Directors' Fiduciary Duties in the Vicinity of Insolvency

Yıl 2022, , 429 - 450, 15.12.2022

Onur Kalkan

https://doi.org/10.55027/tfm.1053607

Öz

ABSTRACT
Fiduciary duties owed by board members of a joint stock company is an issue that is to be discussed in the event that a joint stock company is financially distressed and in the vicinity of insolvency. Thus, when a joint stock company is in financial straits, it is probable that creditors as well as stockholders file their claims against board members regarding their legal liabilities.
When a joint stock company is in a healthy financial position, fiduciary duties of board members are to be administered by taking shareholders’ interest into account. In the case of an insolvency, the scope of rights and liabilities of board members covers stakeholders including creditors as well. When a joint stock company is in the zone of insolvency, it is of great importance to examine the issue of whether the duties of care, candor and undivided loyalty of board members are owed to creditors instead of stockholders shifting its direction from the latter to the former. Yet, when a joint stock company is on the verge of insolvency, whether the joint stock company owes above mentioned duties merely to its creditors instead of the joint stock company’s stockholders or owes them to both parties is not laid out in Turkish Law. Aforementioned issue is a matter of concern that is to be necessarily emphasized in terms of claims of civil liability depending on the board members’ inclination to indulge in excessive financial risk once the joint stock company is approaching insolvency. This study discusses whether the business judgment rule is applicable or not during the evaluation of financial decision of the board members once a joint stock company is in the zone of insolvency. In this context, this study addresses legal mechanisms of German, UK and US Laws regarding the issue at hand and attempts to draw up a framework for duties of board members of joint stock companies in the zone of insolvency.

Anahtar Kelimeler

vicinity of insolvency, overindebtness, capital maintenance rules, fiduciary duties, business judgement rule

İFLAS SINIRINA YAKLAŞAN ANONİM ORTAKLIKLARDA YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN SADAKAT YÜKÜMLÜLÜĞÜ

Öz

Anonim ortaklık yönetim kurulu üyelerinin sadakat yükümlülüğü, ortaklığın finansal durumunun bozulması ve iflas sınırına yaklaşması halinde üzerinde durulması gereken bir husustur. Zira, anonim ortaklık finansal sıkıntı içerisine girdiğinde, pay sahiplerinin yanı sıra, alacaklıların da yönetim kurulu üyelerine karşı hukuki sorumluluk iddialarının gündeme gelmesi olasıdır.

Anonim ortaklığın finansal durumunun sağlıklı olduğu aşamada yönetim kurulu üyelerinin sadakat yükümlülüğü pay sahiplerinin menfaati çerçevesinde yürütülecektir. İflas halinde ise, yönetim kurulu üyelerinin anonim ortaklığa olan hak ve yükümlülükleri alacaklılar da dâhil olmak üzere menfaat sahiplerini kapsar. Anonim ortaklık yönetim kurulu üyelerinin özen ve sadakat yükümlülüklerinin muhatabı anonim ortaklık iflas sınırında olduğunda ise, pay sahiplerinden alacaklılara doğru yön değiştirip değiştirmeyeceği hususunun incelemeye konu edilmesi önem arz eder. Zira, anonim ortaklık iflas sınırına yaklaştığında, söz konusu yükümlülüklerinin pay sahipleri yerine yalnızca alacaklılara karşı yerine getirilip getirilmeyeceği veyahut her iki tarafa karşı da yerine getirilmesi hususu Türk hukukunda düzenlemeye kavuşturulmamıştır. Anılan husus, özellikle, anonim ortaklık iflas sınırına yaklaştığında ortaklık yöneticilerinin ticari risk alma eğiliminin artmasına bağlı olarak hukuki sorumluluk iddiaları bakımından önem arz eder. Çalışmamızda iflas sınırında iken, yönetim kurulu üyelerinin ticari kararlarının değerlendirilmesinde iş adamı kararı ilkesinin uygulanabilirliği değerlendirilecektir. Bu bağlamda, çalışmamızda, Alman, İngiliz ve Amerikan hukuk sistemlerinin konuya bakış açısına yer verilerek, hukukumuz bakımından iflas sınırındaki anonim ortaklık yöneticilerinin sorumluluk çerçevesi çizilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

İflas Sınırı, Borca Batıklık, Sermayenin Korunması İlkesi, Sadakat Yükümlülüğü, İş Adamı Kararı İlkesi

