiy, Sahih, Hadis, Şia, Ehl-i sünnet

Kaynakça

• Âmilî, es-Seyyid Ca’fer Murteza. es-Sahîh min Sîreti’l-İmam Ali. Beyrut: el-Merkezü’l-İslâmî li’d-Dirâse,2009.
• Behrânî, Hâşim b. Süleymân b. İsmâîl b. Abdilcevâd el-Hüseynî. el-Burhân fî Tefsîri’l-Kur’an. thk. Kum Dirasâti’l-İslâmiyye. Tahran: Müessesetü’l-Bi’se, 1415.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmail. el-Câmiʿu’s-Sahîh. nşr. Muhammed Züheyr b. Nasr. y.y.y.: Dâru Tavki’n-Necât, 1422/200.
• Huveyzî, Abd Ali b. Cum’a el-Arûsî. Tefsîru Nûri’s-Sakaleyn. thk. Seyyid Ali Aşûr. Beyrut: Müessesetü’-Târîhi’l-Arabî, t.y.
• İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ’ İmâdüddîn İsmâîl b. Şihâbiddîn Ömer b. Kesîr b. Dav’. Tefsîru’l-Kur’ani’l-Azîm. thk. Muhammed Hüseyin Şemsüddîn. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1419.
• Kummî, Ebû Hüseyin Ali b. İbrahim. Tefsîru’l Kummî. Kum: Müessesetü İmam Mehdî, 1435.
• Küleynî, Ebû Cafer Muhammed b. Yakub b. İshak. el-Kâfî. Beyrut: Menşûrâtü’l-ecr, 2007.
• Meclisî, Muhammed Takī b. Maksûd Alî. Ravdatü’l-Müttekîn. thk. Hüseyin Mûsevî el-Kirmânî. Kum, el-Müessesetü’s-Sekâfiyetü’l-İslâmiyye, 1406.
• Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc b. Müslim el-Kuşeyrî. el-Câmiʿu’s-Sahîh. thk. Muhammed Fuad Abdulbâkî. Beyrut, Dâru’l-İhyâ-i Türâsi’l-Arabî, t.y.
• Şirâzî, Âyetullah Nâsir Mekârim Şirâzî. el-Emsâl fî Tefsîr-i Kitabillâhî Münzel. Beyrut: Müessesetü’l-‘Alemî li’l-Matbûât, 2013.
• Tabâtabâî, Muhammed Hüseyin b. Muhammed b. Muhammed Hüseyin. el-Mîzan fî Tefsîri’l-Kur’an. trc. Vahdettin İnce. İstanbul: Kevser Yayınları, 2000.
• Taberânî, Ebü’l-Kāsım Müsnidü’d-dünyâ Süleymân b. Ahmed b. Eyyûb. Mu’cemü’l-Kebîr. thk. Hamdi b. Abdülmecid es-Selefî. Kahire: Mektebetü İbn Teymiyye, 1994/1415.
• Taberî, Ebû Ca‘fer Muhammed b. Cerîr b. Yezîd el-Âmülî. Câmi’u’l-Beyân. thk. Ahmed Muhammed Şakir. Beyrut: Müessesetü’r Risâle, 2000.
• Tabersî, Ebû Alî Emînüddîn (Emînü’l-İslâm) el-Fazl b. el-Hasen b. el-Fazl. Mecmau’l-Beyân fî Tefsîri’l-Kur’an. Beyrut: Dâru’l Mürtedâ, 2006.
• Tayâlisî, Ebû Dâvûd Süleymân b. Dâvûd b. el-Cârûd. Müsned. thk. Muhammed b. Abdul Muhsin et-Türkî. Mısır: Dâru’l-Hicr, 1999/1419.
• Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ b. Sevre (Yezîd). el-Câmiʿu’s-Sahîh. thk. Beşar Avvad Ma’rûf. Beyrut: Dâru’l-Garbi’l İslâmî, 1998.
• Tûsî, Ebû Ca‘fer Muhammed b. el-Hasen b. Alî. et-Tibyân fî Tefsîri’l-Kur’an. thk. Ahmed Habîb Kasîr el-Âmilî. Beyrut: Dâr-u İhyâî Türâsi’l-Arabî, ty.
• Uzun, Nihat. “Vahyin Başlangıcıyla İlgili Rivayetlere Sünnî ve Şiî Âlimlerin Yaklaşımları”, Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 13/1 (Haziran 2013), 73-112.