Kaynakça

• Akdağ Güney, Necla (2008) Anonim Şirket Yönetim Kurulu Üyelerinin Hukuki Sorumluluğu, İstanbul, Vedat.
• Ayan, Özge (2013) Anonim Şirket Yönetim Kurulu Üyelerinin Sadakat Yükümlülüğü Ve Bu Yükümlülüğün İhlalinin Sonuçları, Ankara, Adalet.
• Bozkurt Yaşar, Sevgi (2018) ‘Anonim Şirket Yönetim Kurulu Üyeleri Aleyhine Şirket Adına Sorumluluk Davası Açılmasına Karar Vermeye Yetkili Organ’, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, C.34, S.1, s. 137-168.
• Bozkurt Yaşar, Sevgi (2015) Anonim Şirketlerde İşadamı Kararı İlkesinin Uygulanması (Business Judgment Rule) Uygulanması, İstanbul, Beta.
• Çamoğlu, Ersin (2010) Anonim Ortaklık Yönetim Kurulu Üyelerinin Hukuki Sorumluluğu, İstanbul, Vedat.
• Çelik, Aydın (2021) Anonim Ortaklıklarda Malvarlığı, İstanbul, Ötüken.
• Demott, A. Deborah (1992), Directors' Duty of Care and the Business Judgment Rule: American Precedents and Australian Choices, Bond Law Review, Volume 4, Issue 2, s. 133-144.
• Ercan, İsmail (2019) Uygulamacılar İçin İcra ve İflas Hukuku El Kitabı, Yenilenmiş ve Genişletilmiş 5. Baskı, Ankara, Seçkin.
• Göktürk, Kürşat (2011) “Amerikan, Alman, İsviçre Ve Türk Hukukunda İşadamı Kararı İlkesi”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:2, Sayı:2, s. 207-247.
• Gurrea-Martínez, Aurelio (2021) “Towards an optimal model of directors’ duties in the zone of insolvency: an economic and comparative approach”, Journal of Corporate Law Studies, s. 1-31.
• Kalss, Susanne/Adensamer, Nikolaus/Oelkers, Janine (2006) “Director’s Duties in the Vicinity of Insolvency – a comparative analysis with reports from Germany, Austria, Belgium, Denmark, England, Finland, France, Italy, the Netherlands, Norway, Spain and Sweden”, Legal Capital in Europe, Germany, de Gruyter Recht, s. 113-143.
• Kayar, İsmail (2012) Yeni TTK’ya Göre Anonim Şirkette Sermaye Kaybı ve Borca Batıklığın Tespiti ve Sonuçları, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C. 18, S.2 (Sermaye Kaybı ve Borca Batıklık), s. 643-658.
• Kuru, Baki (2016) “Pasifi Aktifinden Fazla Olan Sermaye Şirketlerinin İflası”, Makaleler, İstanbul, Arıkan.
• Küçük, Damla (2021) “Anglo Amerikan Hukukunda Şirket Yöneticilerinin Özen ve Sadakat Yükümlülüklerinin Yargısal Denetiminde Kullanılan Üç Testin Kısa Bir Takdimi”, Tüzel Kişilik Penceresinden Anonim Ortaklık Sempozyumu, MEF Üniversitesi Hukuk Fakültesi 20–22 Temmuz 2020, İstanbul, On İki Levha, s. 615-640.
• Milman, David (2013) Governance of Distressed Firms, Massachusetts, Elgar.
• Mottocks, Ron (2008) Zone of Insolvency, New Jersey, Wiley.
• Ördem, Yılmaz (2017) Anonim Şirket Yönetim Kurulu Üyelerinin Hukuki Sorumluluğunda Farklılaştırılmış Teselsül İlkesi, Ankara, Seçkin.
• Pekcanıtez, Hakan (1991) Anonim Ortaklıkların İflası, İzmir, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Döner Sermaye İşletmesi.
• Rüzgaresen, Cumhur (2011) İflas Sebepleri, Ankara, Adalet.
• Sayın, Hediye Bahar (2015) Pay Sahibi Haklarının Korunması Kapsamında Anonim Şirket Yönetim Kurulu Kararlarının Butlanı, İstanbul, On İki Levha.
• Sevi, Ali Murat (2021) Anonim Ortaklıkta Yönetim Kurulu Üyeleri ve Yöneticilerin Özen Yükümlülüğü, Ankara, Seçkin.
• Spindler, Gerald (2006) “Trading in the Vicinity of Insolvency”, European Business Organization Law Review, Volume VII, Issue I, s. 339-352.
• Sulu, Muhammet (2019) Anonim Ortaklıklarda Şirket Menfaati Kavramı, İstanbul, On İki Levha.
• Toraman Çolgar, Emek (2021) TTK md. 376/II Kapsamında Sermaye Kaybı Olan Anonim Şirketlerde Sermaye Artırımı Yapılması, İstanbul, On İki Levha.
• Tunik, Danie E. (1999) Directors Liability in case of Insolvency, Switzerland, Kluwer Law.
• Üstündağ, Saim (2009) İflas Hukuku, 8. Bası, İstanbul.
• Wood, Justin (2007) "Director Duties and Creditor Protections in the Zone of Insolvency: A Comparison of the United States, Germany, and Japan," Penn State International Law Review: Vol. 26: No. 1, s. 139-168.